صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
کاتب هنری‌ترین ,و نفیس‌ترین قرآن جهان گفت: خوشنویسی، معلومات و درک فهم است؛ من هنگام خطاطی همیشه وضو دارم چون حس و حال خاصی به آدم دست می‌دهد و زیباست که هنرت با یاد و نام خدا آغشته شود.
به گزارش خبرگزاری فارس از قوچان، علی‌اکبر اسماعیلی قوچانی در سال 1323 شمسی در قوچان به دنیا آمد. قبل از تولد، پدرش فوت کرد و مشکل نبود پدر تا مدت‌ها او را آزار می‌داد اما این کمبود در مدرسه و توسط معلمی دلسوز و علاقه‌مند پر شد و وی دوره تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در قوچان گذراند و در همان‌جا نزد عبدالحسین توفیقی، خوشنویسی را آغاز کرد.
وی از محضر استادانی چون سید حسن میرخانی، معصومی معروف به نجفی زنجانی، ابراهیم بوذری بهره‌ها برد و تا آنجا پیش رفت که مقام استادی را در این رشته به دست آورد و جزء خوشنویسان برجسته معاصر شد. وی خوشنویسی کتیبه‌های اماکن متبرکه و مذهبی در رشت، اصفهان، شیراز، تهران، مشهد، مسجد مسلمانان در هامبورگ و فرانسه و درب‌های حرم امام حسین(ع) را به عهده داشته و همکاری در نقاشی‌ها و لایه‌چینی‌های برجسته هتل عباسی در اصفهان، لایه‌چینی‌های تالار آینه مجلس شورای اسلامی و امثال آن را هم انجام داده است.
وی به نوشتن عظیم‌ترین و نفیس‌ترین قرآن هنری جهان دست زد ولی با مشکلاتی روبرو شد که در ادامه گفت‌وگوی فارس را درباره خلق این اثر هنری و مشکلات موجود در راه آن را می‌خوانید.
فارس: به‌عنوان اولین سؤال تاریخچه‌ای از کتابت بزرگ‌ترین و نفیس‌ترین قرآن جهان بیان کنید؟
اسماعیلی قوچانی: این قرآن هنری است؛ نیتم این بود قرآن منحصربه‌فردی به رشته تحریر دربیاورم، برای همین در سال 47 در موزه آب‌انبار سید اسماعیل تهران با یکی از نقاش‌های قهوه‌خانه‌ای به نام عباس بلوک فر آشنا شدم که در آن زمان او پرده درویشی می‌کشید و من هم می‌نوشتم، عباس بلوک‌فر چارچوب‌ها را درست می‌کرد و نقاشی می‌کرد و سپس در اختیار من قرار می‌داد تا بنویسم و به این شکل نوشتن شروع شد اما در طی راه مشکلاتی پیش آمد و کم‌کم پای هنرپیشه‌ها و رقاصه‌ها به این آب‌انبار باز شد که دیگر ادامه ندادیم چون با قرآن سنخیتی نداشت.
در باشگاه پهلوانی قوچان هم روزی با مرحوم علایی دراین‌باره صحبت شد و وی هم موافقت کرد اما متأسفانه از دنیا رفت و بازهم کار بدون نتیجه ماند، سال 78 هم در خیابان خیام با کمک احمد علایی فرزند مرحوم علایی مراحلی برای نگارش قرآن طی شد ولی به سرانجام نرسید.
فارس: از آغاز کتابت و طراحی این قرآن جدید بفرمایید.
اسماعیلی قوچانی: وقتی از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بازنشسته شدم با پاداش پایان سال و مبلغی که پس‌انداز داشتم نیت آغاز دوباره این کار را کردم، اول به یک مسجد رفتیم که گفتند برای این کار جایی ندارند، مسجد دیگری هم گفت باید کرایه بدهید بنابراین با این پول یک کارگاه کوچک در حیاط منزل شخصی‌ام ایجاد کردم و کار نگارش در عید غدیر سال 88 آغاز شد؛ کار سختی بود اما یک توفیق الهی را همراه داشت و بالاخره این کار خدایی در عید غدیر سال 95 به پایان رسید.
فارس: ویژگی‌های خاص این قرآن چیست؟
اسماعیلی قوچانی: بزرگی در قرآن مهم نیست چون چند دانش‌آموز هم می‌توانند بنویسند، در این قرآن 60 سال تجربه وجود دارد؛ روزی یک گروه هفت نفره از کشورهای آلمان ترکیه و ترکمنستان برای بازدید این قرآن به تهران می‌آیند، با زحمت فراوان و پرس‌وجو بالاخره متوجه می‌شوند که قرآن مدنظر آن‌ها در تهران نیست و به مشهد می‌آیند، به آن‌ها گفتم کدام خط را برای قرآن قبول دارید، گفتند عثمان طه، گفتم وقتی نامه‌ای می‌نویسید بسم‌الله الرحمن الرحیم را در کجای نامه می‌نویسید، گفتند در اول اما من به آن‌ها گفتم در خط عثمان طه بسم‌الله در وسط، آخر و اول صفحه است؛ در این قرآن هنری برای هر سوره در ابتدای صفحه یک بسم‌الله قرار دارد و شکل هرکدام نیز متفاوت است چون حدیث داریم هر سوره بسم‌الله خاصی دارد، اندازه هر صفحه 2 متر و 50 سانتی‌متر در یک متر و 75 سانتی‌متر است، خط اول، وسط و آخر ثلث بوده و شش خط دیگر نسخ هست و در جزء سی‌ام هم برای هر سوره یک خط خاص نوشته‌شده است.
فارس: می‌خواستید یک قرآن منحصر به فرد کتابت کنید، چرا چنین ایده و نظری به ذهنتان آمد؟
اسماعیلی قوچانی: همیشه انسان به دنبال خلق اثری بی‌نظیر است، این اثر هنری در تمام ایران و حتی خارج از کشور منحصربه‌فرد بوده است چون خدا برای نگارش آن کمک‌های فراوانی کرد و معجزاتی را نشان داد که خیلی‌ها متوجه آن نشدند مثلاً یکی از عنایات خدا برای خلق این اثر این بود که روزی رنگ‌ها تمام شد، با خودم گفتم اگر بچه‌ها پراکنده شوند چگونه آن‌ها را دوباره دورهم جمع کنم، از بچه‌ها خواستم اگر پولی دارند همه باهم رنگ را تهیه کنیم اما گفتند ما پول بلیت رفت‌وبرگشت را از پدرمان می‌گیریم، حقوقی نداریم که پولی داشته باشیم، بسیار شرایط سختی بود، درب خانه را زدند، شخصی آمد و گفت که من چند وقت پیش از شما یک تابلو خریدم و بدهکارم هرچه فکر کردم یادم نیامد اما پول را گرفتم، پول دقیقاً همان میزانی بود که لازم داشتیم یعنی 400 هزار تومان.
فارس: چند نفر در طراحی و نقاشی این اثر هنری کمک کردند؟
اسماعیلی قوچانی: 50 دختر به مدت 7 سال بدون هیچ چشمداشتی در خلق ین اثر کمک کردند، 30 نوع تذهیب در این قرآن نقاشی شده است و البته تذهیب سه جزء هم توسط بچه‌های قوچان انجام شد.
فارس: آیا می‌توان هنوز اسم بزرگ‌ترین و نفیس‌ترین قرآن جهان را روی این کار گذاشت؟
اسماعیلی قوچانی: شاید روی پارچه بزرگ‌تر از این قرآن را کسی کتابت کرده باشد اما ازنظر هنری بزرگ‌تر از این اثر وجود ندارد و کسی هم نمی‌تواند چنین اثری به وجود بیاورد، حتی خود من شاید نتوانم آن را دوباره کتابت کنم، چیزی که خدا به دل آدم می‌اندازد فقط درست است.
فارس: تذهیب و کتابت 700 صفحه قرآن 2.5 در 1.75 جدای از سختی، هزینه زیادی می‌برد؛ آیا کسی هم کمک مالی کرد؟
اسماعیلی قوچانی: اصل هزینه همان پاداش آخر 30 سال فعالیت اداری و پس‌انداز شخصی بود و مابقی هم بازور بازو و کمک بچه‌ها و لطف خدا تأمین شد اما اداره، سازمان یا نهادی برای این اثر کمک نکردند، استاندار اسبق تهران روزی برای بازدید آمد، گفت مسؤولین برای بازدید یا کمک نیامدند در جوابش گفتم: «به عطای بزرگان ایران‌زمین / دو صد باریکلا و صد آفرین».
فارس: پس از پایان کتابت نفیس‌ترین و بزرگ‌ترین قرآن با چه مشکلاتی روبرو شده‌اید؟
اسماعیلی قوچانی: متأسفانه مشکل که زیاد است حداقل اگر کمکی صورت نمی‌گیرد نیش و کنایه هم نزنند چون هرکس در کاری تبحر و تجربه دارد، مهم این است نام قرآن در دنیا مطرح شود وگرنه 30 جلد کتاب نوشته‌ام اما کسی باخبر نشده است؛ خوشنویسی هنر است هرکسی می‌خواهد در کار خودش هنرنمایی کند مثلاً اگر کسی از یک خرابه فیلم‌برداری کند دنبال نکته‌ای است تا آن دید مورد نظر خود را نشان بدهد، خوشنویسی معلومات و درک فهم است، من هنگام خطاطی همیشه وضو دارم چون حس و حال خاصی به آدم دست می‌دهد و زیباست که هنرت با یاد و نام خدا آغشته شود.
70043/ح
