.
ساختار سوره بقره
[بقرة30 ] – وَ إِذْ قالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنّي جاعِلٌ فِي اْلأَرْضِ خَليفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فيها مَنْ يُفْسِدُ فيها وَ يَسْفِکُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ قالَ إِنّي أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ
و چون پروردگار تو به فرشتگان گفت: «من در زمين جانشيني خواهم گماشت»، [فرشتگان] گفتند: «آيا در آن کسي را مي گماري که در آن فساد انگيزد، و خون ها بريزد؟ و حال آنکه ما با ستايش تو، [تو را] تنزيه ميکنيم؛ و به تقديست مي پردازيم.» فرمود: «من چيزي مي دانم که شما نمي دانيد».
[بقرة31 ] – وَ عَلَّمَ آدَمَ اْلأَسْماءَ کُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَي الْمَلائِکَةِ فَقالَ أَنْبِئُوني بِأَسْماءِ هؤُلاءِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقينَ
و [خدا] همه [معاني] اسم ها را به آدم آموخت؛ سپس آنها را بر فرشتگان عرضه نمود و فرمود: «اگر راست ميگوييد، از اسامي اينها به من خبر دهيد».
[بقرة32 ] – قالُوا سُبْحانَکَ لا عِلْمَ لَنا إِلاّ ما عَلَّمْتَنا إِنَّکَ أَنْتَ الْعَليمُ الْحَکيمُ
گفتند: «منزهي تو! ما را جز آنچه [خود] به ما آموختهاي، هيچ دانشي نيست ؛ تويي داناي حکيم».
[بقرة33 ] – قالَ يا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَکُمْ إِنّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ اْلأَرْضِ وَ أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ
فرمود: «اي آدم، ايشان را از اسامي آنان خبر ده.» و چون [آدم] ايشان را از اسماءشان خبر داد، فرمود: «آيا به شما نگفتم که من نهفته آسمانها و زمين را ميدانم؛ و آنچه را آشکار ميکنيد، و آنچه را پنهان ميداشتيد ميدانم؟»
.
خَلَقَكُمُ اللّهُ أنْوارا فَجَعَلَكُمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقينَ حَتّى مَنَّ عَلَيْنا بِكُمْ فَجَعَلَكُمْ في بُيُوتٍ أذِنَ اللّهُ أنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ .
خداوند ، شما را [ به صورت ] نورهايى آفريد و گِرداگِرد عرش خود ، قرارتان داد تا اين كه به واسطه شما ، بر ما نعمت بزرگى عطا فرمود . پس شما را در خانه هايى قرار داد كه خداوند ، رخصت داده است كه بزرگ داشته شوند و نام وى در آن ها ياد شود
امام باقر عليه السلام ، آمده است :
إنَّ اللّهَ عز و جل خَلَقَ أربَعَةَ عَشَرَ نُورَا مِن نُورِ عَظَمَتِهِ قَبلَ خَلقِ آدَمَ بِأربَعَةَ عَشَرَ ألفِ عامٍ فَهِيَ أرواحُنا .
یقینا ، خداوند عز و جل ، چهارده نور را از نور عظمت خويش ، چهارده هزار سال پيش از خلقت آدم آفريد كه آن [ نورها ] ، همان ارواح ماست .
المحتضر ، ص ۲۲۸ .
و در روايت ديگرى از امام صادق عليه السلام ، آمده است :
إنَّ اللّهَ خَلَقََ أربَعَةَ عَشَرَ نُورا قَبلَ الخَلقِ بِأربَعَةَ عَشَرَ ألفِ عامٍ فَهِيَ أرواحُنا .
یقینا ، خداوند ، چهارده نور را ، چهارده هزار سال پيش از خلقت آفريد ، كه آن [ نورها ] ، همان ارواح ماست
.الصراط المستقيم ، ج ۲ ، ص ۱۳۴ .
تفاوت زینت با متاع در قرآن
[أعراف31 ] – يا بَني آدَمَ خُذُوا زينَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ وَ کُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفينَ
اي فرزندان آدم، جامه خود را در هر نمازي برگيريد، و بخوريد و بياشاميد و[لي] زيادهروي مکنيد که او اسرافکاران را دوست نميدارد
[ قصص60 ] – وَ ما أُوتيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ زينَتُها وَ ما عِنْدَ اللّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقي أَ فَلا تَعْقِلُونَ
و هر آنچه به شما داده شده است، کالاي زندگي دنيا و زيور آن است، و[لي] آنچه پيش خداست بهتر و پايدارتر است؛ مگر نميانديشيد؟
.
[طه117 ] – فَقُلْنا يا آدَمُ إِنَّ هذا عَدُوٌّ لَکَ وَ لِزَوْجِکَ فَلا يُخْرِجَنَّکُما مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقي
پس گفتيم: «اي آدم، در حقيقت، اين [ابليس] براي تو و همسرت دشمني [خطرناک] است، زنهار تا شما را از بهشت به در نکند تا تيرهبخت گردي».
[طه118 ] – إِنَّ لَکَ أَلاّ تَجُوعَ فيها وَ لا تَعْري
در حقيقت براي تو در آنجا اين [امتياز] است که نه گرسنه ميشوي و نه برهنه ميماني.
[طه119 ] – وَ أَنَّکَ لا تَظْمَؤُا فيها وَ لا تَضْحي
و [هم] اينکه در آنجا نه تشنه ميگردي و نه آفتاب زده.
[طه120 ] – فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطانُ قالَ يا آدَمُ هَلْ أَدُلُّکَ عَلي شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَ مُلْکٍ لا يَبْلي
پس شيطان او را وسوسه کرد، گفت: «اي آدم، آيا تو را به درخت جاودانگي و مُلکي که زايل نميشود، راه نمايم؟»
[طه121 ] – فَأَکَلا مِنْها فَبَدَتْ لَهُما سَوْآتُهُما وَ طَفِقا يَخْصِفانِ عَلَيْهِما مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ وَ عَصي آدَمُ رَبَّهُ فَغَوي
آنگاه از آن [درخت ممنوع] خوردند و برهنگي آنان برايشان نمايان شد و شروع کردند به چسبانيدن برگ هاي بهشت بر خود. و [اين گونه] آدم به پروردگار خود عصيان ورزيد و بي راهه رفت.
[طه122 ] – ثُمَّ اجْتَباهُ رَبُّهُ فَتابَ عَلَيْهِ وَ هَدي
سپس پروردگارش او را برگزيد و بر او ببخشود و [وي را] هدايت کرد.
[طه123 ] – قالَ اهْبِطا مِنْها جَميعًا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَإِمّا يَأْتِيَنَّکُمْ مِنّي هُدًي فَمَنِ اتَّبَعَ هُدايَ فَلا يَضِلُّ وَ لا يَشْقي
فرمود: «همگي از آن [مقام] فرود آييد، در حالي که بعضي از شما دشمن بعضي ديگر است، پس اگر براي شما از جانب من رهنمودي رسد، هر کس از هدايتم پيروي کند نه گمراه ميشود و نه تيره بخت.
[طه124 ] – وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْري فَإِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْکًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَعْمي
و هر کس از ياد من دل بگرداند، در حقيقت، زندگي تنگ [و سختي] خواهد داشت، و روز رستاخيز او را نابينا محشور ميکنيم».
[بقرة36 ] – فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطانُ عَنْها فَأَخْرَجَهُما مِمّا کانا فيهِ وَ قُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَ لَکُمْ فِي اْلأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلي حينٍ
پس شيطان هر دو را از آن بلغزانيد؛ و از آنچه در آن بودند ايشان را به درآورد؛ و فرموديم: «فرود آييد، شما دشمن همديگريد؛ و براي شما در زمين قرارگاه، و تا چندي برخورداري خواهد بود».
فرمود: «فرود آييد، که بعضي از شما دشمن بعضي [ديگر]يد؛ و براي شما در زمين، تا هنگامي [معيّن] قرارگاه و برخورداري است».
[أنبياء111 ] – وَ إِنْ أَدْري لَعَلَّهُ فِتْنَةٌ لَکُمْ وَ مَتاعٌ إِلي حينٍ
و نميدانم، شايد آن براي شما آزمايشي و تا چند گاهي [وسيله] برخورداري باشد.
[ قصص60 ] – وَ ما أُوتيتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَمَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ زينَتُها وَ ما عِنْدَ اللّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقي أَ فَلا تَعْقِلُونَ
و هر آنچه به شما داده شده است، کالاي زندگي دنيا و زيور آن است، و[لي] آنچه پيش خداست بهتر و پايدارتر است؛ مگر نميانديشيد؟
[ قصص61 ] – أَ فَمَنْ وَعَدْناهُ وَعْدًا حَسَنًا فَهُوَ لاقيهِ کَمَنْ مَتَّعْناهُ مَتاعَ الْحَياةِ الدُّنْيا ثُمَّ هُوَ يَوْمَ الْقِيامَةِ مِنَ الْمُحْضَرينَ
آيا کسي که وعده نيکو به او دادهايم و او به آن خواهد رسيد، مانند کسي است که از کالاي زندگي دنيا بهرهمندش گردانيدهايم [ولي] او روز قيامت از [جمله] احضارشدگان [در آتش] است؟
[ زخرف35 ] – وَ زُخْرُفًا وَ إِنْ کُلُّ ذلِکَ لَمّا مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ اْلآخِرَةُ عِنْدَ رَبِّکَ لِلْمُتَّقينَ
و زر و زيورهاي [ديگر نيز]. و همه اينها جز متاع زندگي دنيا نيست، و آخرت پيش پروردگار تو براي پرهيزگاران است.
.
[ بقرة25 ] – وَ بَشِّرِ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنّاتٍ تَجْري مِنْ تَحْتِهَا اْلأَنْهارُ کُلَّما رُزِقُوا مِنْها مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا قالُوا هذَا الَّذي رُزِقْنا مِنْ قَبْلُ وَ أُتُوا بِهِ مُتَشابِهًا وَ لَهُمْ فيها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ هُمْ فيها خالِدُونَ
و کساني را که ايمان آوردهاند و کارهاي شايسته انجام دادهاند، مژده ده که ايشان را باغهايي خواهد بود که از زير [درختان] آنها جويها روان است. هر گاه ميوهاي از آن روزي ايشان شود، ميگويند: «اين همان است که پيش از اين [نيز] روزي ما بوده.» و مانند آن [نعمتها] به ايشان داده شود؛ و در آنجا همسراني پاکيزه خواهند داشت؛ و در آنجا جاودانه بمانند