ر آستانه چهل و سومین بهار پیروزی انقلاب اسلامی، مراسم تقدیر از «راویان بالندگی» شعر انقلاب در کتابخانه مرکزی پارکشهر برگزار شد.
در آستانه چهل و سومین بهار پیروزی انقلاب اسلامی، مراسمی با عنوان راویان بالندگی که اختصاص به بزرگداشت شاعران و فعالان شعر انقلاب داشت، با حضور علیرضا مختارپور دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشو ر در کتابخانه مرکزی پارکشهر برگزار شد.
* تجلیل از راویان شعر انقلاب در کشور
براساس این گزارش، مهدی رمضانی معاون توسعه کتابخانه و کتابخوانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، ضمن اشاره به اینکه اگر کرونا نبود این مراسم با حضور تعداد بیشماری از شاعران و اهالی ادبیات برگزار میشد، امیدواریم هر چه زودتر شرایط طی شود و به روزهای خوب برسیم، گفت: نهاد کتابخانهها براساس رسالتی که برعهدهاش قرار گرفت، با توجه به تدابیر دبیرکل آن، اقدام به برگزاری محافل ادبی در سراسر کشور کرد که در مدت کوتاه، برکات و نتایج خوبی هم داشت.
وی گفت: تاکنون جلسات متنوع و متعددی در سراسر کشور در فضای مجازی برگزار شده است. این برنامهها به شکل استانی و ملی برگزار شدهاند و امیدواریم این شجره به بهترین نحو به ثمر بنشیند و باز هم تداوم داشته باشد.
رمضانی بخش دیگری از سخنان خود را به مراسم تجلیل از شاعران اختصاص داد و گفت: این مراسم جلسه نخست تجلیل از شاعران پیشکسوت و شاخص کشور است. هر چند ممکن است در چنین مراسمهایی این شائبه پیش آید که در پی برگزیدهگزینی بودهایم، ولی این موضوع نافی تعداد زیادی چهره و شاعر خلاق و فعال در کشورمان نیست، بلکه محدودیت زمان و مکان ما را ناچار کرد سراغ برخی از بزرگان برویم.
وی در پایان گفت: امروز افتتاحیه این برنامه را در تهران و سپس گیلان و مازندران خواهیم داشت. این برنامه امروز آغاز شده و از ۴۲ چهره شاخص ملی و ۳۲ چهره استانی تقدیر خواهد شد.
* محدثی خراسانی: شعر انقلاب، ستایشگر راستیها و فضیلتهاست
در ادامه، مصطفی محدثی خراسانی از شاعران کشورمان سخنان خود را با این شعر شروع کرد و گفت:
ما فصل سپیده از کتاب سحریم
در وادی نور هم رکاب سحریم
هر شب چو شفق به خون خود میغلتیم
هر صبح دوباره آفتاب سحریم
اینها زمزمههایی از نخستین بارقههای برآمده از ارزشها و آرمانهای انقلاب است که بر زبان شاعری چون مرحوم سیدحسن حسینی جاری شد که فراخوانی از تمام ارزشها و فضیلتهای تاریخ شعر فارسی بود.
این شاعر گفت: انقلاب اسلامی زمینهای را فراهم کرد تا با میراث ادبی، هنری و فرهنگی خود آشتی کنیم و پیوندی که در دهههای منتهی به پیروزی انقلاب تلاش شد گسسته شود، مجدداً ترمیم شد و با قدرت جذب خود، تمام فضیلتها را در قالب شعر انقلاب یک بار دیگر با افزودن حوزههای زبانی به فصل شکوهمندی در جریان اصیل شعر فارسی پیوند دهند.
وی گفت: شعر انقلاب، ستایشگر راستیها و فضیلتهاست و به این معنا نیست که شاعر انقلاب همواره به آن یکسویه نگاه میکند و ستایشگر انقلاب است، بلکه هر جا که لازم باشد، در برابر دوری از ارزشها ایستاده و موضع میگیرد. بنابراین شعر انقلاب، منتقدترین هنر در میان سایر هنرهاست.
محدثی خراسانی با بیان اینکه یک دهه پس از انقلاب سید حسن حسینی در برابر فضای اشرافیگری، مثنوی آبها و مردابها را سرود، گفت: شعر انقلاب در و اقع همین است؛ شعری همهجانبه، همهسویهنگر، زنده و پویا و در تکمیل این پازل، شاعران نیز سهم بسیار مهمی داشتند تا توانستند شعری را به سامان برسانند که امروز از آن به عنوان جریان شعر اصیل فارسی با مؤلفههای شعر انقلاب یاد میشود.
به گفته وی، «راویان بالندگی» عنوان برنامهای بود که به پیشنهاد دبیرکل نهاد کتابخانهها پایهگذاری شد تا در حد توان، یادآوری و تجدید عهد با کسانی باشد که در این جریان نقش داشتند تا بتوانیم به تعریفی برسیم که جریان شعر انقلاب که تأثیرگذار و قدرتمند ادامه یافته و امروز شاعران جوان پس از دفاع مقدس متولد شدهاند، با آن ارتباط گرفته و همچنان مرتبط باشند.
* مستشار نظامی: «راویان بالندگی» تا پایان بهمن از طلایهداران شعر اصیل انقلاب تجلیل میکند
در ادامه کلیپی از سخنان نغمه مستشارنظامی از متولیان محافل ادبی نهاد کتابخانهها پخش شد. وی در این کلیپ عنوان کرد: راویان بالندگی تا پایان بهمن ماه قرار است از طلایهداران شعر اصیل انقلاب تجلیل و گرامیداشتی داشته باشند. بزرگانی که در میان ما نیستند، انشالله میهمان سفره اهلبیت(ع) هستند.
وی در پایان گفت: در این مجال تنها به تعدادی از چهرهها و قلمهای متعدد میپردازیم، اما با توجه به رویکرد نهاد کتابخانها در حمایت از ادبیات متعهد، در فرصتهای آتی از سایر راویان نیز تقدیر خواهد شد. نخستن محفل از تهران آغاز و به ۳۱ استان خواهد رفت.
* اسرافیلی: امیدواریم جوانان خوشذوق ادامهدهنده مسیر شاعران انقلاب باشند
حسین اسرافیلی از شاعران نامدار کشورمان در این مراسم با بیان اینکه امیدواریم جوانان خوشذوق ادامهدهنده مسیر شاعران انقلاب باشند و این پرچم را به جایگاه ویژه خود برسانند و اجازه ندهند بر زمین بماند، گفت: انقلاب اسلامی فرصت مغتنمی را فراهم کرد، چون شعر را محمل مناسبی برای انتقال همه مفاهیم ارزشی میدانست. ادبیات فارسی از هزارها سال پیش در همین حوزهها تلاش کرد و ما را به پاکی، دوستی و پرهیز از پلشتیها دعوت کرد. انآشالله این نوع ادبیات جایگاه خود را بیابد.
وی در ادامه شعری خواند.
چه خواهد ماند از این طوفان به جز خاشاک، بعد از من؟
میان کوه، از آواز، جز پژواک، بعد از من؟
چه میبافی قفس بر بال پروازی که من دارم؟
نخواهد دید سیرم را به جز افلاک، بعد از من
مبین اینگونه خاکسترنشین در غربتآبادم
جنون خواهد دمید از سینهی این خاک، بعد از من
در این میدان که من افتادهام خاموش از جولان
صدایم باره خواهد راند در کولاک، بعد از من
دمیدم آتش خود را درون ریشه انگور
که تاول میزند لب از شرار تاک، بعد از من
خموش افتادهام هرچند، امّا نالهام سوزان
برون خواهد دمید از سینههای چاک، بعد از من
نمیافتد ز جوش آوازهای شعلهرفتارم
توانی خواند در آیینههای پاک، بعد از من
پرم را بستهام بر بال عنقا گرچه گنجشکم
که تا جولان دهد در قافها چالاک، بعد از من
در ادامه این مراسم، بخشی از فعالیتهای محافلی نهاد کتابخانهها برای حاضران پخش شد.
مبین اردستانی شاعری بود که در این مراسم ابتدا یک رباعی و سپس شعری خواند.
هستی جز باغ چشمه کوثر نیست
مستی جز عطر یاس پیغمبر نیست
از زمزمه نام لطیفت مادر
در خاطر ما ترانهای خوشتر نیست
عباس براتیپور نیز شعری که اوایل انقلاب سروده بود را خواند.
هان، بشنوید نغمه داوود صبح را
آتش زنید خرمن نمرود قبح را
دریای نور در دل شب نطفه بسته بود
موسای طور رشته عصیان گسسته بود
آتش گرفت ریشه ظلم و فساد و کین
آواره گشت ملحد بیننگ و عار و دین
اشک شفق به چهره صبح ظفر دوید
از هول ماجرای سحر رنگ شب پرید
بت را شکست، بت شکن پیر روزگار
از هم گسست سلسله پای این دیار
عطر نسیم خاطرهها تازه میکند
چشم فلق نگاه به دروازه میکند
دروازه باز باز و پلیدانه میروند
بیگانگان به دامن بیگانه میروند
اینجا بهشت لاله و باغ شقایق است
اینجاست وعده گاه هر آن کس که لایق است
ناباوران کوردل و خصم آفتاب
سوداگران سفله رخ برده در نقاب
سهمی در این میانه ز نهضت نداشتند
جز تخم کفر و کینه و بهتان نکاشتند
کشتند عاشقان حریم اله را
خستند سینههای پر از سوز و آه را
محراب از تراوش خون رنگ و رو گرفت
میعادگاه عشق و وفا آبرو گرفت
از قطره قطره خون شهیدان راه عشق
سرزد هزار لاله به میعادگاه عشق
از عرش آذرخش به هیبت نگاه کرد
روز منافقین سیه دل سیاه کرد
دستی زغیب آمد و تومار کفر سوخت
بر قلبشان زآتش الحاد مهر دوخت
فانوس عمرشان چو حبابی به روی آب
در انتظار پت پت آخر در اضطراب
ماییم وارثان زمین وارثان خاک
ماییم فارِسان بیابان سهمناک
همراه رقص شعله به افلاک میرویم
چشم از حیات بسته و بیباک میرویم
با شوق مرگ خویش در آغوش میکشیم
بار شهادت است که بر دوش میکشیم
*
هان، ای برادر، ای پدر، ای مردکارزار
در روز سخت حادثه همت بلند دار
بانگ جرس زموکب مسعود میرسد
از گرد راه مهدی موعود میرسد
مریم عربلو ابتدا غزلی برای حضرت موعود و سپس شعری را که برای مرحوم زارعی سروده بود قرائت کرد.
* فیض: شعر انقلاب با ظرفیتهای ادب فارسی، با یک دیدگاه اعتقادی و آرمانی ظهور کرد
ناصر فیض نیز در این مراسم به جریان شعر انقلاب اشاره کرد و با بیان اینکه اگر تاریخ ادبیات را نگاه کنیم، هیچ دورهای شاخصهای آنچنانی را نداشته تا اینکه به انقلاب میرسیم، گفت: البته پس از شاخصهای دوره مشروطه تا انقلاب، شاخص برجستهای دیده نمیشود تا اینکه شعر انقلاب ظهور کرد، همان شعری که پشتوانه و ویژگیهای خاصی داشت. چیزی که قبلا نبود و با انقلاب زاده شد. این شعر با توجه به ظرفیتهای ادب فارسی، با یک دیدگاه اعتقادی و آرمانی ظهور کرد. جای خوشبختی است که میتوان شعر انقلاب را تعریف کرد و به نوعی از آن مانیفست ارائه داد. شعری که یک ملت پس از ۲۵۰۰ سال با انقلاب به آن معنا بخشیدند. انقلاب نامی برازنده برای آن است، چرا که دگرگونیهایی را در پیش داشت و حکومت پادشاهی را به جمهوری مبدل کرد، آن هم با نگاه آرمانی و اعتقادی.
فیض در بخش دیگر به شعرخوانی پرداخت.
در ادامه، علیمحمد مؤدب شعر دیگری خواند.
اذان عصر، تهران خلوتی با آسمان دارد
اذان هر جا که میگویند، از این شهر جان دارد
از آن الله اکبرها که مردان تو بالیدند
از آن الله اکبرها، اذانهامان نشان دارد
اذان پیش از تو میگفتند اما گاه بیتکبیر
پس از فریاد سرخ تو، اذان طعم اذان دارد
شهیدانت درختاناند هر قامت، قیامتوار
رشید آنسان که پا در خاک، سر در کهکشان دارد
دماوند ایستاده موسپید و پیر، پابرجای
که عهدی با جوانمردان تهران جوان دارد
بهشتی هست، گلزاری که زهراییست تربتهاش
که در هر حجلهاش آیینههایی جاودان دارد
بلند است از تو در عالم، سر هر بید مجنونی
که بوی طره مشگین لیلی همچنان دارد
سلام ای پایتخت سجده و تکبیر و بغض و عشق
هم از تو واژه خون دارد، هم از تو شعر جان دارد
اگر شطحِ غزل گنگ است، شرح قصه طولانی ست
تو شهر عشقی و هر کوچهات صد داستان دارد
هزاران پنجره، آیینه، چشمانی چراغانی
تو آن شهری که رو بر راه یار مهربان دارد
* اسماعیلی: شعر انقلاب آمیزهای از چه گفتن و چگونه گفتن است
در ادامه رضا اسماعیلی به شعر انقلاب اشاره کرد و آن را آمیزهای از چه گفتن و چگونه گفتن دانست و افزود: تعهد ادبی و تعهد دینی در شعر انقلاب به خوبی بارز است و در عین حال باید دانست شعر انقلاب موزون و موضعمند است. شاعران انقلاب هم حرفهایی برای گفتن دارند که مهمترین آنها عدالتخواهی است.
ما بر چکاد خوف و خطر ایستادهایم
با زخم و داغ و خون جگر ایستادهایم
در فتنه خیز حادثهها قد کشیدهایم
در روشنان صبح ظفر ایستادهایم
تا بشکفیم از نفحات سپیده دم
در مقدم نسیم سحر ایستادهایم
با نشر نور، رونق شب را شکستهایم
آماده تا ظهور سحر ایستادهایم
تا در زمین دوباره ببالد غرور سرو
با آرزوی مرگ تبر ایستادهایم
بیعت نموده فطرت ما با امام عشق
با «یا علی»، مقابل شر ایستادهایم
ما شهره ایم در همه عالم به عاشقی
با داغ عشق، شعله به سر ایستادهایم
«هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق»
ما عاشقیم و زنده ، اگر ایستادهایم
پس از او میلاد عرفانپور به شعرخوانی پرداخت.
زمان خیبر و بدر است، ما را کار بسیار است
زمان خیبر و بدر است، ما را کار بسیار است
فدایی در رکاب حیدر کرار بسیار است
اگرچه قوم شب، تا صبح گیج خواب تردیدند
ولی در سایه ی خورشید ما بیدار، بسیار است
به خون خواهی عاشورا ندای یالثاراتیم
بگو این خون نمی خوابد بگو مختار بسیار است
مجال عمر و عاصان نیست تا هستند این مردم
بگو با رهبر فرزانه ام عمار بسیار است
بگو در بند تحریمی نمی مانیم تا هستیم
بگو موجیم ما، سیلیم اگر دیوار بسیار است
کماکان مانده از تحریم تا تردید، سرگردان
که دور باطل دشمن در این پرگار بسیار است
نخشکد باغ ما هرگز به رغم خشکدستیها
که از خون شهیدان، چشمه ی سرشار بسیار است
همین امروز یا فرداست میآید صبح موعودش
به پاخیزید مردم! آی مردم! کار بسیار است
فریبا یوسفی هم شعری درباره حضرت زهرا(س) خواند.
در این مراسم کلیپی از مرحوم محمدرضا آغاسی که علیرضا قزوه او را یکی از شاعران کاروان انقلاب دانست که بسیار دلسوز بود، پخش شد. از دیگر چهرههایی که در این محفل از آنها یاد شد میتوان به مرحوم حسین آهی و سیدحسن حسینی اشاره کرد.
* مختارپور: تاکیدات رهبر انقلاب در ۶ سال متفاوت درباره شعر انقلاب
بخش پایان این مراسم، سخنان علیرضا مختارپور بود. دبیرکل نهاد کتابخانهها به چند نکته کوتاه درباره مواردی که رهبر انقلاب در سالهای متعدد در دیدار با شاعران به آن اشاره کرده بودند پرداخت و گفت: مقایسه میان بیانات رهبر انقلاب که همواره یار و یاور ادبیات و زبان فارسی هستند طی سه سال ابتدایی رهبری ایشان و سه سال اخیر داشتم. اگرچه محافل شعری به سالهای قبل برمیگردد، نخستین آنها ۳۱ فروردین سال ۶۹ بود که ایشان در آن زمان میفرمایند هنوز مشخصه شعر انقلاب به دست نیامده است و در ادامه تأکیداتی دارند و مواردی را برجسته از حضرت امام خمینی(ره) مثل تزکیه مطرح میفرمایند و عنوان میدارند که باید این موارد روشن و آنقدر تکرار شود که در ذهنیت جامعه رسوخ کند.
وی گفت: ایشان در بخش دیگر به شاعران توصیه میکنند که همتشان را به حدی بالا ببرند که به حافظ و سعدی و مولوی برسند، اگر نه به سلمان هراتی و سلمان ساوجی. هر چند اشاره سوم بر لزوم حفظ قواعد شعر و درستی زبان است اما در دیدارهای دیگر که مربوط به سالهای ۹۶، ۹۷ و ۹۸ هستند موارد دیگر را مورد تاکید قرار میدهند.
مختارپور سخنان خود را به سال ۹۷ رساند و با اشاره به تأکیدات رهبر انقلاب با رعایت عفت در شعر شاعران گفت: مقام معظم رهبری اشاره میکنند: گویی در بعضی از اشعار عدم رعایت عفت دیده میشود.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور به سخنان رهبری در سال ۹۸ درباره نگرانی معظم له از ولنگاری زبانی اشاره کرد و گفت: ایشان در دیدار سال ۹۸ به حفظ زبان فارسی تاکید و از اینکه ولنگاری در تمام سطوح دیده میشود ابراز نگرانی میکنند. این مقایسه نشان میدهد تأکید رهبر انقلاب به رشد جریان شعر توسط شاعران است از این رو در این ایام ما میتوانیم تنها از تعداد کمی از آنها تقدیر کنیم.
وی با اشاره به کتابی که چند شب پیش مطالعه کرده بود اشاره کرد و عنوان داشت: در مطالعه کتابی به تعبیر جدیدی برخوردم که در آن مثال زده شده بود که فرض کنید کسی کوه دماوند را از ارتفاع ستارگان به اقیانوس آرام بیندازد، چه امواجی از لحاظ گستردگی و تأثیر خواهد داشت؟ من هم فکر کردم این یکی از مثالهایی است که میتوان برای تأثیر انقلاب بر تاریخ جامعه، اندیشه، زبان و شعر فارسی استفاده کرد.
* «مودب» چهره برگزیده شاعران استان تهران شد
در پایان این مراسم از شاعرانی چون حسین اسرافیلی، عباس براتیپور، ناصر فیض و رضا اسماعیلی تقدیر شد و علیمحمد مؤدب نیز به عنوان چهره برگزیده استان تهران مورد تقدیر خواهد گرفت.