تا قبل از تله جمعیتی با سیاست‌های کم‌ هزینه‌تر می‌توانیم نرخ باروری را افزایش دهیم

«مریم اردبیلی» در برنامه «بدون توقف» که 20 دی‌ماه از شبکه سه سیما پخش شد، با اشاره به اینکه ما تنها تا قبل از تله جمعیتی با سیاست‌های کم‌ هزینه‌تر می‌توانیم نرخ باروری را بالا ببریم، یادآور شد: اما وقتی وارد تله جمعیتی شدیم این کار به مراتب سخت‌تر و پرهزینه‌تر می‌شود، از این جهت امیدواریم  با ترکیب اقدامات از بالا به پائین حکومتی و تقنینی و با کنش مردمی آن سناریوی نسبتا مطلوب رقم خورد.

اردبیلی ابا اشاره به زمان اندک برای فرهنگ‌سازی در زمینه افزایش فرزندآوری گفت: کار فرهنگی زمان‌بر و زمان فرصت پنجره‌ای ما اندک است و بعد از آن کار خیلی سخت خواهد بود، بعد از آن زمان طلایی باید 100 برابر آنچه که الان می‌توانیم هزینه و سرمایه‌گذاری و فرهنگ‌سازی کنیم تا به میزان نصف آنچه که انتظار می‌رود جمعیت اضافه کنیم، لذا ما این فرصت دو دهه را باید هر طور که می‌شود غنیمت بشماریم.

وی ادامه داد: بهترین اتفاقی که می‌تواند بیفتد این است که سیاست‌ها همین امروز محقق شود دولت و مردم عزم ملی داشته باشند و کنش اجتماعی اتفاق بیفتد، در این صورت انتظار آن می‌رود که تا 10 سال آینده این رقم بالا آمده و به نرخ رشد جایگزین برسد، بدترین سناریو هم این است که هیچ کاری نکنیم و بگذاریم وضعیت به همین شکل پیش برود. در آن صورت همین دهه شصتی‌هایی که الان در سن فرزندآوری هستند اولین سالمندان مواجه شونده با سونامی سالمندی هستند که آن موقع خواهند گفت کاش آن سال‌ها لااقل یک فکری به حال خودمان می‌کردیم.

این کارشناس آینده‌پژوهی همچنین تصریح کرد: تا سال 90 خیلی‌ها عقیده داشتند اگر ما دخالتی نکنیم جمعیت کم می‌شود اما خودش با خودهوشمندی و خودتنظیمی بالا می‌آید، می‌گفتند که جمعیت دیگر از این پائین‌تر نمی‌رود و به سمت نرخ جایگزین می‌رسد، ما از سال 90 به دوستان گفتیم که یک نگرانی داریم چون انتظار داشتیم که در اوج باروری دهه شصتی‌ها به بالای نرخ جایگزین برسیم اما نرسیدیم پس احتمال می‌دهیم آن اتفاقی که در انتظار آن هستیم نیفتد.

اردبیلی با اشاره به اینکه متأسفانه همین‌طور شد و ما ظرف چهار سال گذشته تعداد موالیدمان به شدت روند کاهشی داشته، عنوان کرد: یک اتفاق دیگری هم هست که ما به شدت نگران آن هستیم و آن تله جمعیتی و یا تله باروری پائین است، ما خیلی از کشورها را داریم که وقتی رفتند زیر نرخ جمعیتی 5/1 حتی با وجود سایست گذاری‌ها و اقدامات تشویقی دیگر بالا نیامدند مثل کشورهای جنوب شرقی آسیا و روسیه.

این کارشناس مسائل خانواده همچنین افزود: ما قبل از تله جمعیتی با سیاست‌های کم هزینه‌تر می‌توانیم نرخ باروری را بالا ببریم اما وقتی وارد تله جمعیتی شدیم این کار به مراتب سخت‌تر و پرهزینه‌تر می‌شود، از این جهت با اینکه می‌دانیم کار فرهنگی زمان‌بر است اما امیدواریم با ترکیب اقدامات از بالا به پائین حکومتی و تقنینی که کمک‌کننده باشد و با کنش مردمی آن سناریوی نسبتا مطلوب برای‌مان رقم بخورد.

وی اضافه کرد: اما هرچه آیتم‌های مهم زیربنایی از قبیل داشتن مادری سالم و با نشاط، آگاهی والدین، الگوی درست، باورپذیری را از قلم بیندازیم این سناریو خوب محقق نمی‌شود و ما به سمت سناریوی نامطلوب می‌رویم در حالیکه هدف ما کیفیت خوب جمعیت و زندگی مطلوب است. لذا در راستای اهداف تعیین‌شده دهه شصتی‌ها بزرگترین نعمت و موهبت این کشورند، ما اگر سناریویی داریم به عنوان سناریوی طلایی امید به آینده این کشور که اتفاقات خوبی در جهت تحولی و رو به مثبت در این کشور بیفتد فقط به این امید است که دهه شصتی‌ها وارد گود مدیریت و تحول و جریان‌سازی شوند، اما دو اتفاق باید در اینجا اصلاح شود یکی نگاه تحقیرآمیز دهه شصتی‌ها به خودشان و دیگر اینکه جنگنده وسط گود بیایند.

این پژوهشگر مسائل زنان با اشاره به اینکه دهه شصتی‌ها باید از نگاه کلیشه‌ای به خوشبختی و سعادت فاصله بگیرند، تصریح کرد: آنها باید خلاق و نوآور باشند چنانکه در نوجوانی و ابتدای جوانی چنین تحول‌خواهی داشتند اما وقتی در مسیر زندگی افتادند خودشان هم کلیشه‌ای ‌شدند، این انرژی و توان دهه شصتی‌ها اگر از این کلیشه‌ها بگذرد جهانی را متحول می‌کند.

اردبیلی در ادامه عنوان کرد: جوانان باید قبل از تشکیل خانواده به نقش پدری و مادری خودشان و اینکه حتی همسرمان را با این دید نگاه کنیم که آیا پدر یا مادر خوبی هم هست جدی‌تر فکر کنند. البته یک اشکالی هم پیدا کردیم و آن تفکیکی شدن تفکر ما است.