یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه در زمان غیبت

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین

یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه در زمان غیبت

«براساس برخى روایات، گروهى از فرشتگان الهى، دو تن از رسولان الهى و جمعى از مؤمنان خالص، همواره در كنار حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه هستند و لحظه اى آن حضرت را تنها نمى گذارند و گاهى اوقات از آنها تعبیر به «ابدال»، «اوتاد»، «رجال الغیب» یا «رجال المهدى علیه السّلام» مى شود. مؤمنان خالصى كه توفیق رفیقشان شده و در خدمت حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  سر از پا نمى شناسند همانند خود حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه به صورت مخفى در بین مردم زندگى مى كنند، زن و فرزند داشته و رفتارى عادى و معمولى دارند ضمن آنكه هیچ گونه ادعایى نیز در این خصوص ندارند مگر آن كه حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  به آنها اجازه دهد یا خودشان را معرفى كرده و یا از طرف ایشان پیام خاصى را ابلاغ نمایند.»( امام حاضر،مدیرناظر صص۷۶۷۵)

رجال المهدی (عجل الله تعالی فرجه) در ادعیه و روایات

در دعاى مخصوص نیمه ماه رجب منقول از امام جعفرصادق علیه السّلام بعد از صلوات بر محمد و آل محمّد صلّى اللّه علیه و اله وسلم، بر اوصیاء، سعداء، شهدا و ائمه هدى علیهم السّلام صلوات میفرستیم و مى گوییم:

«اللّهم صلّ على الأبدال و الاوتاد و السّیاح و العبّاد و المخلصین و الزّهاد و اهل الجّد و الاجتهاد…» «خدایا!بر ابدال و اوتاد و سیاحین و بندگان شایسته و مخلصین و زاهدان و اهل كوشش و اجتهاد درود فرست.» (شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، اعمال نیمة رجب و دعای امَ داوود).

مرحوم كفعمى در كتاب مصباح خویش وقتى به این قسمت دعا مى رسد در خصوص ابدال و اوتاد چنین مى گوید: «همانا زمین هرگز از «قطب» خالى نمى شود و چهارنفر از«اوتاد»،چهل نفر از«ابدال»، هفتاد نفر از«نجباء» و سیصد و شصت نفر از«صلحاء» همواره بر روى زمین هستند.

امّا ؛قطب عالم امكان حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  است و اوتاد نیز كمتر از چهار نفر نمى شوند،زیرا دنیا همانند خیمه است كه حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  مانند ستون خیمه است و چهار نفر اوتاد همانند ریسمان هاى این خیمه هستند و البته گاهى اوقات اوتاد بیشتر از چهار نفر مى شوند، همان طور كه ابدال بیشتر از چهل نفر و نجباء بیشتر از هفتاد نفر و صالحین بیشتر از سیصد و شصت نفر خواهند شد و ظاهر آن است كه حضرت خضر و الیاس علیهما السّلام جزء اوتاد هستند كه هردو بزرگوار در خدمت امام زمان عجل الله تعالی فرجه  هستند.( مصباح کفعمی ص۵۳۴ حاشیه بر دعای ام داوود)

آیت الله ناصری نیز درباره گروه‌های مختلف یاران امام عصر(علیه‌السلام) می‌فرماید:«همواره پنج گروه از اولیا در محضر آن ولی مطلق به سر می‌برند و در خدمت ایشان از جانو دل می‌کوشند. اینان اوتاد، نجبا، نقبا، رجال الغیب و صلحا هستند.» آب حیات: مجموعه سخنرانی‌های حضرت آیت الله ناصری در مورد امام زمان سلام الله علیه‌، گردآوری: مجید هادی زاده، چاپ چهارم: قم، خُلُق، 1386،ص359.

امام جعفرصادق علیه السلام: براى قائم علیه السّلام دو غیبت است، یكى صغرى و دیگرى كبرى.در غیبت صغرى جز شیعیان مخصوص او از جاى آن حضرت خبر ندارند و در غیبت كبرى به غیر از دوستان مخصوص آن حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  از مكان ایشان خبر ندارند.( كافى،ج ۳،ص ۱۴۱)

از ابو بصیر است از قول حضرت امام محمدباقر سلام اللّه علیه که فرمود: صاحب این امر را چاره ای از کناره گیری نیست. و در این کناره گیری و پنهانی دارای نیرویی است و سی نفر را دلتنگی نخواهد بود، و طیبه«مدینه» جایگاه خوبی است.( تاریخ غیبت کبری ،محمدصدر ص۱۹۵ به نقل ازغیبت طوسی ص۱۰۲) «صاحب این امر [امام مهدی(علیه‌السلام)] ناگزیر از کناره‌گیری است و او در [زمان] کناره‌گیری خود ناگزیر از [داشتن] نیرو و توانی است. او با وجود آن سی نفر هیچ هراسی ندارد. چه خوب جایگاهی است [مدینه] طیبه.» محمد بن یعقوب الکافی، ج1، ص 340، شیخ طوسی، کتاب الغیبه، ص 102؛ محمدباقر مجلسی، بحارالأنوار، ج 52، ص 153، ح 6.

امام محمدباقر سلام اللّه علیه می‌فرماید: «سیصد و اندی به عدد اهل بدر، بین رکن و مقام با قائم بیعت می‌کنند. در میان آنها، برگزیدگان(نجبا) از اهل مصر، مردان صالح و پرهیزکار (ابدال) از اهل شام و نیک مردان (اخیار) از اهل عراق وجود دارند.» بحارالأنوار، ج 52، ص 334، ح 64.

در «حدیث معراج» خدای متعال، خطاب به رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم می‌فرماید:«ای احمد! می‌دانی به خاطر چه چیز تو را بر دیگر پیامبران برتری دادم؟» رسول گرامی اسلام عرض می‌کند: به خدا سوگند، نه. پس خداوند می‌فرماید: «به خاطر [نوع] آفرینش، خوش خلقی، بخشندگی و مهربانی نسبت به مردمان. این چنین هستند اوتاد زمین و کسی از جملة اوتاد نمی‌شود مگر به واسطة وجود این صفات». شیخ حر عاملی، الجواهر السنیـة فی الأحادیث القدسیـة، قم، مكتبـة المفید، ص 200.

مولا امیرالمومنین علی (صلوات اللهعلیه‌ ) در وصف اوتاد می‌فرماید:

«ای بندگان خدا! دوست داشتنی‌ترین بندگان خدا بنده‌ای است که خداوند وی را علیه نفس یاری دهد. پس اندوه را شعار خود سازد و خوف از عذاب را تن‌پوش خویش، از این رو چراغ هدایت در دلش افروخته و برای روز قیامت خود توشه‌ای مهیا کرده، مرگی را که دیگران دورش می‌پندارند نزدیکش انگاشته، تن به سختی‌ها سپرده، نگریسته و نیکو نگریسته، خدا را یاد کرده و فراوان یاد کرده … .به مرحله‌ای از یقین رسید که چهره یقین را که چون آفتاب تابان بود مشاهده کرد. خود را وقف برترین کارها یعنی فرمان خدا کرد تا هر وظیفه که بر عهده اوست به انجام رساند و هر فرعی را به اصلش باز گرداند… .او یکی از معادن دین و اوتاد زمین است. خود را ملزم ساخته به داد رفتار کند و نخستین گام در این راه نفی هواهای نفسانی است از خود…» نهج البلاغه، ترجمه: محمَدمهدی فولاوند، چاپ سوم، تهران، صاائب، 1384، صص 98 و 99.

تقسیم بندی یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه / یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه  به چهار گروه تقسیم می شوند.

اوتاد

افرادى هستند كه به اندازه یك چشم برهم زدن از خداى خویش غفلت نمى كنند و به دنبال مال دنیا نیستند مگر آن چه كه نصیب و روزى آنها شود و خطاها و لغزش هایى كه از افراد دیگر صادر مى شود از آنها سر نمى زند. این گروه بى واسطه با حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  در ارتباط هستند.

ابدال

ابدال یك درجه از اوتاد پایین تر و در مرحله بعدى هستند كه ممكن است گاهى از آنها غفلتى صادر شود ولى بلافاصله با تذكر و تنبّه آن غفلت را از خود دور مى كنند و هرگز گناه عمدى از آنها سر نمى زند.

نجباء

در رتبۀ بعد از ابدال قرار دارند و با دو واسطه (اوتاد و ابدال) با حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  در ارتباط هستند.

صلحاء

افراد باتقوایى هستند كه متصف به صفت عدالت هستند، اما ممكن است گاهى اوقات از آنها خطایى سرزند كه بلافاصله استغفار كرده و پشیمان مى شوند همان طور كه خداوند متعال مى فرماید: إِنَّ الَّذينَ اتَّقَوْا إِذا مَسَّهُمْ طائِفٌ مِنَ الشَّيْطانِ تَذَکَّرُوا فَإِذا هُمْ مُبْصِرُونَ.. هرگاه گروهى از شیاطین در دل اهل تقوى وسوسه و خیالاتى وارد كنند بلافاصله آنها متذكر شده و همان دم خدا را به یاد آورده آگاه و بینا مى شوند.( اعراف /۲۰۱)

صلحاء با سه واسطه با حضرت مهدى عجل الله تعالی فرجه  در ارتباط هستند.( امام حاضر ، مدیر ناظر )

اگر یكى از اوتاد كم شود، یكى از ابدال جایگزین او مى شود و جاى آن ابدال را یكى از نجباء پر مى كند و به جاى او یكى از صلحاء وارد دستۀ نجباء مى شود و هرگاه یكى از صلحاء كم شود از بقیۀ مردم كه صلاحیت و لیاقت داشته باشند جایگزین صلحاء مى شوند.( مصباح كفعمى، ص 535وص ۷۰۴؛بحار الانوار،ج ۵۳،ص ۳۰۱)

ویژگی های رجال المهدی (عجل الله تعالی فرجه)

«در کتابهای شیعه و سنی به روایاتی چند اشاره شده که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم  چند ویژگی از ویژگی های ابدال را بیان فرموده است:

الف) قلب های ابدال همانند قلب ابراهیم علیه السلام است. عبادة بن صامت از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم  نقل کرده که فرمود: «الأبدال ثلاثون رجلاً قلوبهم علی قلب ابراهیم علیه السلام».( فوائد الاصول، ص ۶۹)

بقرة260 – وَ إِذْ قالَ إِبْراهيمُ رَبِّ أَرِني کَيْفَ تُحْيِ الْمَوْتي قالَ أَ وَ لَمْ تُؤْمِنْ قالَ بَلي وَ لکِنْ لِيَطْمَئِنَّ قَلْبي قالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْکَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلي کُلِّ جَبَلٍ مِنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتينَکَ سَعْيًا وَ اعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَزيزٌ حَکيمٌ

و [ياد کن‏] آنگاه که ابراهيم گفت‏: «پروردگارا، به من نشان ده‏؛ چگونه مردگان را زنده مي‏کني‏؟» فرمود: «مگر ايمان نياورده ‏اي‏؟» گفت‏: «چرا، ولي تا دلم آرامش يابد.» فرمود: «پس‏، چهار پرنده برگير، و آنها را پيش خود، ريز ريز گردان‏؛ سپس بر هر کوهي پاره‏اي از آنها را قرار ده‏؛ آنگاه آنها را فرا خوان‏، شتابان به سوي تو مي‏آيند، و بدان که خداوند توانا و حکيم است‏».

شعراء89 – إِلاّ مَنْ أَتَي اللّهَ بِقَلْبٍ سَليمٍ

مگر کسي که دلي پاک به سوي خدا بياورد

شعراء90 – وَ أُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقينَ

و [آن روز] بهشت براي پرهيزگاران نزديک مي‏گردد.

صافات83 – وَ إِنَّ مِنْ شيعَتِهِ َلإِبْراهيمَ

و بي‏گمان‏، ابراهيم از پيروان اوست‏.

صافات84 – إِذْ جاءَ رَبَّهُ بِقَلْبٍ سَليمٍ

آنگاه که با دلي پاک به [پيشگاه‏] پروردگارش آمد.

ب) سپر بلای انسان ها. همچنین ابن مسعود از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم  نقل کرده است که فرمود: «یدفع اللَّه بهم عن أهل الأرض» خداوند به وسیله آنها، بلاها را از مردم زمین دور می گرداند. ( المعجم الکبیر، ج ۱، ص ۲۲۴)؛

ج) از دیگر ویژگی هایی که برای ابدال نقل شده است، این است که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم  فرمود: «الرضا بالقضاء والصبر عن محارم اللَّه و الغضب فی ذات اللَّه ؛ راضی بودن به حکم و قضای الهی، صبر پیشه کردن بر محارم خدا  خودداری کردن از آلوده شدن به حرام  ، خشمگین شدن برای خدا.» فردوس الاخبار، ج ۲، ص ۸۴

د) داشتن مواسات و احسان و عفو از دیگر مشخّصه های ابدال است که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم  فرمود: «یعفون عمّن ظلمهم و یحسنون إلی من أساء إلیهم ویتواسون فیما آتاهم اللَّه عزّوجلّ ؛ گذشت و عفو از کسانی که به آنان ظلم کنند، نیکی و احسان به آنان که در حقّشان بدی کنند، ایثار و مواسات در آنچه که خدای به آنان داده است.» حلیة الاولیاء ج ۱، ص ۸

و) جود و سخاء و خیرخواهی. ابن مسعود از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم  روایت کرده: «لا یزال أربعون رجلاً من أمّتی، قلوبهم علی قلب اِبراهیم یدفع اللَّه بهم عن أهل الأرض یقال لهم الأبدال، قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم : إنّهم لم یدرکوها بصلوة ولا بصوم ولا صدقة. قالوا: یا رسول اللَّه! فیم أدرکوها؟ قال: بالسخاء والنصیحة للمسلمین ؛ پیوسته چهل نفر از امّت من هستند که قلب هایشان همانند قلب حضرت ابراهیم علیه السلام می باشد، خداوند به وسیله آنها  بلاها را  از اهل زمین دور می گرداند که به آنان ابدال گفته می شود. معجم الکبیر، ج ۱۰، ص ۲۲۴

سپس رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم  فرمود: بدانید که اینان هرگز این مقام را از خواندن نماز و روزه و صدقه بدست نیاورده اند. عرض کردند: ای رسول خدا! پس به چه چیز به این مقام رسیدند؟ فرمود: به وسیله جود و بخشش و خیرخواهی مسلمانان.» بامداد بشریت پ۴۴/فردوس الاخبار، ج 2،‌ص 84؛ حلیة الاولیاء، ج 5، ص 8؛ المعجم الکبیر، ج 10، ص 224؛ به نقل از محمد جواد مروجی طبی، «ابدال یا پیشکاران امام زمان(علیه‌السلام)»، موعود، سال دوازدهم، شمارة 86، فروردین 1387.

طه 135 – قُلْ کُلٌّ مُتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِيِّ وَ مَنِ اهْتَدي
بگو: «همه در انتظارند. پس در انتظار باشيد. زودا که بدانيد ياران راه راست کيانند و چه کسي راه‏ يافته است‏». 

اللهم صل علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم

1398/8/14