شیخ عبدالکریم قطب الدین

بسم  الله الرحمن الرحیم

عبدالکریم قطب‌الدین ابراهیم جیلی

هنگامی که صفحات تاریخ را به عقب ورق می زنیم با نامی روبرو می شویم که شهرت او تعجب اهالی ابراهیم جیل را برمی انگیزد. یعنی شیخ عبدالکریم قطب‌الدین ابراهیم جیلی که برای اهالی قریه ابراهیم جیل باعث فخر و مباهات است.

وی در قرن چهارم هجری قمری می زیسته است. چنانچه این شخص با استناد به منابع تاریخی ابراهیم جیلی باشد جای آن دارد تا شورای محترم روستای ابراهیم جیل و علاقه مندان به دنبال ثبت این ر وستا بعنوان زاده گاه و یا محل زنگی وی باشند.

براساس نقشه استان روستای ابراهیم جیل در شرق نظرآباد قرار دارد. همچنین بر طبق شواهد تاریخی تپه ازبکی و مناطق اطراف آن از جمله نظرآباد و ابراهیم جیل به دوران مادها برمی گردد. مخصوصا تپه ازبکی از دژهای سلسله مادها بوده است. در لغت نامه دهخدا نام ابراهیم جی ل را با لغت ابراهیم جیلی می بینیم . ” مرحوم علی اکبردهخدا نام این عارف را با لقب ابراهیم جیلی و گ یلی ذکر کرد. ” 1 لیکن با استناد به کتاب الانسان الکامل فی معرفة الاواخرو الاوائل شهرت جیلی درباره این عارف و صوفی صحیح است.

جیل در لغت نامه دکتر معین به معنی دسته و در لغت نامه المعجم به معنی زائیدن و پروریدن معنی شده. لیکن ابراهیم جیل به مع نی ابراهیم و گروهش بیشتر به ذهن آ شنا می آید. یکی دیگر

از دلایلی که این عارف و صوفی را به روستای ابراهیم جیل نسبت می دهد وجود دو امام زاده احمد و محمود است که احتمال داده می شود همراه این عارف در قرن چهارم به این روستا مهاجرت کرده باشد.

” ولادت این عارف و صوفی در اول محرم سال767 هجری قمری ذکرشده است .” 2

درواقع اکثر منابع تاریخی و تذکره شعراء و نام ابراهیم جیلی را ذکرکرده اند و درمنبعی دیگر وی را به جیل روستایی در نزدیک بغداد نسبت داده اند . لیکن ازآنجایی که بعد از نیمه قرن چهارم و پنجم هجری قمری عرفای بزرگی چون خواجه عبدالله انصاری ظهور کردند می توان احتمال داد بعد از ظهور دین مبین اسلام و تولد تصوف در اواخر تاریخ اسلام برخی از حکمرانان همچون امویان و عباسیان عرصه را بر اهل تصوف تنگ کردند و آنان مجبور به مهاجرت به ایران و آسیای میانه و هندوستان شدند. پس بعید نیست که این عارف بزرگ نیز در ابراهیم جیل سکنی گزیده و حتی متولد شده باشد.

شیخ عبدالکریم قطب‌الدین بن ابراهیم جیلی نسبت خود را درکتاب مقدمة الانسان الکامل به پیامبر اکرم (ص) نسبت داده است.

آنچه روشن است این است که ابراهیم جیل اسم خاص است و از جمله مناطقی نیست که به آباد ختم شود و مشابهتی با منطقه هم نام خود داشته باشد به همین دلیل نمی توان به آسانی از کنار این رویداد تاریخی عبورکرد و آن را نادیده گرفت.

– تهیه و گردآوری: دکتر سلیمان توده زارع ابراهیم جیلی .

– ژانویه سال 2020میلادی کتابخانه دانشگاه مانو /حیدرآباد هند/

 

منابع ومواخذ:

– کتاب تاریخ فرشته محل نگهداری کتابخانه مانو /

– لغت نامه علی اکبر دهخدا

– کتاب انسان کامل اثر عارف و صوفی بزرگ قرن چهارم عبدالکریم قطب‌الدین ابراهیم جیلی /

1 – علی اکبر، دهخدا، لغت نامه، جلد اول، انتشارات امیرکبیر، 1342،ص28
2 – عبدالکریم بن ابراهیم جیلی ، قصیده النادرات العینیة ، مع شرح، ، چاپ یوسف زندان، بیروت 1988میلادی، ص 29 بیت 329-330