صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
اولین ربات پزشکی عملیاتی در کشور به همت متخصصان شرکتی دانش‌بنیان ساخته شد که دارای حسگرهای تشخیص مانع، اندازه‌گیری فشار خون، حمل غذا و دارو به بیماران است و باعث کم شدن فشار کار نیروی انسانی از جمله پرستاران می‌شود.
ربات وسیله‌ای با دقت عمل زیاد که قابل برنامه ریزی مجدد بوده و توانایی انجام چند کار را دارد و برای حمل مواد، قطعات، ابزارها یا سیستم‌های تخصصی طراحی شده و هدف از ساخت آن انجام وظایف مختلف است. علم رباتیک و ساخت ربات جدیدترین مرحله تلاش انسان جهت صنایع اتوماتیک به شمار می‌رود. ربات‌ها آن دسته از ماشین‌های ساخت بشر هستند که لزوماً حرکت‌هایی شبیه انسان ندارند ولی توان تصمیم گیری و ایجاد و کنترل فعالیت‌های از پیش تعیین شده را دارند.
گفت‌‌وگویی با علی قره‌خانی مدیر فنی شرکت دانش‌بنیان رویال توسعه پایدار داشتیم؛ وی فارغ‌التحصیل رشته مهندسی برق و مکانیک از دانشگاه صنعتی امیرکبیر است و حدود ۱۸ سال است در زمینه الکترونیک و رباتیک فعالیت می‌کند.
وی در زمان شیوع ویروس کرونا با تکیه بر توان متخصصان این شرکت موفق به ساخت ربات پزشکی به نام «کیوان لایف بات» شد که این ربات دارای حسگر تشخیص مانع، قابلیت اندازه‌گیری دمای بدن، اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون و قابلیت اضافه شدن سنسورهای دیگر است؛ البته از دیگر قابلیت‌های این ربات می‌توان به ارتباط تصویری و صوتی پزشک و بیمار، حمل غذا و دارو به اتاق‌های متفاوت اشاره کرد؛ همچنین مجهز به عملکرد چندگانه برای کنترل چندین ربات دیگر و صفحات ضدلغزش در سینی‌های متحرک است.
علی قره‌خانی مدیر فنی شرکت دانش‌بنیان .
: از طرح و ایده محصول تولید شده بیمارستانی برایمان بگویید؟
قره‌خانی: با توجه به اینکه در طول ۱۸ سال فعالیت این شرکت، انواع مختلف پلتفرم‌های ربات از جمله ربات‌های صنعتی و آزمایشگاهی تولید و عرضه شده است، اسفندماه سال گذشته و در روزهای اوج شیوع کرونا در ایران با دکتر ایلچیان به یکی از بیمارستان‌ها رفته بودم و مشاهده کردم که در بخش‌های قرنطینه بیمارستان‌ها مراجعات پزشکان و پرستاران برای درمان بیماران، موجب شیوع بیشتر و انتقال بیماری به کادر درمانی می‌شود و این دغدغه باعث شد به فکر تولید ربات پزشکی برای کاهش مراجعات پزشکی برای کاهش مراجعات به بخش‌های قرنطینه بیمارستان‌ها شوم و همان زمان ایده این طرح را با آقای ایلچیان مطرح کردم که می‌شود یک ربات جایگزین کادر درمان کرد که از راه دور کنترل شود و قسمت‌های اعظمی از کارهایی را که کادر درمان در مراجعه حضوری برای بیمار انجام می‌دهند به ربات سپرده شود و کادر درمان در اتاق دیگری ربات را کنترل کنند که وی نیز از این طرح ابراز رضایت کردند.
: چطور شد که اسم این ربات را «کیوان لایف بات» گذاشتید؟
قره‌خانی: در جریان این پروژه دکتر کیوان ایلچیان به بیماری کرونا مبتلا و در بیمارستان بستری شد. وی در طول مدت بستری دائما به‌صورت ویدئوکال، نیازها و مشاهدات خود را از وضعیت درمان بیماران کرونا که در قرنطینه بستری بودند، در اختیار تیم سازنده قرار می‌داد و نظرات و پیشنهادات همزمان با فعالیت سازندگان این ربات، کمک بسیاری به بلوغ ربات کرد. همین امر باعث شد نام ربات را کیوان‌لایف‌بات بگذاریم.
: چند نفر در این پروژه فعالیت داشتند؟
قره‌خانی: کار طراحی ربات پزشکی به همراه یک تیم ۲۴-۲۳ نفره از متخصصان و پژوهشگران را شروع کردیم که در کارهای طراحی، مکانیک، ساخت، تولید و بازرگانی با ما همراه بودند. به‌طور تقریبی روزانه ۱۷ تا ۱۸ ساعت کار بی‌وقفه ادامه داشت تا بالاخره کار طراحی ربات در آخرین روزهای اسفند ۹۸ به پایان رسید. در اواخر فروردین ماه سال جاری نمونه اولیه ربات ساخته شد. بعد از آن، کار برنامه‌نویسی ربات شروع و در اواخر اردیبهشت‌ماه پایلوت کلینیکال ربات آماده و در اختیار بیمارستان هاشمی‌نژاد قرار داده شد و در حال حاضر تست‌‌های میدانی ربات درحال انجام است.
تیم طراحی و ساخت ربات مراحل بسیار سختی را از ابتدا تا تبدیل شدن محصول فعلی پشت سر گذاشته‌اند و هم اکنون درحال توسعه بخش‌های نرم‌افزاری و برنامه‌نویسی ربات هستیم و تلاش می‌کنیم در کمتر از یک ماه تمام مراحل تولید نهایی را به پایان برسانیم و وارد فاز تولید بیشتر ربات شویم.
: قطعات و سنسورهای به کار رفته در این ربات وارداتی است یا نه؟
قره‌خانی: در تمام دنیا مرسوم است شرکت‌هایی که ربات می‌سازند از یکسری برند های معروف، موتورها و درایوها استفاده کنند و ما هم همانند همه دنیا از این محصولات استفاده کرده‌ایم. حدود ۵۰ درصد از المان‌های ربات داخلی و ۵۰ درصد دیگر وارداتی است که به وفور در بازار داخلی موجود است و المان خاصی مورد استفاده قرار نگرفته که نگران تامین آن باشیم.
: از قیمت ربات برایمان بگویید.
قره‌خانی: قیمت ربات‌های چینی حدود ۱۷ هزار دلار است و قیمت کیوان لایف‌بات حدود یک دوم نمونه مشابه چینی که حتی می‌توان گفت قیمت محصول تولیدی ما بسیار پایین‌تر از نصف نمونه برای داخل کشور است و برای صادرات نیز نصف قیمت محصول چینی ارائه کرده‌ایم.
: برای ساخت نمونه اولیه چه مقدار هزینه شده است؟
قره‌خانی: برای ساخت نمونه اولیه ربات پزشکی هشت برابر قیمت فروش هزینه شده است، چراکه علاوه بر هزینه مورد نیاز برای انجام تحقیقات، در مسیر طراحی و تولید چندین مدل پردازنده مورداستفاده قرار گرفته تا درنهایت پردازنده اصلی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. همچنین برای طراحی ربات، برنامه‌نویسی های متعددی صورت گرفته که هرکدام هزینه‌ای جداگانه داشته‌اند. علاوه بر این، از این به بعد نیز تا فاز تکمیلی ربات، هزینه‌‌های زیادی پیش رو است. امیدواریم در نهایت قسمتی از هزینه‌ها در داخل کشور و قسمتی از طریق صادرات بازگردد.
: این ربات به چه تعدادی از بیماران بستری شده می‌تواند خدمات ارائه دهد؟
قره‌خانی: معمولا یک ربات برای بخش‌هایی که در حالت قرنطینه هستند، کافی است اما با توجه به اینکه شبکه این ربات از نظر سخت‌افزاری برای یک بخش تعبیه می‌شود، این‌گونه نیست که به راحتی بتوان ربات را به بخش‌های دیگر انتقال داد. با وجود این معتقدیم امکان توسعه بیشتر این ربات بسیار بیشتر از آنچه اکنون طراحی شده، وجود دارد تا جایی که می‌توان از این ربات‌ها را برای ضدعفونی کردن اماکنی غیر از بیمارستان شامل فرودگاه، مراکز اداری، فروشگاه‌های بزرگ استفاده کرد.
: آیا بستر مناسبی برای صادرات ربات پزشکی وجود دارد؟
قره‌خانی: مدت‌ها است در فضای صادراتی چندین تجربه روی محصولاتمان داشته‌ایم. در حال حاضر به صورت درست یا غلط شاهد نابرابری نرخ ارز در کشور هستیم. قطعاً اگر کیفیت محصولات ایرانی خوب باشد و تنه به تنه از لحاظ کیفی با محصولات خارجی قرار بگیرد می‌تواند فروش بسیار قابل قبولی داشته باشد.
البته با توجه به تحریم‌ها فضای بسیار نفس‌گیری در فروش وجود دارد و باید بتوانیم برای محصولی که با قیمت نابرابر ارز تولید می‌شود راهکارهایی پیدا کنیم تا در فضای رقابتی خوبی که در کشورهای اطراف ایجاد شده در عرصه‌های بین‌المللی حضور پیدا کنیم.
شاید برای ما و شرکت‌هایی مشابه ما جای بسی خوشحالی است که محصولات را با هزینه نیروی انسانی ۳۰۰-۲۰۰ دلاری تولید می‌کنیم و صد البته بابت ابن نابرابری ارز ناراحتیم ولی هزینه کم نیروی انسانی و خدمات در صادرات فضای بسیار خوبی برای محصولات ایرانی فراهم کرده است و ما نیز از این فضا استفاده کردیم و یک نمونه از ربات به قطر و یک نمونه به ترکیه فرستاده‌ایم. در حال حاضر با روسیه و کره جنوبی نیز در حال مذاکره هستیم.
: آیا بنا دارید این ربات پزشکی را توسعه دهید؟
قره‌خانی: این ربات در حال و هوای کرونا طراحی و ساخته شده و قابلیتی ایجاد کردیم که از راه دور کنترل شود و بتواند قابلیت حمل غذا و دارو داشته باشد به اضافه اینکه یکسری سنسورهای علائم حیاتی مانند اندازه‌گیری دما، میزان اکسیژن خون و سنسورهای اندازه‌گیری ضربان قلب را روی ربات کیوان اضافه کردیم؛ از آنجایی که معتقدیم زنده نگاه داشتن یک پروژه و محصول مهمتر از به دنیا آوردن آن محصول است به تبع مهمترین مساله این است که بتوانیم این محصول را با نیاز فضاهای بیمارستانی که حداقل شرکت ما از آن دور بوده سازگار کنیم. البته قابلیت‌های دیگری مانند برقراری ارتباط تصویری و صوتی پزشک و بیمار، حمل غذا و دارو به اتاق‌های متفاوت را راه‌اندازی کردیم که دیگر نیاز به کنترل از راه دور نیست و ربات به راحتی قادر به تشخیص فضای بیمارستانی است.
: با صادرات این ربات ارزآوری خوبی به کشور خواهیم داشت؟
قره‌خانی: این ربات می‌تواند برای شرکت ما و بعضی شرکت‌های که با آنها همکاری می‌کنیم فضای صادراتی خوبی فراهم کند. فضاهای تجارتی که زیر سایه کرونا ایجاد شده همیشه وجود ندارند. بهترین موقعیت تجاری برایمان مهیا شده تا با کشورهای همسایه کار کنیم. در حالت نرمال امکان رقابت با بسیاری از برندها برای ما وجود ندارد ولی در حال حاضر باید از فضای ایجاد شده کمال استفاده را ببریم و معاونت علمی و فناوری محصولاتی که مازاد تولید داخل دارند را به درستی حمایت می‌کند تا به مرحله صادرات برسند و امیدوارم بتوانیم از این طریق بهره‌برداری لازم را داشته باشیم.
: بجز ربات محصول دیگری هم داشتید؟
قره‌خانی: بله؛ حدود ۴ سالی است حوزه جدیدی به نام مرکز الکترونیک چاپی ایران با همکاری ستاد توسعه فناوری نانو راه‌اندازی کردیم. روزانه اتفاقات بسیار شگفت‌انگیزی در حوزه علم و تکنولوژی در الکترونیک چاپی اتفاق می‌افتد که شگفت‌انگیزتر از کار رباتی است که انجام دادیم و سنسورهای جالب و جذابی ساخته می‌شود.
پرینترهای خاص با جوهرهای رسانا مدارهای الکترونیکی را تولید کرده‌ایم که این چاپگر یک پرینتر معمولی نیست زیرا از جوهر رسانا در آن استفاده می شود؛ اگر از جوهرهای رسانا در پرینترهای معمولی استفاده کنیم دستگاه از کار می افتد اما این مدارها نرم و انعطاف پذیر هستند و در تکنولوژی‌های پوشیدنی قابل کاربرد هستند.
دنیا به سمتی حرکت می‌کند که از چنین تکنولوژی‌هایی در صنعت خودرو و انواع پوشاک استفاده می‌کنند.چندین سال است این تکنولوژی در دنیا متداول شده و اکنون کشور ما با ساخت این چاپگرها توانسته همگام با دنیا پیش برود.
چیزی که ما را در ادامه فعالیت‌مان امیدوار کرده تولد الکترونیک چاپی است که امسال به بازار ارائه خواهیم داد؛ البته محصولی با عنوان گرمکن در تیراژ بالا تولید کرده‌ایم که داخل لباس قرار می‌گیرد و به پاوربانک گوشی نصب می‌شود تا فرد گرم شود و با توجه به دریافت مجوزهای خوداظهاری بنا داریم این محصول را امسال به بازار روسیه صادر کنیم.
… و کلام آخر
مهم نیست این ربات بیمارستانی در دوران کرونا فروش داشته باشد یا نه. امیدوارم کرونا هرچه زودتر تمام شود و درد از همه مردم ایران و دنیا برداشته شود. قطعاً مردم لایق بهترین‌ها هستند و شرکت‌هایی همانند ما صبر و تحمل‌شان را بیشتر کنند تا در فضای سخت اقتصاد کشور دوام بیاورند.
از مسؤولین تقاضا دارم کمک کنند تا محصولاتی که متولد می‌شوند زنده بمانند و نفس بکشند. برای ارائه این محصول در خارج از کشور نیاز به همراهی مجموعه‌های داخلی داریم تا بتوانیم ایراد‌های این ربات را رفع و رجوع کنیم کاری که همه دنیا انجام می‌دهند. شما هیچ جای دنیا پلتفرمی را پیدا نمی‌کنید که روز تولد کامل و بی‌نقص باشد و می‌توان به نمونههای مختلفی از موبایل ا شاره کرد که هر روزه با ورژن‌های جدید راهی بازار می‌شوند و چنین فضایی باید برای محصولات داخلی هم بوجود بیاید.
البته نباید انتظار داشته باشیم محصولی که امروز به بازار ارائه می‌شود با محصول هزارم یک شرکت که فروش بین‌المللی دارد رقابت و برابری کند؛ کما اینکه نمونههای اولیه شرکت‌های دانش‌بنیان تنه به تنه نمونههای هزارم خارجی ساخته می‌شوند و قابلیت رقابت دارند و اگر چنین صبری در همه تولیدکنندگان و صنعتگران بوجود بیاید می‌توانیم روزهای خوبی برای کشور رقم بزنیم.
در دوران کرونا شرکت‌های دانش‌بنیان با همت و تلاش مضاعف میدان مبارزه را خالی نکردند و سعی در تولید هرچه بیشتر در حوزه‌های درمان و پیشگیری از ویروس کردند که نمونه بارز آن را در تولید ماسک شاهد بودیم و این افتخار بزرگی است کسانی که در سال‌های گذشته در ستاد توسعه فناوری نانو و معاونت علمی ریاست جمهوری بی‌سروصدا و این زیرساخت‌ها را فراهم کردند تا در چنین روزهایی کشور با اقتدار روی پای خود بایستد و دست پیش روی اجنبی دراز نکند.
ما هم به عنوان عضو کوچکی از خانواده دانش‌بنیان‌ها تمام سعی‌مان این بود که ذره‌ای از آلامی که کرونا بر کشور و مردم وارده کرده را کم کنیم، امیدوارم این اتفاق افتاده باشد.
