سفارش های مهم حضرت امامصادق(ع) به شیعیان، از زبان “مفضّل” از اصحاب و دوستانِ نزدیکِ امام و نماینده ایشان در کوفه:
بند11مخصوص بچه های چهارصد دستگاه است!!
1- 《”شما را سفارش میکنم به رعایت تقوای خداوند یگانه بیانباز، و گواهی دادن به وحدانیّت او، و بندگی و رسالت محمّد(ص)، از خدا بترسید و سخن ستوده بر زبان رانید، و جویای خشنودی خدا بوده و از خشم او بیم کنید، و مراقب سنّتهای الهی بوده و از آن پا را بیرون ننهید، و در تمام کارهایتان از خدا بترسید، و به تقدیر الهی بسود و زیان خود تندردهید.”》
2-《 هان!(معنای هان!، توجّه کنید است)! و بر شما باد به «امر به معروف» و «نهی از منکر».
3- “هان! و کسی که به شما نیکی کرد بر احسانش بیافزائید، و از آن کس که به شما بدی کرده درگذرید، و با مردم همان گونه رفتار کنید که مایلید با شما رفتار کنند.”》
4- 《”و به نیکوترین وجه ممکن با مردم آمد و شد کنید، و شما شایستهتر بدان شیوهاید که راه اعتراض بر خود ببندید. و بر شما باد به فهم و اندیشه در دین خدا، و پرهیز از امور ممنوع و حرامش، و خوش سلوکی با همنشین؛ چه خوب باشد و چه بد.”》
5- 《”هان! و بر شما باد برعایت پرهیز سخت و شدید، که بیشکّ معیار و قوام دین همان پرهیزگاری است، نمازها را در اوقاتش بجای آرید، و واجبات را بر اساس حدودش ادا کنید.”
6- هان! و در آنچه خدا بر شما واجب داشته و از شما پسندیده کوتاهی مکنید، که من خود شنیدم “امام صادق علیه السّلام” میفرمود: «در دین خدا فکر و اندیشه کنید، و چون بادیهنشینان نباشید، زیرا کسی که در دین و آئین الهی اندیشه نکند، خدا نیز بروز قیامت بدو نظر نکند».》(1)
_________________________
[(1) یعنی: 《”همچو بادیهنشینانی که از دین هیچ ندانند، و از احکام آن بیخبرند و از آموختنش رویگردانند مباشید.”، و عدم نظر کردن خدا بدیشان کنایه از خشم و غضب او است.]
[تحف العقول / ترجمه جعفری، ص: 491]
________________________
7- 《و بر شما باد به میانهروی و اعتدال در حال توانگری و حال فقر، و از قسمتی از دنیا برای آخرت کمک و یاری طلبید، که من خود از :امام صادق علیه السّلام” شنیدم میفرمود: 《«توسّط پارهای از این [سرا] برای آن [سرا] یاری طلبید، و سربار مردمان نباشید»، بر شما باد به نیکوکاری و خوشرفتاری با معاشران و افرادی که با ایشان آمد و شد دارید.》
8-《 هان! زنهار؛ از ستم حذر کنید، که براستی “امام صادق علیه السّلام” پیوسته میفرمود: 《«مجازات ستم از تمام بدیها سریعتر است»》.
9- 《مقرّرات الهی؛ اعمّ از نماز و روزه و سایر اعمال را انجام دهید، و زکات واجب را به اهل آن پرداخت کنید، که امام صادق علیه السّلام فرموده: «ای مفضّل به یارانت بگو زکات را به اهلش دهند، و من خود ضامن چیزهای پرداخته ایشان هستم.»》
10- 《بر شما باد به ولایت آل محمّد علیهم السّلام، میان خود آشتی و سازش کنید و غیبت یکدیگر مکنید.》
11-《 به دیدار هم روید و دوستی کنید و بیکدیگر احسان نمائید، با هم اجتماع نموده و گفتگو کنید، مبادا از هم چیزی را پوشیده دارید، زنهار! بپرهیزید از قطع رابطه و قهر نمودن با هم، که من خود از امام صادق علیه السّلام شنیدم میفرمود: «بخدا سوگند هیچ دو فردی از شیعیان ما به قهر از هم جدا نشوند جز اینکه یکی از آن دو مشمول بیزاری و نفرین من شود و بیش از آن با هر دو آنان چنین کنم.”
پس معتّب (یکی از دوستان و اصحاب نزدیک آن حضرت) عرض کرد: قربانت گردم: آن فرد (البتّه) ظالم و ستمکار است؛ امّا آن دیگری که مظلوم و ستمدیده است چرا؟
امام صادق(ع)فرمود: “برای اینکه او برادرش را به آشتی با خود دعوت نمیکند، از پدرم(امام محمد باقر-ع-) شنیدم که میفرمود: هر گاه دو تن از شیعیان ما با هم ستیزه کنند و یکی بر دیگری ستم کند، باید آن ستمدیده نزد رفیق [ستمگر] خود رفته و به او بگوید: ای برادر! من ظالم و ستمکارم نه تو، تا اینکه جدائی میان آن دو از بین رود، و بیشکّ خدای تبارک و تعالی حکیم است و عادل، و داد ستمدیده را از ستمگر خواهد ستاند!”》.
12-《 تهیدستان شیعه آل محمّد صلّی اللَّه علیه و اله و سلّم را نه تحقیر کنید و نه ستم، و با مهربانی به ایشان هدیه و پیشکش دهید، و از آن حقّی که خداوند در مال شما برای آنان مقرّر داشته به ایشان داده و از احسان خود بهرهمندشان سازید…》، که من خود از “امام صادق علیه السّلام” شنیدم میفرمود: 《دوستداران ما سه
[تحف العقول / ترجمه جعفری، ص: 492]
گروهند: “یک فرقه” ما را به چشمداشت ظهور قائم ما دوست دارند تا از دنیای ما بهرمند شوند، پس سخن ما را گفته و آن را بخاطر میسپارند، امّا در عمل از کار و کردار ما کوتاهی میورزند، پس خداوند آنان را به دوزخ محشور میسازد. و “فرقهای دیگر” که ما را دوست داشته و سخن ما را به گوش میگیرند ولی از کردار ما کوتاهی نمیکنند(منتها با این هدف که)بدین وسیله از مردم روزی خورند، پس خداوند درونشان را پر از آتش ساخته و گرسنگی و تشنگی را بر آنان چیره سازد. “و فرقهای دیگر”(از شیعیان)ما را دوست دارند، هم گفتارمان را بخاطر میسپارند و هم دستورات ما را اطاعت میکنند، و در عمل نیز با ما مخالفت نمیورزند، پس ایشان از ما بوده و ما از آنانیم»》.
13-امام صادق(ع)همچنین فرموده اند:《 بخشش و هدیه به آل محمّد علیهم السّلام را از اموال خود ترک مگوئید، توانگر در حدّ ثروتش، و تهیدست به اندازه ناداریش، پس هر آنکه خواهد خداوند حاجتهای ضروری و مهمّ او را برآورده سازد باید به آل محمّد و شیعیانش از آن بخش از مالش که بدان نیازمندتر است عطا کند و صله دهد.》
14- 《هر گاه کلام حقّ و درستی به شما گفتند خشم مکنید [عصبانی نشوید]، و از اینکه اهل حقّ آشکارا و علنی حقّ را به شما گویند با آنان خصومت نورزید، که بیشکّ فرد مؤمن از [سخن] حقّی که بدو گویند به خشم نیاید.”》
15- یک بار نزد حضرت “امام صادق علیه السّلام” بودم که فرمود: 《ای مفضّل، یارانت چه اندازهاند؟ گفتم: “اندکند. و چون به کوفه بازگشتم شیعیان بر سرم ریخته و جامهام را سخت پاره کرده، و مرا غیبت و بدگوئی نمودند، و آبرویم را ریختند، تا آنجا که یکی از آنان در مواجهه با من به رویم حمله کرد و دیگری به قصد زدنم در کوچههای کوفه کمین کرد، و به هر تهمتی مرا متّهم ساختند”،…تا اینکه آن مطالب به گوش حضرت “صادق علیه السّلام” رسید، پس چون سال بعد بحضور آن حضرت رسیدم، اوّل سخنی که پس از سلام به من فرمود این بود: 《ای مفضّل، این حرفها که در باره تو گویند و گزارش آن بمن رسیده چیست؟》 گفتم: “هیچکدام بر من ضرر و زیانی ندارد، فرمود: 《آری، آن حرفها به ضرر خودشان است، آیا به خشم میآیند؟ بدا بر احوالشان! تو فقط گفتی که یارانت اندکند، نه بخدا سوگند آنان شیعه ما نیستند، و گر نه از سخن تو عصبانی و ناراحت نمیشدند، همانا خداوند شیعیان ما را به اوصافی بغیر آنکه برآنند تعریف کرده، و شیعه “جعفر” نیست مگر کسی که زبانش را حفظ نماید و برای خالقش کار کند و به آقایش امید بندد، و در خور خدای
[تحف العقول / ترجمه جعفری، ص: 493]
یگانه از او بترسد، وای بر آنان، آیا میانشان کسی هست که از بسیاری نماز همچون کمانی خمیده گشته باشد؟ یا از شدّت ترس دیوانه و حیران؟ یا از هراس و خشوع چون دیده از دست دادگان؟ یا از روزه و صیام فرسوده و لاغر؟ یا از بسیاری خموشی و سکوت چون گنگان؟ یا میانشان کسی هست که خود را در شبها، با شبزندهداری بعبادت، و در روز با روزه به زحمت و رنج انداخته باشد؟
یا از ترس خدا و شوق به ما اهل بیت خود را از خوشی و نعمت دنیا محروم دارد؟
کجا آنان شیعه ما هستند، در حالی که با دشمنان ما ستیزه میکنند تا(فقط) بر دشمنی و عداوتشان بیافزایند، و آنان همچون سگ؛ زوزه کشند، و چون زاغ، طمع ورزند، و من اگر خوف آن نداشتم که آنان را بر تو تحریک کنم تو را امر میکردم که به خانهات روی و درب خانهات را بر آنها ببندی و تا آخر عمر ایشان را نبینی! ولی چون نزد تو آمدند ایشان را بپذیر، که بیشکّ خداوند ایشان را حجّت بر خودشان ساخته، و توسّط آنان نیز بر دیگران احتجاج فرماید!”》
16-《مبادا این دنیا و آنچه از نعمت و شکوفائی و خوشی و ملک آن را که مشاهده میکنید شما را فریب دهد، زیرا مناسب و در خور شما نیست، بخدا سوگند که شایسته اهل آن هم نیست!… و الحمد ربّ العالمین، و صلّی اللَّه علی سیّدنا محمّد النّبیّ و اله الطّاهرین.》
《خدا را سپاس گویم که مرا به ویرایش و تصحیح مجدّد ترجمه گذشتهام موفّق فرمود، و در پایان از درگاه با عظمت پروردگار جهانیان عاجزانه درخواست مینمایم تا مرا پس از آنکه هدایت فرمود از صراط حقّ منحرف مسازد، آمین یا ربّ العالمین.》♡♡
{14 شوّال 1422 ه. ق 8 دی ماه 1380 ه. ش تهران: 《بهراد جعفری》}
[تحف العقول / ترجمه جعفری، ص: 494]