صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
دوره هشت ساله دولتداری حسن روحانی با توجه به آمار و ارقام از جمله زمان‌هایی بود که کشورمان فرصت‌های نابی را از دست داد.
هر کشوری اگر قدر فرصت‌های خود را نداند قطعا دچار بیماری عقب ماندگی می‌شود. زمان کالای گرانبهایی است که اگر از آن استفاده نکنیم در آینده شاید چند برابر ضرر کنیم و آسیب ببینیم. قطعا اگر هر پیشرفتی سریعتر اتفاق بیفتد طوالی و روند پیشرفت را در آینده چند برابر افزایش می‌یابد. اگر کشوری با تکنولوژی بروز تری محصولات کشاورزی خود را به عمل بیاورد قطعا ثروتمندتر شده و برای رسیدن به پیشرفت و توسعه بیشتری اقدام می‌کند. اما در تاریخ این مرز و بوم دوران‌هایی رقم خورده که تنها از آن آه و افسوس به جای مانده است.
اخیرا «جواد اوجی» وزیر نفت کشورمان در مراسم انعقاد قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی با اشاره به اهمیت این پروژه گفت: «ملی‌ترین و با ارزش‌ترین قرارداد کشور امروز به امضا رسید. این قرارداد از سال ۲۰۱۷ بود که زمزمه آن بود که منعقد شود اما هیچ زمان این بحث تعیین و تکلیف نشد، لذا در این دولت تصمیم بر آن شد که فراساحل این پروژه اجرایی شود البته کشور شریک یعنی قطر نیز برای فشارافزایی فازهای خود با کمک شرکت‌های بزرگ در دریا طرح های خود را اجرا می کند.»
وی تصریح کرد: «بحث فشارافزایی در دولت های قبل مغفول مانده بود خوشبختانه با مطالعات به این جمع بندی رسیدیم با کمک ۴ پیمانکار داخلی ۲۸ سکو را در دستور کار قرار دهیم و امیدواریم ۳ تا ۴ سال آینده، هاب‌ها به مرحله بهره‌برداری برسد.»
دو موضوعی که در سخنان اوجی بسیار حائز توجه است مغفول ماندن یک برنامه است که باید سال‌های قبل به اجر در می‌آمد و از سوی دیگر پیشرفتی که باید جلوتر حاصل می شد و امروز باید به فکر فازهای بعدی می بودیم. در این شرایط اگر نگوییم که این موضوع یک عقب ماندگی است باید در خوشبینانه ترین حالت بگوییم که قصور و اهمال مدیریتی باعث عقب افتادن پیشرفت کشورمان شده است.
مساله‌ای که رهبر معظم انقلاب درباره دهه 90 بدان اشاره می فرمایند و در دیدار با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی با تاکید بر اینکه دهه ۹۰ پیشرفت خوبی برای اقتصاد کشور نبود، تصریح کردند که بسیاری از رشدها و پیشرفت های اقتصادی ما در شرایط تحریم انجام گرفته است.
از این روست که متاسفانه به دهه 90 که بخش اعظم آنرا دولت‌های حسن روحانی تشکیل می دهد را دهه از دست رفته می‌خوانند.
بررسی چند موضوع قابل توجه در این حیطه خالی از نکته نیست.
وقتی توقف ساخت مسکن افتخار بود: ایرانیان بعد از روس‌ها دومین خریداران مسکن در ترکیه به حساب می‌آیند. این یعنی بخشی از بازار تقاضای مسکن به خارج از کشور رفته است. مسکن در ایران خصوصا در دهه 90 حکایتی تراژیک دارد. وزیر راه و شهرسازی که باید یکی از اولویت‌هایش حوزه مسکن باشد به ساخت مسکن اعتقادی نداشت و حتی به این تفکر افتخار می‌کرد. مسکن در اقتصاد کشورهای مختلف جایگاه ویژه‌ای به سبب بکارگیری صنایع مختلف دارد اما همین عقب افتادگی سبب شد تا قیمت مسکن به طور سرسام آوری افزایش یابد. قشر کمتربرخوردار جامعه که امیدشان به ساخت مسکن دولتی بود با روی کار آمدن دولت‌های روحانی این امید خود را بر بادرفته دیدند. بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران از سال 1392 به بعد، میزان ساخت و ساز مسکن با یک سقوط خاص همراه بود، عدم تامین حداقل نیاز 50هزار واحدی ماهانه که از سال 93 شروع شد، زمینه انباشتگی تقاضا در بازار مسکن فراهم کرد.
بر این مبنا، انباشتگی تقاضا، افزایش هزینه ساخت و ساز و عدم حمایت مناسب دولت برای تامین مسکن مصرفی مردم در دهه نود موجب شده است تا موضوع مسکن در کشور به یک کلاف سر درگم تبدیل شود.
دولت تدبیر و امید در این عرصه نه تدبیری داشت و نه امیدآفرینی کرد. بخش مسکن در ایران به گونه‌ای دچار رکود ساخت شد که در اواخر دهه نود با کمترین میزان معاملات خرید خانه مواجه شد. ابتدای دهه، در تهران ماهانه به صورت میانگین 15 هزار واحد مسکونی خرید و فروش می‌شد اما در سال 99 به خاطر ویرانی‌‌‌های متعدد در بخش مسکن نبض معاملات خرید خانه به ماهی 2 هزار واحد سقوط کرد. متعلقات این بخش نیز با وضعیت بدی روبرو شدند تا جایی که اغلب کارخانه‌های ساخت مصالح ساختمانی، کاشی کاری و … با ورشکستگی روبرو شدند.
میراث خاموشی روحانی در دهه 90: دهه 90 را دهه رکود سنگین صنعت برق در کشورمان می خوانند. موضوعی که در انتهای دولت روحانی با قطعی مکرر برق خود را نشان داد و یکی از میراث های این دولت برای دولت رئیسی همین موضوع بود. میراثی که به آن میراث خاموشی گفته می شد. با کم‌کاری دولت روحانی در سرمایه‌گذاری برای تولید برق، پس از دو دهه کشور دوباره گرفتار خاموشی‌های گسترده در تابستان ۱۴۰۰ شد. پرواضح است که اگر توسعه ظرفیت‌های شبکه برق متناسب با نیازهای کشور نباشد، قطعی برق اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. در این خصوص برنامه ششم توسعه در مواد مختلف به موضوع توسعه ظرفیت‌های شبکه برق کشور اشاره می‌کند. اما بررسی آمارها نشان می‌دهد در حالی برنامه ششم توسعه دولت را مکلف کرده طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ ظرفیت شبکه برق کشور را ۲۵ هزار مگاوات افزایش دهد، اما ظرفیت شبکه برق کشور از ۷۶ هزار و ۴۲۸ مگاوات در سال ۱۳۹۵ با افزایش ۸ هزار و ۹۰۶ مگاواتی به ۸۵ هزار و ۳۳۴ مگاوات رسید. این عقب‌ماندگی بسیار قابل توجه و چشمگیر از تکالیف برنامه این برنامه بود. اما مورد دیگر، سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک است که در این خصوص نیز برخلاف تکالیف برنامه ششم، سهم این بخش در دولت روحانی ۱/۱ درصد بود و فاصله چشمگیر با رقم ۵/۵ درصد دارد.
مقایسه مجموع ظرفیت نصب‌شده شبکه نیروگاهی کشور در دولت‌های مختلف نیز نشان می‌دهد طی سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۹۹ دولت احمدی‌نژاد طی دوره ۸ ساله خود با توسعه ۶۸ درصدی ظرفیت شبکه نیروگاهی کشور رتبه اول را در بین دولت‌های مختلف دارد. پس از آن، دولت خاتمی با توسعه ۶۰/۴ درصدی ظرفیت نیروگاهی کشور در رتبه دوم و دولت مرحوم هاشمی رفسنجانی نیز با توسعه ۵۵/۲ درصدی ظرفیت نیروگاهی ایران، رتبه سوم را دارد؛ اما طی دوره ۸ ساله دولت روحانی ظرفیت شبکه نیروگاهی کشور تنها ۲۱/۴ درصد توسعه پیدا کرد!
ناقص ماندن ناوگان هوایی کشور: ماجرای عکس یادگاری با ایرباس و خبرهای خوشی که سرانجام خوشی نداشت در دولت های حسن روحانی یکی دیگر از موارد قابل توجه در عدم استفاده از فرصت‌ها در این دوران حکایت دارد. حکایتی که پر سر و صدا بود اما به قول یک ضرب المثل قدیمی کوه موش زایید و نه تنها خبری از هواپیماهای نویی نشد که هر چند یکبار رسانه های اصلاح طلب ورود آنرا به مردم اعلام می کردند؛ بلکه در بازآمد و اورهال هواپیماهای پارکینگی نیز قصور شد. جالب اینجاست که در فضای نصفه و نیمه گشایش‌های برجامی برخی از کارشناسان مطرح می کردند که دولت می توانست در حوزه واردات قطعات مهم و مورد نیاز هواپیماهای زمین گیر شده اقدام کند اما این فرصت نیز از دست رفت و نه تنها هواپیمای جدیدی به ناوگان حمل و نقل هوایی کشور افزوده نشد بلکه هواپیماهای قدیمی نیز همچنان در پارکینگ ماند.
وقتی پالایشگاه سازی کثافت کاری بود: ساخت پالایشگاه و ذخیره سازی بنزین یکی از اقداماتی است که می‌تواند کمک شایانی به رفع ناترازی بنزین کند و حتی مانع از واردات بنزین برای حل این معضل شود. صادرات فرآورده های نفتی و جلوگیری از خام فروشی نیز از جمله محسنات پالایشگاه سازی است. پالایشگاه سازی از جمله برنامه های مهم کشورهای در حال پیشرفت است. به طور مثال طبق آماری که در شهریورماه سال جاری منتشر شد در آسیا ۴۷ پروژه جدید پالایشی در مرحله ساخت یا برنامه‌ریزی است. از این طرح‌ها ۱۸ پالایشگاه در حال ساخت است و ۲۹ طرح در مرحله طراحی هستند. نکته جالب توجه در این است که کشورهایی مانند کره جنوبی، چین و ژاپن و حتی هند که تولید کننده نفت خام نیستند و واردکننده آن به شمار می‌روند نیز در این سال‌ها همواره به دنبال ارتقای پالایشگاه‌ی موجود و احداث پالایشگاه‌های جدید بوده اند. اما در دولت های حسن روحانی پالایشگاه سازی مضموم بود و «بیژن نامدار زنگنه» پالایشگاه سازی را کثافت کاری قلمداد می کرد. در همین رابطه، جلال الدین هاشمی کارشناس انرژی با بیان اینکه زنگنه نه اجازه پالایشگاه سازی داد و نه توانست نفت خام را در بازار جهانی به فروش برساند، گفت: «در زمان زنگنه صادرات نفت ایران به ۳۰۰ هزار بشکه سقوط کرد!»
فیلم
