نگاهی به سرنوشت اموال بلوکه شده ایران در آمریکا

طبق توافقات قرار براین بود که این اموال در سه مرحله در اختیار ایران قرار گیرد؛ متاسفانه آمریکایی‌ها از اجرای بخش سوم رای دیوان بین المللی لاهه تمکین نکردند و هنوز بخشی از اموال ایران در تصرف آمریکاست.

اموال بلوکه‌شده ایران در حساب‌های بین‌المللی بین ۱۰۰ میلیارد دلار و ۱۲۰ میلیارد دلار محاسبه شده‌است.

تقریباً ۱میلیارد و۹۷۳میلیون دلار دارایی ایران در ایالات متحده بلوکه شده‌است. براساس سرویس تحقیقات کنگره، علاوه بر پول‌های تحریم شده در حساب‌های بانکی خارجی، دارایی بلوکه شده ایران شامل املاک و مستغلات نیز می‌شود.

ارزش تخمینی املاک و مستغلات ایران در ایالات متحده و اجاره انباشته آن‌ها ۵۰ میلیون دلار است. علاوه بر دارایی‌های بلوکه شده در ایالات متحده، برخی از دارایی‌های ایران توسط سازمان ملل متحد در سراسر جهان بلوکه شده‌اند.

پیش زمینه

پس از وقوع انقلاب اسلامی و حادثه تسخیر لانه جاسوسی، دارایی‌های ایران برای اولین بار توسط جیمی کارتر رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۱۹۷۹ بلوکه شد. پس از انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹، ایالات متحده به روابط اقتصادی و دیپلماتیک خود با ایران خاتمه داد، واردات نفت ایران را ممنوع کرد و تقریباً ۱۱ میلیارد دلار (از دلار‌های ۱۹۸۰ آمریکا) دلار از دارایی‌های خود را مسدود کرد.

بسیاری از دارایی‌ها پس از امضای توافق‌نامه الجزایر و پایان یافتن بحران گروگان‌ها، در سال ۱۹۸۱ آزاد شدند.

در سال ۱۹۷۹، پنتاگون حدود ۴۰۰ میلیون دلار از تجهیزات نظامی ایران که قبلاً توسط دولت پهلوی خریداری شده بود، دوباره فروخت و پول حاصل از آن را «در یک حساب سپرده گذاری» قرار داد.

بخش عمده‌ای از پول‌های مسدود شده به درآمد ایران از فروش مقدار محدودی نفت قبل از رفع تحریم‌ها تعلق داشت، در زمانی که ایران می‌توانست به‌طور قانونی نفت را بفروشد، اما نتوانست پول را به ایران بازگرداند، زیرا انجام این کار تحت تحریم‌های آمریکا غیرقانونی بود.

پس از مذاکرات هسته‌ای

برخی از صفحات سند JCPOA به لیست افراد و اشخاصی اختصاص داده شده‌اند که دارایی آن‌ها مسدود خواهد شد. به گفته نادر حبیبی، استاد اقتصاد دانشگاه برندایس، برجام منجر به آزادسازی حدود ۳۰ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده خواهد شد. رقم مشابهی در حدود ۳۲ میلیارد دلار توسط،  ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران پیش‌بینی شد.

به گفته موسسه واشینگتن در سال ۲۰۱۵: “… آزاد سازی اموال قبل برجام، تأثیر چندانی بر دولت ایران نداشت. ”

دولت ایالات متحده آسمان خراش منهتن، به ارزش بیش از یک میلیارد دلار آمریکا را که به دولت ایران تعلق داشته،  ضبط کرده‌است.

 

بلوکه شدن دارایی های ایران در دیگر کشورها

بر اساس بررسی ها و اطلاعات موجود در فضای مجازی همزمان با آغاز سال نو میلادی (2021) ایران در کشورهایی چون کره جنوبی، چین، ژاپن، عراق، آمریکا و لوکزامبورگ اموال و دارایی های بلوکه شده دارد.