صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
امسال به برکت توجهات حضرت بقیّه‌الله(ارواحنا فداه) محرّم پرشوری بود. دشمن‌ها سعی کردند، تلاش کردند که محرّم را بی‌رونق کنند، [امّا] درست نقطه مقابل آنچه آنها می‌خواستند اتّفاق افتاد. دهه عاشورای امسال از دهه‌های عاشورای سال‌های قبل پرشورتر، پرحرکت‌تر، پررونق‌تر و پرفایده‌تر بود. کار خدا این‌جوری است؛ کاری که برای خدا انجام بگیرد و در خطّ اهداف الهی باشد، خدای متعال به آن کمک می‌کند. (رهبر معظم انقلاب – 15 مرداد 1402)
بررسی نحوه بازتاب عزاداری مردم در ۱۰ روز نخست محرم امسال در رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان، سوگیری‌های مشخصی را آشکار کرد. انتشار صرفِ کنش‌های هنجارشکنانه یا اعتراضی شماری در جریان عزاداری محرم در قالب کشف حجاب، برخی نوحه‌های اعتراضی، حضور تعدادی از مردم بر مزار کشته‌شدگان ناآرامی‌های پارسال و تعمیم دادن آن به حجم گسترده عزاداری‌ها در سراسر کشور شبیه لنز معوجی است که این رسانه‌ها تلاش کردند بر چشم مخاطبانشان بزنند تا تنها از دریچه آن به فضای سیاسی و اجتماعی کشور بنگرند.
توهم خودفریب
اگر نگاهی به انواع محصولات خبری اغلب رسانه‌های فارسی‌زبان بیگانه با موضوع عزاداری محرم بیندازیم خواهیم دید که این شبکه‌ها دائم در تلاش بودند تا این‌گونه القا کنندکه محرم امسال متفاوت با هر سال، صحنه اعتراضات مدنی و سیاسی بوده و به کلی ماهیتی متعارض با گذشته یافته است!
محمدسعید ظفری، فعال فرهنگی در گفت‌و‌گو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «سال‌هاست شبکه فاسد رسانه‌ای که علیه ارزش‌های الهی فعالیت می‌کنند در تلاش است تا به هر وسیله‌ای شده مردم را از دین جدا کنند اما همواره شکست خورده‌اند.»
او می‌افزاید: «این شبکه‌ها گاهی ادعاهای غیرواقعی را طوری تبلیغ می‌کنند که واقعاً خودشان هم آن ادعای دروغ را باور می‌کنند. در چنین شرایطی پس از مدتی که کذب بودن آن ادعا روشن می‌شود سرخوردگی این عناصر نیز بیشتر می‌شود.»
این فعال فرهنگی توضیح می‌دهد: «به عنوان نمونه همین بلوایی که شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی به راه انداختند تا مردم را تشویق کنند در عزاداری‌های امسال محرم شرکت نکنند، وقتی با بی‌توجهی مردم به خواسته‌هایشان مواجه شدند سرخورده شده و به بزرگنمایی اقدامات اندک افرادی که با آنها همراه شده بودند پرداختند.»
ظفری ادامه می‌دهد: «امروز میل به دینداری و به طور کلی احترام به چارچوب های اخلاقی میان بخش وسیعی از مردم دنیا بیشتر شده و هر بی‌بند و باری به‌خصوص اگر هتاکی به ارزش‌های الهی باشد از سوی مردم بی‌جواب نمی‌ماند. در ماجرای قرآن‌سوزی اخیر این حقیقت به وضوح قابل مشاهده بود.»
او با اشاره به اعتراض ادیان دیگر به ماجرای قرآن‌سوزی اظهار می‌دارد: «آقای عبدالکریم پاز روحانی برجسته آرژانتینی‌الاصل در نامه‌نگاری با پاپ فرانسیس رهبر کلیسای کاتولیک جهان نظر او را در ارتباط با توهین به ساحت قرآن جویا شد که پاپ در پاسخ، این عمل را وحشیانه خواند. این موضعگیری نشان می‌دهد که هتاکی به ارزش‌های الهی در میان عموم مردم نه تنها طرفدار ندارد و موجب سستی آنها نخواهد شد بلکه منحصر و محدود به یک دین و آیین نمی‌شود و فطرت‌های پاک انسان‌ها چنین وحشی‌گری‌هایی را برنمی‌تابد.»
رهبر کاتولیک‌های جهان در پاسخ به نامه نماینده ادیان در بنیاد اسلامی آرژانتین، این‌گونه اعمال را مانع گفت وگوی انسانی دانسته و حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم پاز هم در این نامه تاکید کرده بود: «هتک حرمت قرآن کریم، ضد اتحاد میان ادیان ابراهیمی است.»
ادعای دودستگی میان مردم در عزاداری محرم
یکی دیگر از ادعاهایی که در این ایام از سوی شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی مطرح شد؛ ادعای تقابل میان مردم و حاکمیت بود. این رسانه‌ها تلاش کردند میان کسانی که در مراسم عزاداری شرکت می‌کنند و مذهبی محسوب می‌شوند دودستگی را به تصویر بکشند.
شکاف میان نیروهای مذهبی ادعایی است که این رسانه‌ها با استناد به حضور برخی افراد بی‌حجاب میان عزاداران و خوانش نوحه‌های اعتراضی و انتقادی از سوی برخی مداحان و… مطرح می‌کنند.
بی‌بی‌سی فارسی در گزارشی می‌نویسد: «شکاف در داخل نیروهای مذهبی که طرفدار نظام بودند، هم بیشتر شده است، حتی کسانی که نوحه‌خوان جنگ بودند مثل کویتی‌پور در قالب نوحه به ارکان نظام حمله می‌کنند.»
دویچه‌وله فارسی هم با اشاره به برخی نوحه‌های اعتراضی مدعی شده است: «سوگواری‌های محرم امسال زبان اعتراضی علیه حکومت به خود گرفته است. از برخی تکایا و هیئت‌های مذهبی صدا‌های ضدحکومتی به گوش می‌رسد و دیده می‌شود که بسیاری از مداحی‌ها و سخنرانی‌ها در انتقاد به سرکوب‌ها و گسترش فقر و ناعدالتی در جامعه توسط حکومت است. در لابه‌لای کلمات برخی نوحه‌ها از استعارات مختلفی استفاده شده است که خشم جامعه را نسبت به سرکوب و بی‌عدالتی نشان می‌دهد.»
اظهارات یک مداح درباره حجاب در دزفول و در محله جوادیه تهران و نوع خاص مداحی در یکی از محافل کرمانشاه و یزد هم در همین چارچوب، در این رسانه‌ها مورد توجه ویژه و گسترده قرار گرفت.
در حالی رسانه‌های معاند هرگونه انتقاد درباره وضعیت اقتصادی را به دوپاره شدن نیروهای مذهبی و ریزش بخشی از طرفداران نظام تفسیر می‌کنند که مسئولان عالی‌رتبه کشور از جمله رهبر انقلاب هم بار‌ها نارضایتی خود را نسبت به وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم بیان کرده و مسئولان کشور را به رفع چنین چالش‌هایی توصیه کرده‌اند. همچنین حضور برخی دختران کم‌حجاب در مراسم عزاداری را نمی‌توان به تقابل مردم با نظام تعبیر کرد.
رهبر معظم انقلاب 19 مهر 1391 در این باره می‌فرمایند: «بعضی از همین‌هایی که در استقبالِ امروز بودند، خانم‌هایی بودند که در عرف معمولی به آنها می‌گویند خانم بدحجاب؛ اشک هم از چشمش دارد می‌ریزد. حالا چه کار کنیم؟ ردش کنید؟ مصلحت است؟ حق است؟ نه، دل، متعلق به این جبهه است؛ جان، دلباخته به این اهداف و آرمان‌هاست.»
از طرف دیگر وقتی تیر این رسانه‌ها به سنگ خورد و حضور مردم در عزای سیدالشهدا علیه‌السلام چشمگیرتر از سال‌های قبل بود، طیفی از این رسانه‌ها تلاش کردند با تاکید بر این گزاره که «مذهبی بودن به معنای طرفدار حکومت بودن نیست»، حضور گسترده مردم در عزاداری‌ها را برای مخاطبانشان توجیه کنند.
بی‌بی‌سی در گزارشی در این باره می‌نویسد: «بخشی از مومنانی که آهنگ عزایشان سالیان سال با سیاست‌های حکومت همساز بود حالا نوای دیگری سر می‌دهند؛ اینکه مذهبی و عزادار حسین بودن الزاماً به معنی طرفداری از حکومت نیست.» (!)
ریشه انقلاب در محرم و صفر است
واکنش مردم در محرم امسال یک بار دیگر ثابت کرد؛ این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است. مردم مسلمان به محرم و مراسم‌های عزاداری مرسوم در این ماه علاقه عمیق و شناخت دقیقی دارند.
محسن ایمانی، یک روان‌شناس در این باره به فارس می‌گوید: «از نظر من زنده نگه داشتن یاد امام حسین علیه‌السلام بسیار کار ارزشمندی است. بسیاری از انقلاب‌ها در جهان به عشق امام حسین علیه‌السلام است و بسیاری از افراد به عشق او انقلابی شده‌اند. بسیاری از افراد می‌گویند امام حسین(ع) یک بار شهید شد چرا هرسال مراسم عزاداری می‌گیرید؟ علت استمرار برگزاری مراسم‌های سوگواری امام حسین(ع) برای یادآوری است تا مبارزه امام حسین(ع) با ظلم و قیام ایشان تکرار شود. محرم نشان تحول است. هر سال در ماه محرم تحولاتی اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال هر سال در ماه محرم و صفر آمار جرایم کاهش پیدا می‌کند یا ما انسانی‌هایی را دیده‌ایم که کارهای خلاف می‌کردند اما با فرارسیدن ماه محرم توبه جدی می‌کردند و دست از کار خلاف می‌کشیدند.»
او می‌افزاید: «ایام محرم و مراسم عاشورا خود عامل تحولات عظیم است و خود به خود جوان‌ها به سمت آن کشیده می‌شوند و تحت تأثیر اعتقادات دینی قرار می‌گیرند. هرسال ما شاهد هستیم که تعداد و جمع جدیدی به هیئت‌های امام حسین(ع) راه پیدا می‌کنند و به جمع حسینی‌ها اضافه می‌شوند. اما باید به صورت جدی و بیشتر در زمینه شناخت جوانان از امام حسین علیه‌السلام و اصحاب و اولاد ایشان کار و برنامه‌ریزی شود.»
تقابل ناشیانه با ابزار نمادهای دینی
یکی دیگر از اقدامات ناشیانه‌ای که توسط مزدوران رسانه‌ای دشمن برای ایجاد شکاف در جامعه ایران در محرم امسال صورت گرفت؛ تلاش برای استفاده از ظرفیت محرم برای تحریک و به اصطلاح شوراندن مردم علیه نظام بود.
شبکه ایران اینترنشنال با طرح صریح این سوال که «آیا با ظرفیت هیئت‌ها، میراث شیعی و آیین‌های محرم می‌توان با حکومت اسلامی مقابله کند» به استقبال این موضوع رفت. این رسانه‌ها با ارائه تشبیهی کاریکاتورگونه از شرایط کنونی جامعه ایران و مقایسه آن با سال‌های پایانی حکومت پهلوی، کوشیدند مردم را به مقابله با نظام ترغیب کنند.
به گفته یکی از کارشناسان این شبکه، همان‌طور که در انقلاب سال ۵۷ نیروهای روحانی و روشنفکر از این ظرفیت میراث شیعی برای صورت‌بندی ادبیات ظلم‌ستیزانه و مبارزه با حکومت پهلوی استفاده کردند و روایتی از وقایع محرم و قیام عاشورا ارائه دادند که در تحقق انقلاب اسلامی نقش مهمی ایفا کرد، پس از وقایع ۸۸، ۹۸ و ۱۴۰۱ هم خیلی‌ها از این ادبیات علیه حکومت دینی استفاده می‌کنند.
این کارشناس، دعوت مردم به اقدامات احمقانه‌ای مثل پوشیدن لباس سفید و حرکت به سمت خانه کشته‌شدگان آشوب آمریکایی اسرائیلی سال گذشته را تلاشی برای استفاده از همان ادبیات و میراث محرم برای مخالفت و اعتراض به حکومت دینی دانست و در بازگویی رؤیاها و توهمات روان‌پریشانه خود، آن را «شبیه آنچه در انقلاب ۵۷ رخ داد» معرفی کرد!
برخی در این رسانه‌ها مدعی شدند که می‌توان از میراث شیعی و مولفه‌ها و ظرفیت عاشورا و حرکت حسینی این‌بار بر ضد حکومت دینی استفاده کرد. حتی یک کارشناس در ایران اینترنشنال تلاش کرد راهکار بدهد. او رویارویی نیروهای مذهبی با یکدیگر را کژراهه‌ای دانست که در مقابله با نظام موثر نیست. آنچه «مواجهه راهگشا» خوانده شد، اجماع بر سر «دیانت مدنی» با مولفه‌هایی، چون تکثر، مدارا و تنوع است که ظرفیت جمع کردن همه نیروهای اجتماعی را برای مواجهه با نظام دارد!
این تحلیل‌ها به قدری مضحک است که حتی در میان خود اپوزیسیون هم طرفداران چندانی ندارد. سردرگمی دشمنان انقلاب اسلامی نشان می‌دهد دست آنها از مواجهه فکری با انقلاب مردم خالی است. به همین دلیل خود را به هر دری می‌زنند تا بتوانند پایگاه ضعیف خود را برای جذب مردم حفظ کنند اما تجربه 45 سال گذشته نشان داده با این ادابازی‌ها، مردم نه‌تنها از دین خود دست برنمی‌دارند بلکه پای استقامت‌شان محکم‌تر خواهد شد.
