صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
معمولاً تصور ما نسبت به رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم و اهل بیت وحی علیهم السلام مبتنی بر نگاه تاریخی است، در حالی که در نگاه قرآن و احادیث، آن بزرگواران دارای ابعاد عوالمی و فرازمانی و فرامکانی هستند به گونه‌ای که تمام پیامبران الهی نسبت به آنها شناخت داشتند.
معمولاً تصور ما نسبت به رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت وحی مبتنی بر نگاه تاریخی است، در حالی که در نگاه قرآن و احادیث، آن بزرگواران دارای ابعاد عوالمی و فرازمانی و فرامکانی هستند به گونه‌ای که تمام پیامبران الهی نسبت به آنها شناخت داشتند و بلکه موظف بودند قداست این انوار قُدسی را به قوم خود خبر دهند.
در این باره روایات متعدد و فراوانی در منابع روایی ما وجود دارد، از جمله آنکه امیرالمؤمنین علیه‌السلام در روایتی فرمود «إنّ اللهَ تَعالَى أخَذَ المیثاق عَلى الأنبیاء قَبلَ نَبیّنا إن یَخبِروا أمَمَهم بِمَبعَثِه و نَعتِه و یُبَشّرونَهم بِه وَ یَأمروهم بِتَصدِیقِه.»
یعنی خداوند متعال قبل از پیامبر ما از پیامبران میثاق گرفت نسبت به اینکه امت‌های خود را به بعثت و صفات او خبر دهند و به نسبت به (آمدنش) بشارت دهند و امر به تصدیق او کردند. این روایت گویای آن است که خداوند نسبت به حضرت محمد صلی الله علیه و آله از پیامبران درباره چند مسئله میثاق گرفت:
1. امت‌های خود را به بعثت و صفات او خبر دهند
2. نسبت به پیامبر (ص) بشارت دهند
3. امت خود امر به تصدیقش کنند.
جالب است که خداوند در آیه‌ی 6 سوره‌ی صف به صراحت از بشارت عیسی علیه‌السلام نسبت به آمدن پیامبر صلی الله علیه و آله با نام احمد خبر می‌دهد «وَ إِذْ قالَ عیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یا بَنی إِسْرائیلَ إِنِّی رَسُولُ اللَّهِ إِلَیْکُمْ مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَد …»؛ یعنی «و هنگامى را که عیسى پسر مریم گفت: «اى فرزندان اسرائیل، من فرستاده خدا به سوى شما هستم. تورات را که پیش از من بوده تصدیق می‌کنم و به رسولی که پس از من میآید و نام او «احمد» است بشارتگرم.»
روایت دوم منسوب به فردی به نام ابو ربیع است که به نقل از امام باقر علیه‌السلام می‌گوید
«… از جمله نشانههایى که خداوند به محمد (در شب معراج) نمایاند، آنجا که به بیت‌‌المقدس برد، این بود که خداوند تمام پیامبران و رسولان را از ابتدا تا انتها جمع کرد .
و به جبرئیل فرمود دو تا دو تا اذان و اقامه بگو؛ و او در اذان خود گفت: «حَیَّ عَلَى خَیْرِ الْعَمَلِ»، سپس محمد صلی الله علیه و آله و سلم جلو آمد و بر آن قوم نماز خواند و هنگامى که بازگشت، خداوند به ایشان فرمود: «وَ سْئَلْ مَنْ أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رُسُلِنا أَ جَعَلْنا مِنْ دُونِ الرَّحْمنِ آلِهَةً یُعْبَدُون» (و از رسولان ما که پیش از تو گسیل داشتیم جویا شو؛ آیا در برابرِ [خداى] رحمان، خدایانى که مورد پرستش قرار گیرند مقرّر داشتهایم؟)؛ پس رسول خدا فرمود: بر چه گواهى مىدهید و چه چیز را عبادت مىکنید؟
گفتند: شهادت مىدهیم بر یکتایى و بىشریکى الله و اینکه تو رسول خدایى، بر این مطلب عهد و میثاق ما را گرفتى؛
قَالُوا نَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ وَ أَنَّکَ رَسُولُ اللَّهِ أُخِذَتْ عَلَى ذَلِکَ عُهُودُنَا وَ مَوَاثِیقُنا».
(الإحتجاج طبرسی، ج2، ص325)
روایت سوم منسوب به امام حسن عسکری است؛ آن حضرت ذیل آیه‌ی «وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْیَةَ فَکُلُوا مِنْها حَیْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَکُمْ خَطایاکُمْ وَ سَنَزیدُ الْمُحْسِنینَ»
(و [نیز به یادآرید] هنگامى را که گفتیم: «به این شهر در آیید، و از هر کجاى آن خواستید، فراوان بخورید و سجدهکنان از در [بزرگ] درآیید، و بگویید: [خداوندا،] گناهان ما را بریز. تا خطاهاى شما را ببخشاییم، و [پاداش] نیکوکاران را خواهیم افزود» فرمود: منظور از آن «الْقَرْیَةَ» أریحا از شهرهاى شام است و مراد از «سُجَّداً» یعنى حالت خشوع و تعظیم در برابر محمد و على که خداوند تجسّم و مثال آن دو را بر در شهر براى آنها ممثّل کرد و آنها را امر کرد که سجده احترام و تعظیم بجا بیاورند و بیعت آن دو را تجدید کنند و متذکّر دوستى و ولایت آنها باشند و عهد و میثاق اخذ شده را بیاد آورندوَ قُولُوا حِطَّةٌ،
یعنى بگویند: خدایا سجده ما براى بزرگداشت مقام محمد و على و اعتقاد ما به ولایت آنهاست، پس تو گناهان ما را بریز و بدی‌هایمان را محو فرما، «فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ قَوْلاً غَیْرَ الَّذی قیلَ لَهُم»؛
(پس، کسانى از آنان که ستم کردند، سخنى را که به ایشان گفته شده بود به سخن دیگرى تبدیل کردند.) یعنى بعضى از آن افراد ستمکار سجده نکردند و به جاى اینکه بگویند، (حطّة) گفتند: (حنطة) یعنى گندم قرمز!
و تسلیم ولایت محمّد و آل محمّد علیهم السلام نشدند و آن را به تمسخر گرفتند، لذا خداوند عذابى از آسمان بر آنها نازل فرمود که گفتهاند آن عذاب، بیمارى طاعون بوده است که در چند روز 120 هزار نفر از آنها را هلاک کرد و خداوند به علم خود می‌دانست که آنها ایمان نخواهند آورد و توبه نیز نخواهند کرد.
(التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری، ص260)
روایت چهارم باز هم از امام حسن عسکری علیه‌السلام ذیل آیه 60 سوره بقره است «وَ إِذِ اسْتَسْقى مُوسى لِقَوْمِه …» (و هنگامى که موسى براى قوم خود در پى آب برآمد)
حضرت فرمود: طلب آب به جهت آن بود که بنى‌اسرائیل در بیابان دچار تشنگى و عطش شدند و با گریه و زارى به موسى علیه‌السلام پناه بردند و گفتند: عطش، ما را هلاک کرد.
پس حضرت فرمود: پروردگارا به حقّ محمّد و سرور انبیاء و به حقّ على سرور اوصیاء و به حقّ فاطمه سیده زنان عالم و به حقّ حسن سید و سرور اولیاء و به حقّ حسین برترین شهید و سید شهداء و به حقّ ذریّه و عترت آنها و جانشینان ایشان که همگى سرور اهل تزکیه هستند، این بندگان خود را سیراب کن پس خداى تعالى وحى کرد اى موسى «اضْرِبْ بِعَصاکَ الْحَجَرَ»
(با عصایت به سنگ بزن)؛ (60 بقره) پس موسى چنین کرد و «فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَیْنا» (60 بقره) ناگهان از سنگ دوازده چشمه جوشید و هر قبیلهاى از اولاد یعقوب آبشخور خود را شناخته و مزاحم یکدیگر نمی‌شدند؛ اللَّهُمَّ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ سَیِّدِ الْأَنْبِیَاءِ، وَ بِحَقِّ عَلِیٍّ سَیِّدِ الْأَوْصِیَاءِ وَ بِحَقِّ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ النِّسَاءِ وَ بِحَقِّ الْحَسَنِ سَیِّدِ الْأَوْلِیَاءِ، وَ بِحَقِّ الْحُسَیْنِ سَیِّدِ الشُّهَدَاءِ وَ بِحَقِّ عِتْرَتِهِمْ وَ خُلَفَائِهِمْ سَادَةِ الْأَزْکِیَاءِ – لَمَّا سَقَیْتَ عِبَادَکَ هَؤُلَاءِ.
روایات در این باره فراوان است و همگی گویای فضائل عجیب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و خاندان عترت نزد خداوند است، همچنان که امر اولین بشر و یا اولین پیامبر خویش یعنی آدم علیه‌السلام را به خاندان عترت گره زد و توبه‌ی ایشان را به واسطه‌ی کلمات منسوب به ایشان پذیرفت و در عین حال، امر حکومت حقه در عصر ظهور و نیز قیامت را در اختیار این خاندان مطهر قرار داد.
