روحانی: مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی بودم اما مشاوران و اقتصادی‌های دولت اصرار داشتند/ ترکان: دلارها را مفت دادیم یک عده هم بردند خارج و خوردند

سخنان متناقض مسئولان دولتی در خصوص مسئولیت ارز 4200 با وجود گذشت دو و نیم سال از اعلام رسمی و اجرایی شدن آن هنوز هم بحث برانگیز است. دلیل واضح اینکه هیچ کدام از مقام‌های دولتی مسئولیت چنین امری را برعهده نمی‌گیرند هم برای مردم واضح است. فساد‌های بالا در اختصاص این ارز که هنوز پرونده‌های مختلفی را در دستگاه قضایی کشور به همراه دارد قبلا فقط توسط منتقدان گفته می‌شد اما حالا دولتمردان با اینکه مسئولیت آن را قبول نمی‌کنند هم به آن اعتراف دارند.

سه شنبه چهارم شهریور ماه حسن روحانی در دیدار با برخی مدیران رسانه‌ها به چگونگی تصویب ارز 4200 تومانی در هیات دولت پرداخت. رئیس دولت در اظهاراتی ضمن این ادعا که خودش با تک نرخی شدن ارز مخالف بوده به نوعی اقتصاددان دولتی و جهانگیری را به عنوان مقصر معرفی کرد و گفت: «تقریباً دولت موافق بود من با این نظر که ارز را تک نرخی کنیم مخالف بودم. در دولت چون مخالفت کردم به نتیجه نرسید، معاون اول جلسات متعددی را در این زمینه گذاشت بعد به من گفتند که به اتفاق نظر رسیدیم گفتم اگر به اتفاق نظر رسیدید یک جلسه‌ای می‌گذارم، آمدند یک جلسه‌ای در ریاست جمهوری و همه اقتصادی‌های دولت و بیرون دولت تقریباً مشاورین همه حضور داشتند، آنجا گفتم اگر شما به این نتیجه رسیدید که ارز باید تک نرخی شود و همه‌تان اجماع دارید، با اینکه مخالف هستم موافقت می‌کنم اگر همه اجماع دارید، گفتند همه اجماع داریم. یعنی جلسه یکپارچه گفتند ما اجماع داریم، من در نظر خودم تردید کردم گفتم من یک نظر دارم و همه اقتصادی‌های دولت و مشاورین همه در جلسه‌ای به اتفاق می‌گویند راه‌حل ارز تک نرخی است، گفتم اگر این است موافقت می‌کنم به عنوان “اکل میته” در این شرایط برای اینکه آرام شود.»

روحانی در ادامه به فسادهای ناشی از عدم نظارت دولت در اجرایی شدن این تصمیم اشاره کرد و گفت: « به نظر من ارز 4200 مشکلی ایجاد نمی‌کرد، اگر مراقبت کافی می‌کردیم. اشکال در مراقبت بود. افرادی آمدند پول گرفتند یک ثبت سفارش ظاهری انجام دادند بعد تقلب کردند، جنسی که 40 میلیون لیست دادند. جنسی که خریدند آوردند 10 میلیون بوده و 30 میلیون در فرم‌ها تقلب کردند. یک تقلباتی صورت گرفت، اینکه شما می‌گویید دولت نباید برخورد کند با افرادی که فعالیت می‌کنند و به ظاهر فعالیت اقتصادی، اگر تخلف کردند، سوء استفاده کردند، در یک شرایط بحران و خاص آمدند، خواستند از مقررات سوء استفاده کنند، باید با اینها برخورد شود. اینها سوء استفاده کردند. آن هم می‌شد اجرایی و عملیاتی شود و بی‌ایراد باشد. »

پیش‌تر نیز غلامحسین کرباسچی از اصرار روحانی بر اعلام کردن ارز تک نرخی توسط جهانگیری خبر داده و خواسته بود تا معاون اول رئیس جمهور را در این ماجرا بی تقصیر نشان دهد. دبیرکل کارگزاران و از نزدیک‌ترین افراد به اسحاق جهانگیری در گفت‌وگویی با روزنامه «شرق» روایت جالبی از نرخ ارز ارائه داده بود: «این آقای روحانی بود که به آقای جهانگیری فشار آورد و گفت او باید نرخ ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی را اعلام کند. در همان جلسه آقای روحانی به آقای جهانگیری گفت دولت یعنی آقای جهانگیری! این در حالی بود که دوستانی که به جهانگیری مشورت می‌دادند، گفته بودند با این تصمیم مخالف هستند و خود او موافقت چندانی با این مساله نداشته است.»

حسام الدین آشنا هم جهانگیری، نهاوندیان و سیف و دیگر افراد را مقصر می‌داند و می‌گوید حسن روحانی بی تقصیر است: «رئیس‌جمهور اعلام کرد که می‌خواهیم در یک جلسه، در مورد وضعیت نرخ ارز که بالا می‌رود بحث کنیم. قبل از آن جلسه آقای جهانگیری جلسات متعددی برگزار کرده بودند و آن جلسه تنهایی اساسا به درخواست آقای جهانگیری تشکیل شد. آقای جهانگیری در آن جلسه گزارشی از جلسات قبلی خودشان با تیم اقتصادی دولت و بیرون دولت ارائه کردند که خلاصه‌اش این سه نکته بود: یک، ما دیگر امکان اینکه دلار را روی ۳۵۰۰ تومان نگه داریم، نداریم. دو، چاره‌ای نیست جز اینکه به سمت تک‌نرخی کردن ارز برویم. سه، غیر از این نرخ، هر دلاری را که هست باید قاچاق تلقی کنیم. آقای روحانی در آن جلسه، به تک‌تک اعضای آن جلسه نگاه کرد و پرسید: این جمع‌بندی همه شماست؟ گفتند: بله. ایشان در آن جلسه گفتند من با این جمع‌بندی صد درصد مخالف هستم، اما اگر همه شما موافق هستید و این را تنها راه نجات کشور می‌دانید، من به مثابه «اکل میته» با این پیشنهاد موافقت می‌کنم.آقای نیلی هم در آن جلسه بود، آقای نهاوندیان هم بود. آقای نیلی در تصمیم ۴۲۰۰ تومانی بودند. اصلا آن جماعت از جلسه خودشان آمدند و در این جلسه نشستند. البته نمایندگی آن جمع را آقای جهانگیری انجام داد و جمع‌بندی کل را ایشان گفت. افراد فرصت داشتند در آن جلسه حرف بزنند و حرف زدند. می‌توانستند مخالفت کنند، ولی نکردند؛ بنابراین این پیشنهاد سه‌گانه بدون هیچ مخالفی تصویب شد. فقط یک مخالف داشت و آن رئیس‌جمهور بود.»

ولی‌الله سیف، رئیس کل وقت بانک مرکزی در این‌باره در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید که دلار 4200 تومانی سیاست بانک مرکزی نبود و خود دولت در ستاد اقتصادی‌اش این تصمیم را گرفت و مسعود نیلی نیز در گفت‌وگو با «تجارت فردا» تاکید می‌کند که ماجرای این نرخ ارز نقطه اختلافش با دولت بوده و حتی در هیچ‌یک از جلساتی که این تصمیم گرفته شده، حضور نداشته است..

اینکه حالا هیچ کس مسئولیت سیاست گذاری را بر عهده نمی گیرد خود نشان می‌دهد که دولتمردان به این مهم رسیده اند که خسارت‌های فراوانی به پیکره اقتصادی کشور فردای این تصمیم گیری پرهزینه وارد شده است اما نه جسارت عذرخواهی از ملت را دارند و نه حاضر به تصمیم گیری در خصوص این بی نظارتی هستند. اکنون که هیچ کدام از تصمیم گیران اقتصادی دولت حاضر به قبول مسئولیت این خسارت نیستند بهتر است قوه قضائیه وارد شود و هزینه سازان اصلی این تصمیم گیری که منجر به تاراج میزان قابل توجهی از بودجه کشور شده است را پای میز محاکمه بکشاند.