ملت زنده

یادداشت

ملت زنده

دوشنبه شب ۱۸ فروردین در برنامه ” شب صحبت ” شبکه یک ، سریال پر مخاطب پایتخت شش با حضور آقای سیروس مقدم کارگردان با تجربه ، در فضایی آرام مورد نقد و بررسی قرار گرفت و ظاهرا قرار شد شب بعد هم ادامه یابد . نفس برگزاری فوری این برنامه در فضای انتقادات بالا گرفته نسبت به این سریال و به سکوت نگذراندن واقعیات موجود در جامعه ، جای امیدواری دارد .
در این برنامه آقای سیروس مقدم رفتارهای منفی قسمت های اول را به منزله چالش و کاشت مطرح می کند و می گوید ؛ قرار بوده نتیجه در قسمت های آخر ، برداشت شود ولی به علت شرایط کرونایی ساخت آن به تعویق افتاده است و مشابهت برخی صحنه ها با برخی فیلم ها ، امری معمول و یک نوع شوخی تلقی می شود که به معنای تایید آن فیلم ها نمی باشد . وی همچنین از هجمه و تهدید مخالفان خارج از کشور برای ساخت این سریال و هم نوایی منتقدین داخلی با آنها اظهار تعجب می کند و اینکه تلویزیون باید مجموع سلایق را در خود جای دهد .
منتقدین هم ضمن ارج نهادن به کارهای پر مخاطب ایشان ، اشکالات موجود را ناشی از تغییر نویسنده و نگاه خاص وی دانسته و اینکه پایتخت شش نسبت به پایتخت های قبلی یک افتی را نشان می دهد . و اینکه نگاه منتقدین داخلی ، انتقاد درون خانوادگی است و ارتباطی با نگاه معاندین نظام ندارد .
البته انتقادهای قابل تامل دیگری نیز وجود دارد که احتمالا فرصت مطرح شدن آنها وجود نداشت .
مثلا اینکه وقتی یک سریال با شرایط بحرانی مواجه می شود و دست اندرکاران آن نمی توانند آن را به اتمام برسانند ، لااقل می توانند از حجم رفتارهای منفی آن بکاهند یا قسمت آخر آن را با کاهش پیامهای منفی و رویکرد مثبت ، بهتر به پایان رسانند .
به عنوان نمونه رها کردن اختلافات شخصی و تمجید از جهاد خدمات پزشکی و تلاش برای مشارکت در این امر که ما به اذای اجتماعی هم دارد ، یا اشاره به آشفته بازار کدخدا که مضحکه خاص و عام شده است و دهها مورد دیگر .
اما نه تنها تلاشی در این راستا دیده نمی شود ، بلکه با شبیه سازی سکانس فیلم غیر اخلاقی قبل از انقلاب ، در پایان آخرین قسمت ، پیامی کاملا منفی تر در ذهن مخاطب می نشانند . به صرف اینکه سازنده آن را شوخی تلقی کند ، آیا مخاطب هم همان برداشت را می کند ؟ پس مرگ مولف چه تفسیری دارد ؟
یا این شعر مولوی که ؛
هر کسی از ظن خویش شد یار من از درون من نجست اسرار من
همیشه مخاطب برداشت خود را می کند ، کاری به نیت کسی ندارد . بنا نیست فیلم های گیشه ایی جایگزین سریال های تلویزیونی شود . مخاطب عام و خانواده ها با اطمینان و اعتماد به محتوای سریال های تلویزیونی ، به تماشای اینگونه سریالها می نشینند . اگر بنا باشد هر شوخی زشتی هر جایی مطرح شود ، اینکه دیگر هنر نیست .
مخاطب با زحمت ارزش دارد نه مخاطب به هرقیمت .
به هر حال فارغ از آنکه این برنامه نقد تا چه حد توانست یا در ادامه خواهد توانست منتقدان خود را به اندازه لازم اقناع کند ، باید منتظر بود و ادامه بحث را در شبهای بعد دید .
اما نکته مهمتر که شاید کمتر مورد توجه قرار گیرد و اتفاقا بسیار ارزشمند است ، واکنش مردم نسبت به مسائل فرهنگی خود حتی در سخت ترین شرایط کشور است . کشوری که چندین سال در شدید ترین تحریم های ظالمانه جهانی قرار داشته است و اکنون با بحران کرونا دست و پنجه نرم می کند ، حتی در شرایطی که قرار بوده با سریال های طنز و سرگرمی از زیر فشار روانی این حادثه بیرون بیایند ، وقتی احساس می کند ، بیش از حد مولفه های فرهنگی اشان مورد هجمه یا تحقیر قرار گرفته ، بدون واهمه یا ناسپاسی ، از خود واکنش نشان می دهند و این یعنی ” ملت زنده است ” و در هر شرایطی از کیان فرهنگی خود دفاع می کند و اصحاب هنر باید از داشتن چنین ملتی به خود ببالند و از این ظرفیت که در دسترس آنهاست به بهترین نحو در ساخت سریال های ارزشمند بهره ببرند ، نه آنکه آزرده خاطر شوند و تصور کنند ، منتقدین قصد تخریب آنها را دارند .
اتفاقا همین واکنش های فعال در شرایط بحرانی است که دستگاه محاسباتی دشمن را به هم می ریزد . دشمنی که به زعم خویش کار این انقلاب را تمام شده می دید و برخی ساده لوحان داخلی را هم با خود همراه کرده بود که مثلا جشنواره فجر یا رسانه ملی را تحریم کنند . اکنون در اوج بحران های موجود می بیند که این ملت واکنش هوشمندانه نشان می دهد و به خوبی مراقب اوضاع می باشد .
کدخدا هم نه تنها به آرزوی خود نرسیده ، بلکه در چنان گردابی گرفتار شده که حیثیت و آبرویی برایش باقی نمانده و رفتارهایی از خود نشان می دهد که حتی در عقب افتاده ترین جوامع بشری هم مشاهده نمی شود .
اینها همه دستمایه واقعی طنز و ساخت سریال های جذاب است و حتی نیاز به زحمت چندانی برای پیدا کردن سوژه های غیر واقعی و پیش پا افتاده نیست . کافیست از حصارهای خود و دیگر ساخته بیرون بیاییم و ده ها موضوع جذاب و ارزشمند برای تولید را بیابیم .
در هر صورت امیدواریم دست اندرکاران با استفاده از این ظرفیت ها ، روند امور را اصلاح و تکامل ببخشند . و این قبیل برنامه های نقد و بررسی ، نتایج خوبی برای آشنایی هر چه بیشتر مخاطبان با زاویه دید دست اندرکاران ساخت سریال و همچنین توجه هر چه بیشتر آنها به نقطه نظرات سازنده مطرح در جامعه داشته باشد .

۱۹ فروردین ۹۹
خوشدل
کارشناس رسانه