صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
الصّادق (علیه السلام)- عَنْ هِشَامِ‌بْنِ‌الْحَکَمِ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنْ أَسْمَاءِ اللَّهِ وَ اشْتِقَاقِهَا اللَّهُ مِمَّا هُوَ مُشْتَقٌّ قَالَ فَقَالَ لِی یَا هِشَامُ اللَّهُ مُشْتَقٌ مِنْ إِلَهٍ وَ الْإِلَهُ یَقْتَضِی مَأْلُوهاً وَ الِاسْمُ غَیْرُ الْمُسَمَّی فَمَنْ عَبَدَ الِاسْمَ دُونَ الْمَعْنَی فَقَدْ کَفَرَ وَ لَمْ یَعْبُدْ شَیْئاً وَ مَنْ عَبَدَ الِاسْمَ وَ الْمَعْنَی فَقَدْ کَفَرَ وَ عَبَدَ اثْنَیْنِ وَ مَنْ عَبَدَ الْمَعْنَی دُونَ الِاسْمِ فَذَاکَ التَّوْحِیدُ أَ فَهِمْتَ یَا هِشَامُ
قَالَ فَقُلْتُ زِدْنِی
قَالَ إِنَّ لِلَّهِ تِسْعَهًْ وَ تِسْعِینَ اسْماً فَلَوْ کَانَ الِاسْمُ هُوَ الْمُسَمَّی لَکَانَ کُلُّ اسْمٍ مِنْهَا إِلَهاً وَ لَکِنَّ اللَّهَ مَعْنًی یُدَلُّ عَلَیْهِ بِهَذِهِ الْأَسْمَاءِ وَ کُلُّهَا غَیْرُهُ
یَا هِشَامُ الْخُبْزُ اسْمٌ لِلْمَأْکُولِ وَ الْمَاءُ اسْمٌ لِلْمَشْرُوبِ وَ الثَّوْبُ اسْمٌ لِلْمَلْبُوسِ وَ النَّارُ اسْمٌ لِلْمُحْرِقِ أَ فَهِمْتَ یَا هِشَامُ
فَهْماً تَدْفَعُ بِهِ وَ تُنَاضِلُ بِهِ أَعْدَاءَنَا وَ الْمُتَّخِذِینَ مَعَ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ غَیْرَهُ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَقَالَ نَفَعَکَ اللَّهُ بِهِ وَ ثَبَّتَکَ یَا هِشَامُ
قَالَ هِشَامٌ فَوَ اللَّهِ مَا قَهَرَنِی أَحَدٌ فِی التَّوْحِیدِ حَتَّی قُمْتُ مَقَامِی هَذَا.
امام صادق (علیه السلام)- هشام‌بن‌حکم گوید: «از امام صادق (علیه السلام)فرمود، درباره‌ی اسامی خداوند و مشتقّات آن پرسیدم و اینکه الله از چه گرفته شده است».
فرمود: «ای هشام! الله از اله گرفته شده است و اله، مألوه [معبود] را ایجاب میکند و اسم با مسمّی فرق دارد.
پس هرکس اسم را بدون در نظرگرفتن معنا بپرستد، کفر ورزیده و کسی را بندگی نکرده است و هرکس اسم و معنی را بپرستد، کفر ورزیده و دو چیز را بندگی کرده است و هرکس معنا را بدون اسم بپرستد، آن توحید است.
دانستی ای هشام؟! گفتم: «بیش از این بگو»! فرمود: «خداوند نود و نه اسم دارد.
اگر اسم، همان مسمّی بود، هریک از آن اسامی، یک اله بود، امّا الله معنایی است که تمامی اسامی بر آن دلالت میکند و همه آن اسامی، غیر از الله است.
ای هشام! نان، نام چیزی خوردنی است. آب، نام چیزی نوشیدنی است.
لباس، نام چیزی است که پوشیده می‌شود و آتش نام چیزی که می‌سوزاند.
ای هشام! به گونه‌ای متوجّه شدی که بتوانی با دشمنان ما که همراه با خداوند عزّوجلّ معبود دیگری می گیرند، بحث کنی و آنان را شکست دهی»؟
گفتم: «بلی».
فرمود: «ای هشام! خداوند تو را سود رساند و پایدارت قرار دهد».
هشام گفت: «به خدا سوگند، از زمانی‌که از آن مجلس برخاستم، احدی نتوانست مرا در مسئله توحید شکست دهد».
تفسیر اهل بیت علیهم السلام ج۱۶، ص۱۷۸ الکافی، ج۱، ص۸۷/ البرهان.
آیه ۱۴ سوره طه
إِنَّني أَنَا اللهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْني وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري
منم خداوند یگانه؛ معبودى جز من نیست؛ مرا پرستش کن، و نماز را براى یاد من بپادار.
