ارزشی به نام فرزندآوری

خداوند در قرآن و امامان در احادیث فراوان از فرزند و فرزندآوری بعنوان ارزش یاد کرده اند.

فرزندآوری و افزایش جمعیت در اسلام به قدری است که از فرزند بعنوان زینت و نعمت یاد شده است و در احادیث بعنوان باقیات و الصالحات نامیده شده است.

آنچه در پی می‌آید بخش‌هایی از کتاب «۳+» (مثبت ۳).

نوشته حجت­‌الاسلام سید حسین موسوی است که در آن درباره اهمیت فرزندآوری و دیدگاه اسلام درباره افزایش جمعیت سخن گفته شده است.

دیدگاه قرآن درباره فرزندآوری

تتبع در تعالیم حیات‌بخش اسلام نشان می‌دهد که فرزندآوری، تکثیر نسل و افزایش جمعیت، مطلوبیت بسیاری از منظر آموزه‌های دینی دارد؛ چراکه افزایش موالید زمینه‌ساز تحقق آرمان دین خدا و پیامبر مهربانی و پر شدن زمین از یکتاپرستی و عدالت است.

 در آیات متعددی از قرآن کریم حق‌تعالی از فرزند به‌عنوان یک نعمت الهی یاد می‌کند: «خدا براى شما از خودتان همسرانى قرار داد و از همسرانتان براى شما فرزندان و نوادگانى نهاد و از چیزهاى پاکیزه به شما روزى بخشید؛ آیا [بازهم]به باطل ایمان می‌‏آورند و به نعمت خدا کفر می‌‏ورزند؟!» (سوره نحل/۷۲) در برخی دیگر از آیات قرآن «فرزند» به‌عنوان زینت زندگی معرفی شده است: «مال و فرزندان زیور زندگى دنیایند.» (سوره کهف/۴۶)

حتی در آیاتی از قرآن مجید، خداوند متعال بر مسلمانان منّت می‌نهد که جمعیت ایشان را به‌وسیله فرزندان زیاد کرده است: «پس دوباره شما را بر آنان چیره مى‌‏کنیم و شما را با اموال و فرزندان یارى مى‌‏دهیم و نفرات شما را بیشتر مى­گردانیم‏.» (سوره اسراء/۶)

فرزندآوری در روایات

احادیث بسیاری از معصومین (ع) در مطلوبیت بی‌قیدوشرط زیادی فرزندان و افزایش جمعیت خانواده‌های جامعه اسلامی به دست ما رسیده و این فراوانی توصیه‌های پیامبر اکرم و اهل‌بیت (ع) تا حدی است که صد‌ها صفحه از کتاب‌های معتبر روایی را به موضوعاتی، چون اهمیت فرزندآوری، آداب انعقاد نطفه، نامگذاری فرزند، عقیقه نوزادان، تربیت کودک، حقوق کودک در خانواده، دعا‌های مختلف در طلب فرزند صالح از خدا و… به خود اختصاص داده است.

با نگاهی به برخی از این روایات، از باب مشت نمونۀ خروار، جایگاه و اهمیت فرزندآوری در تعالیم مکتب اسلام را می‌توان دریافت: رسول خدا (ص) می‌فرماید: ازدواج کنید! زیرا من در فرداى قیامت به فزونى شما بر امت‌ها افتخار می‌کنم تا جایى که فرزند سقط شده با انتظار بر در بهشت می‌آید، به او گفته می‌شود: وارد بهشت شو… در پاسخ گوید: نه! وارد بهشت نمی‌شوم؛ مگر اینکه پدر و مادرم پیش از من وارد شوند. (من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۸۳)

به سبب همین بینش نیکو بودن فرزندآوری است که رسول گرامی اسلام (ص) مکرراً جامعه را به‌سوی ازدواج ترغیب می­فرماید.

همچنین همسری را به‌عنوان همسر خوب معرفی می‌کند که فرزندآور باشد. از جابر بن عبدالله نقل شده که: نزد پیامبر بودیم که فرمود: بهترین زنان شما زن فرزندآور، بامحبت و باعفت، گرامی در میان خانواده، متواضع در مقابل شوهر، آرایش‌کننده برای شوهر و خودنگهدار در مقابل غیر اوست. (الکافی، ج۵، ص۳۲۴)

امام کاظم (ع) سعادتمندی مرد را به این می‌داند که نمیرد تا فرزند خود را به‌عنوان جانشین خود در دنیا ببیند: «سَعِدَ امْرُؤٌ لَمْ یَمُتْ حَتَّى یَرَى خَلَفاً مِنْ نَفْسِهِ»؛ سعادتمند است انسانی که نمیرد تا جانشین خودش را ببیند. (من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۶، ص۴)

در حدیث دیگری حضرت امیرالمؤمنین (ع) فرزند را مصداق خیرخواهی خداوند به بندگانش ذکر می‌کند:هنگامی‌که خداوند برای بنده‌ای خیر بخواهد، او را نمی‌میراند تا فرزندانی به او عطا کند؛ (من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۸۱)

همچنین از امام باقر (ع) این روایت به دست ما رسیده است که: هرکسی که بمیرد و از خود فرزندی به جا نگذارد، مانند این است که هیچ زمانی بین مردم نبوده است و هرکس فرزندانی از خود به جا بگذارد مانند این است که هیچ‌وقت نمرده است. (وسائل الشیعه، ج۲۱، ۳۵۷)

امام باقر (ع) در روایتی ازدواج با دختر باکرۀ فرزندآور را به ازدواج با زن نازای زیبا مقدم دانسته‌اند: با دختر باکره‌ای که فرزندآور است ازدواج کنید و با زن نازای زیبا ازدواج نکنید، زیرا من به فزونی جمعیت شما در روز قیامت مباهات می‌کنم؛ (الکافی، ج۵، ص ۳۳۳)

روشن است که تشویق به ازدواج با زن فرزندآور و بیان علتى که براى آن ذکر فرموده (مباهات به فزونى جمعیت) دلالت بر مطلوبیت فرزند زیاد دارد تا آنجا که برخی فقها به این حدیث برای استحباب به ازدواج با دختر باکرۀ زایا استدلال کرده‌اند. (الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، چاپ اول، ج۲، ص۶۴) با توجه به آنچه گفته شد تذکر این نکته لازم است که دلالت احادیث ذکرشده بر پسندیده بودن فرزندآوری بسیار روشن است و می‌توان آن‌ها را به‌عنوان یکی از بهترین مشوّق‌های ازدیاد جمعیت در میان مسلمانان در نظر گرفت.

با این‌حال روایات ستایشگر فرزندآوری منحصر به این تعداد محدود نیست و می‌توان روایات بسیار فراوان دیگری را نیز در این‌باره برشمرد.

نکته حائز اهمیت در معنای روایات این است که اگر در آموزه‌های معصومین می‌بینیم که فرمودند «با زنان نازا ازدواج نکنید» در این مطلب جنسیت مهم نیست، بلکه نهی از ازدواج با فرد عقیم چه مرد و چه زن مقصود است.

مقصود روایات این است که اگر مردی می‌خواهد نسلی سالم داشته باشد بایستی زنی سالم و فرزندآور انتخاب کند، همچنین اگر زنی هم می‌خواهد فرزندان خوب و زیادی را در آینده پرورش دهد باید مردی را برگزیند که عقیم نباشد.

علاوه بر سخنان بسیار پیشوایان دینی ما، توجه به سیره عملی اهل‌بیت (ع) در فرزندآوری نیز دلیلی روشن بر پسندیده بودن ازدیاد نسل از منظر این الگو‌های جاودانی برای زندگی سعادتمندانه است.

برای نمونه با مراجعه به منابع تاریخی می‌بینیم که ثمره زندگانی کوتاه، اما بسیار پربرکت حضرت زهرا (ع) با امیرالمؤمنین (ع) پنج فرزند مبارک است. (الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، شیخ مفید، ج۱، ص۳۵۵)

این سیرۀ معصومین برای تمامی دوستداران و عاشقان ولایت درسی عملی است که تکثیر و تربیت فرزندان عاشق اهل‌بیت (ع)، یکی از بزرگ‌ترین خدمات به این مکتب نورانی است.

بیشتر بخوانید :

فرزند بیشتر و ۵ مزیتی که برای شما دارد

رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از سال ۱۳۹۱ دغدغه افزایش جمعیت و فرزندآوری را مطرح و تاکنون مکررا بر این موضوع تأکید کرده و در مورد خطرات و خسارات پیری جمعیت و تحدید نسل هشدار داده‌اند.

ایشان همچنین تلاش برای افزایش نسل و جوان‌شدن نیروی انسانی کشور و چاره‌جویی برای نجات کشور از آینده هولناک پیری جمعیت را سیاستی حیاتی و از ضروری‌ترین فرائض دانسته‌­اند.