چند نکته پیرامون افراط و تفریط درباره دهه هشتادی‌ها

این روزها با توجه به اینکه در میان دستگیرشدگان اغتشاشات و آشوب، برخی دهه هشتادی ها هم مشاهده شده اند، شاهد تحلیل ها و نظرات مختلفی در مورد آنها هستیم. از همین رو خالی از فایده نیست که چند نکته در مورد این گروه بیان شود:

یک: اینکه نگاه صفر و صدی به قضیه داشته باشیم، منطقی نخواهد بود. هر چند که برخی از دستگیرشدگان، دهه هشتادی ها بودند، اما این به این معنی نیست که دهه هشتادی ها یک نسل سوخته محض هستند. در مقابل این اغتشاشگران که تعدادشان در هر شهر و استانی بسیار محدود است، باید دهه هشتادی های دیگر را هم دید؛ یعنی دهه هشتادی هایی که ممحض در کسب علم و دانش، آشنا به انقلاب و آرمان های آن، دارای باورهای عمیق دینی و یا حتی دهه هشتادی هایی که به هیچ عنوان دوست ندارند وارد مسائل سیاسی شوند و نسبت به بسیاری از وقایع، لا بشرط و بی توجه هستند. گروهی هم وجود دارند که مخالفت های فکری و نظری دارند اما اهل اغتشاش و آشوب نیستند.

دو: از این زاویه هم باید بنگریم که نوجوانان و جوانان دهه هشتادی در اوج احساسات و هیجان قرار دارند و چه بسا برخی از آنها پس از مدتی به همین کارهایی که الآن انجام داده اند، خنده خواهند کرد.

سه: بازی های رایانه ای هم به نوعی در ذهن برخی از این نوجوانان و جوانان تأثیر گذاشته است و آنها فضای خیالی را با فضای واقعی اشتباه گرفتند و همان هیجان و احساسات بازی های رایانه ای را در کف خیابان تخلیه کردند.

چهار: جدای از نکات فوق، متأسفانه امروز عوارض تصمیمات غلط گذشته را به خوبی مشاهده می کنیم. در ایام کرونا با وجود اینکه زیرساخت های آموزش مجازی، غیر استاندارد بود و در واقع شرایط برای آموزش مجازی دانش آموزان وجود نداشت، اما دانش آموزان به یک فضای یله و رهای مجازی فرستاده شدند. برخی از این دانش آموزان از نظر علمی ضربه خوردند و مسیر علمی آنها به طور کلی عوض شد و چه بسا  در آینده، جامعه از ظرفیت آنها بی بهره خواهد ماند و برخی هم از نظر اخلاقی و رفتاری. البته بعضی هم از چند زاویه ضربه خوردند.

پنج: متأسفانه آموزش و پرورش در مورد دهه هشتادی ها بسیار کم کاری کرده است؛ دانش آموزان، 12 سال در اختیار آموزش و پرورش گذاشته می شوند و با توجه به سن پایین آنها، در بهترین شرایط برای تربیت و رشد قراردارند.

تکیه بیش از اندازه و افراطی به حوزه آموزش – که البته در همین مقوله آموزش نیز ضعف های جدی وجود دارد – و بی توجهی یا کم توجهی به حوزه پرورش، قطعاً عوارض جبران ناپذیری برای یک جامه به بار می آورد.

شش: دروس آموزش و پرورش و برنامه های آن متأسفانه در اندازه ای نیست که بتوان به آن آموزش و پرورش تراز نظام جمهوری اسلامی اطلاق کرد؛ از طرفی، همیشه باید توجه کرد که با اضافه کردن کتاب دینی و قرآن – که آن هم در حد و اندازه خودش نیست و بسیار ناقص است – نمی توان انتظار تربیت دانش آموزان تراز انقلاب اسلامی داشت. در یک حکومت غیر اسلامی هم می توان کتاب دینی در برنامه درسی دانش آموزان گذاشت؛ اما فرق آموزش و پرورش نظام جمهوری اسلامی با بقیه آموزش و پرورش ها در چیست؟

البته برنامه های جنبی در آموزش و پرورش وجود دارد؛ اما این برنامه ها یا در حاشیه قرار می گیرند و یا اینکه واقعاً کافی و متناسب با نیازها و دغدغه ها نیست.

هفت: در زمینه کتب درسی دانش آموزان باید یک باز بینی اساسی صورت گیرد. دانش آموز دهه هشتادی نه وقایع انقلاب اسلامی را دیده است، نه لزوماً با آرمان ها، دغدغه ها و ریشه های آن به خوبی آشنا است، نه 8 سال جنگ تحمیلی و شرایط خاص آن را تجربه کرده است، نه از شرایط سیاسی حاکم بر کشور و اتفاقات پیش آمده در دوران مختلف و نه لزوماً به توامندی ها و نقاط قوت جمهوری اسلامی در حال حاضر، به اندازه کافی مطلع است.

از کسانی که خالی الذهن نسبت به این مسائل هستند و مخصوصاً بخش قابل توجهی از والدین آنها نیز در این زمینه ها کم کاری می کنند و یا خود دچار انحراف هستند، واقعاً چه انتظاری داریم؟
در هر صورت، درباره کیفیت پرداختن به تاریخ معاصر و یا مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، در آموزش و پرورش باید تجدید نظرهای اساسی صورت گیرد.

هشت: نکته دیگر در مورد معلمین این دانش آموزان است. متأسفانه برخی از معلمین در آموزش و پرورش در حد معلم استاندارد و مطلوب نیستند و خود تبدیل به معضلی در نظام آموزش و پرورش شده اند که اطلاعات و تحلیل های غلط به دانش آموزان می دهند. آموزش و پرورش وظیفه دارد که در جذب و گزینش معلمین اولاً نخبگان را برگزیند و ثانیاً تعهد، تقوا و دغدغه مند بودن را ملاک پذیرش قرار دهد. ضمن اینکه برای همین معلمین هم برنامه های جداگانه داشته باشد.

نه: نکته پایانی این است که ما هر کاری که انجام دهیم، در هر صورت در برخی افراد به دلیل شرایط خانوادگی، بی توجهی والدین، شرایط اجتماعی، کج فهمی و … شاهد انحرافاتی خواهیم بود. مهم این است که آموزش و پرورش و نهادهای گوناگون کشور برای آن اکثریت، دغدغه و برنامه مناسب داشته باشند