صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
سولماز چرایی بانوی جوان و مخترع اردبیلی با عناوین ملی و بین‌المللی یکی از چهره‌های تاثیرگذار استان اردبیل است که اقدامات موثری در زمینه تولید محصولات دارویی دارد.
سولماز چرایی، کارشناس رشته بیوتکنولوژی از دانشگاه تبریز است. از سال ۱۳۹۳ اختراعات خود را در حوزه علمی و دانش‌بنیان آغاز کرده و اولین اختراعش، اجرای طرح دارویی در مورد حل مشکل «رفلاکس معده» بوده است.
این طرح موجب شد تا برای اولین بار در مرکز رشد گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی مستقر شده و مشغول فعالیت شود؛ همین اقدام آغاز به فعالیت‌های علمی گسترده‌ای بین بازه سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۱ بوده است.
داروی زیستی درمان‌کننده رفلاکس معده، داروی زیستی درمان التهاب مفاصل، داروی زیستی درمان کیست تخمدان، داروی زیستی موثر بر دیابت نوع ۲، آنتی باکتریال زیستی جهت ضدعفونی نمودن مجاری ریه از جمله اختراعات این بانوی اردبیلی است. برای آشنایی بیشتر با این بانوی مخترع تصمیم گرفتم گفت‌و‌گویی با او داشته باشم.
چه عناوینی طی سال‌های گذشته کسب کرده‌اید؟
چرایی: از جمله اقدامات من طی سال‌های گذشته، ثبت ۶ عنوان اختراع و کسب جوایز ملی و بین‌المللی بوده است. از عناوین کسب شده ملی می‌توان به کسب رتبه برتر در مسابقه ملی اختراعات سراج، عنوان فناور برتر جهاد دانشگاهی، کسب عنوان بانوی نمونه استان و همچنین تقدیر به عنوان فرد تاثیرگذار علمی در سطح ملی بوده است.
از جمله عناوین بین‌المللی به همراه گروهی از مخترعین، کسب مقام اول جشنواره «یک ایده، یک دنیا» برای محصولی تحت عنوان «سوپر فودهای غذایی» بود. این جشنواره به میزبانی کشور ترکیه و با حضور بیش از ۲۳ کشور در بخش‌های اختراعات و نوآوری‌ها برگزار شد.
از عناوین دیگر می‌توان به کسب عنوان دوم همین جشنواره در کشور لهستان اشاره کرد. در سال ۲۰۲۱ نیز موفق شدیم با اختراع «پانسمان زیستی» مقام اول بهداشت و سلامت را در ترکیه به‌دست آوریم. همین اختراع در جشنواره «اینورس آمریکا» به کسب مقام دوم جشنواره منجر شد.
مهم‌ترین اختراع شما کدام مورد بوده است؟ آیا محصولات خود را به کشورهای دیگر صادر کرده‌اید؟
چرایی: همه دستاوردها و تمامی تحقیقات علمی بر اساس یک نیاز شکل می‌گیرد. قبل از اینکه اقدام به اختراع محصولی کنیم در اول باید هدف از اختراع و تاثیر آن را بررسی کنیم و سپس دست به این کار بزنیم.
نیازسنجی و نیاز محور بودن بیش از خود اختراع مهم است. باید مطمئن باشیم که محصول تولیدی براساس نیازهای جامعه طراحی شده و کمک شایانی به عموم مردم می‌کند. برای مثال اختراع «پانسمان هوشمند زیستی» می‌تواند یکی از همین اختراعات تاثیرگذار باشد؛ نیاز مبرمی که در حوزه پانسمان‌ها وجود دارد و گرایش هرچه بیشتر به سمت حوزه زیستی و مدرنیته شدن تجهیزات پزشکی باعث می‌شود تا فناوری‌های بروز را جایگزین روش‌های سنتی سابق کنیم، به همین جهت بسیار حائز اهمیت است.
در حال حاضر اکثر محصولات ما در حیطه تست‌های بالینی و تحقیقاتی بوده و عرضه آن‌ها به خصوص به کشورهای دیگر نیازمند سال‌ها تحقیق و تکامل است. به‌دلیل اهمیت بسیار محصولات دارویی، این امکان میسر نیست که پس از تولید بلافاصله بتوان عرضه محصول را آغاز کرد و این فرآیند باید با تست‌های متعدد و درست آزمایی‌ها، که بسیار هزینه‌بر هم هستند انجام شود. به همین دلیل برای عرضه به کشورهای دیگر باید مجوز «اف تی ای» اروپا را دریافت کنیم که با توجه به شرایط فعلی و هزینه‌های بسیار فعلا موفق به صادرات محصول نشده‌ایم.
در خصوص رشته بیوتکنولوژی توضیح دهید؟ چه فعالیت‌هایی در آن انجام می‌گیرد؟
چرایی: رشته بیوتکنولوژی رشته نوپایی است که با پیشرفت روزافزون بشر به وجود آمده است؛ چه از لحاظ ملی و چه از لحاظ جهانی، این رشته نیاز به گسترش دارد. خوشبختانه در سطح ملی و در کشور ایران چند شرکت وجود دارد که فعالیت‌هایی در این زمینه انجام می‌دهند اما متاسفانه جایگاه بیوتکنولوژی آن‌گونه که در سایر کشورها دستاوردهای چشمگیری داشته، در ایران شناخته نشده و آنچنان مطرح نیست.
دلیل آن نیز نبود تجهیزات کافی و پیشرفته و آزمایشگاه‌های مخصوصی است که به نوین سازی و تولید مواد اولیه مخصوص نیازمند هستند. با توجه به وضعیت تحریم‌ها و محدودیت‌های وضع شده این مورد در ایران دچار ضعف می‌باشد. با استفاده از روش‌های بیوتکنولوژی در حوزه درمان، کارهای شگفت انگیزی صورت می‌گیرد. امیدوارم روزی را شاهد باشیم که در ایران نیز فناوری‌های درمانی این رشته به کمک بیماران بیایند.
مسؤولان با مافیای دارو مقابله کنند
وضعیت تولید محصولات دارویی در کشور چگونه است؟ چرا برخی داروهای خاص در کشور تولید نمی‌شود و افراد با بیماری‌های خاص باید هزینه هنگفتی برای به دست آوردن آن‌ها بپردازند؟
چرایی: بسیاری از فناوران، محققان و شرکت‌های دارویی در حیطه محصولات دارویی در ایران فعالیت می‌کنند، اما اشکال ماجرا نه تولید دارو بلکه نداشتن مجوز و عدم صدور مجوز از جانب سازمان غذا و دارو است.
به همین خاطر بسیاری از افراد علی‌رغم داشتن محصولات مهم دارویی، قادر به عرضه آن‌ها نیستند و هزینه بر بودن کسب مجوز این امکان را برای‌شان مهیا نمی‌سازد. چه بسا دارویی که از خارج کشور و با هزینه هنگفتی وارد می‌شود، در شرکت های داخلی با هزینه بسیار کمتری تولید می‌شود اما فعالیت‌های مافیایی برخی عناصر پشت پرده، باعث تعطیلی یا عدم فعالیت شرکت‌هایی که به‌طور انحصاری یک یا دو محصول تولید می‌کنند منجر می‌شود. از تمامی مسؤولان و افراد دلسوز در این زمینه تقاضا داریم تا با حمایت از شرکت‌های کوچک و نوپا با مافیای دارو مقابله کنند.
در خصوص فراگیری علم‌و‌دانش در دانشگاه‌های کشور، سیستم آموزشی و هدایت به مسیر مورد علاقه شخص را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چرا دانشجویان کمتری راغب به حضور در مسیری که شما فعالیت می‌کنید می‌شوند؟
چرایی: مشکل اصلی در دانشگاه‌های کشور، نحوه آموزش و هدف‌گذاری است. متاسفانه در دانشگاه‌های کشور، آموزش خیلی برای افراد مفید واقع نمی‌شود. اکثر اساتید با بهره گرفتن از جزوات سال‌های قبل یا منابع آموزشی که منسوخ شده‌اند، دانشجویان را در مسیر یادگیری علوم سالیان قبل قرار می‌دهند اما باید توجه داشت که اصل علم، بروز بودن و کشف قوانین جدید است.
علاوه بر آن‌ها، با توجه به سیستم آموزشی و ذهنیت آرمانی اشتباهی که وجود دارد این است که هر دانشجو پس از فارغ‌التحصیلی به دنبال پشت میزنشینی و به دست آوردن جایگاه است اما در دنیای واقعی چنین چیزی وجود ندارد.
کاش در دانشگاه‌ها و مدارس به جای دیکته کردن دروس به دانشجویان و دانش آموزان، روی مهارت‌آموزی کار می‌شد. در تمامی کشورهای دنیا، به‌جای ندرک تحصیلی کسب مهارت حائز اهمیت است. امکان دارد مدرک دیپلم داشته باشید ولی در مهارتی استاد باشید؛ اینکه افراد به دنبال مهارت و علاقه خود باشند بسیار مهم‌تر از کسب مدرک است.
آموزش در کشور ما از مقاطع پایه دچار ضعف بوده و هیچ استعدادیابی در آن صورت نمی‌گیرد. اکثر افراد فقط برای یدک کشیدن پسوند دانشجو به دانشگاه می‌روند و به‌دلیل انتخاب اشتباه در رشته تحصیلی بارها مسیر خود را تغییر می‌دهند. باید از دوران کودکی مسیر درست و روحیه مثبت حرکت به سمت استعدادها را در کودکان به عمل آورد؛ باید به همه کودکان آموخت که در مسیر شکوفایی استعداد قدم بردارند نه در مسیری که جامعه به آن‌ها تحمیل کرده است.
هر شغلی دارید، عاشقانه و با علاقه کار کنید/ در راه رسیدن به هدف، بیاموزید و هر لحظه یاد بگیرید
به عنوان یک پژوهشگر و مخترع جوان چه توصیه‌ای برای جوانان ایرانی دارید؟ در شرایط کنونی چه کنند تا در مسیر پیشرفت قرار بگیرند؟
چرایی: در مقطع فعلی به جایگاهی نرسیده‌ام که بخواهم توصیه‌ای داشته باشم اما بر حسب تجربه باید گفت، تنها راه برای حرکت در مسیر پیشرفت، قدم گذاشتن در راه علاقه است. زمانی که عاشقانه و با اشتیاق کاری را انجام می‌دهید نه تنها از لحاظ روحی وضعیت خوبی دارید بلکه پله‌های موفقیت نیز برایتان هموار می‌شود.
ممکن است راهی را بروید که شرایط خوبی داشته باشد اما به آن علاقه‌ای نداشته باشید در این صورت باز هم شکست می‌خورید. پس علاقه و اشتیاق در کار، تنها راه برای رسیدن به موفقیت است. باید به مسیری که می‌رویم اعتماد داشته باشیم و فراموش نکنیم که هدف مهم است نه مسیری که در آن هستیم.
در راه رسیدن به هدف‌تان قطعا با چالش‌هایی روبه‌رو خواهید بود. بارها به دوستان و نزدیکان خود هم گفته‌ام که در راه رسیدن به هدف، آموزش را اصل اول قرار دهند. وقتی در مسیری حرکت می‌کنید، در طول این مسیر چالش‌هایی که پیش می‌آید باید آموزنده باشد. سختی‌ها، تصمیمات حساس و اتفاقاتی می‌افتد، باید از همه آن‌ها یاد گرفت و تجربه‌ای کسب کرد. شاید این آموزش و کسب تجربه مفیدتر از خودِ هدف باشد.
آیا در مسیر موفقیت زندگی شکستی را تجربه کرده‌اید؟ چگونه از بحران خارج شدید؟
چرایی: هیچ فرد موفقی نمی‌تواند ادعا کند که از همان روزهای اول شروع خود، در اوج بوده و شکستی نداشته است. از سال ۱۳۹۳ که این مسیر را شروع کردیم با چالش‌های بسیار زیادی مواجه بودیم. مصائب شغلی یا خانوادگی که آرامش و تمرکز را سلب کرده و برای مدت کوتاهی من را از مسیر درست خارج کرده بود. همه افراد با چنین شرایطی مواجه می‌شوند؛ اما مهم این است که با عشق و علاقه و ارزش‌گذاری به هدف و داشتن تمرکز در زندگی با مشکلات روبه‌رو شده و بر آن‌ها فایق شویم.
هر بار که در مسیر رسیدن به هدف‌تان شکست می‌خورید باید از شکست‌ها درس گرفته و دوباره ادامه دهید. شکستِ واقعی زمانی حاصل می‌شود که دست از تلاش کردن برداشته و مسیر خود را ترک کنید.
البته در هنگام سختی‌ها، نقش دوستان و نزدیکان و اعضای خانواده در رساندن شما به آرامش ذهنی بی‌تاثیر نیست. وجود همسر یا خانواده به عنوان مشوق، که مدام شما را تشویق می‌کنند بسیار مهم است.
گاهی ممکن است با دیدن مشکلات اجتماعی، انگیزه خود را از دست داده باشید چه عواملی شما را به مسیر موفقیت بازمی‌گرداند؟
چرایی: گاهی مواقع پیش می‌آید که به خاطر چالش‌های پیش روی هر فرد، دلسردی یا بی‌انگیزگی به سراغ ما می‌آید. هر شخص باید با توجه به شناختی که از شخصیت خود دارد، برای بهتر شدن وضعیت خود کارهایی انجام دهد.
نقش گردش در طبیعت، کتاب خواندن یا گوش دادن به پادکست‌هایی که انرژی مثبت را به من انتقال می‌دهد را در زمان‌هایی که از لحاظ روحی و انگیزشی افت کرده‌ام، برای بازگشت به مسیر موفقیت، مثبت می‌بینم. علاوه بر آن‌ها هم‌صحبتی با دوستان و افراد موفقی که همین چالش‌ها را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند، از دیگر کارهایی است که می‌توان برای بهتر شدن حال روحی خود انجام داد.
همراهی و همدلی با همسر مخترع، زمینه‌ساز پیشرفت در کنار همدیگر
آشنایی شما با همسر خود چگونه بود؟ تا چه حد در موفقیت شما نقش داشتند؟ آیا اختراعات مشترکی داشته‌اید؟
چرایی: همسر من در حوزه اختراعات فعالیت‌های بسیاری انجام داده و حتی قبل‌تر از من در این حوزه فعالیت دارد. آشنایی من با وی در یکی از مسابقات اختراع بود که این آشنایی پس از ۶ ماه منجر به ازدواج ما شد.
با قطعیت می‌توان گفت، همراه و همدل بودن در این مسیر برای هر دو طرف حائز اهمیت است. اگر یکی از طرفین درکی از این مسیر نداشته باشد، چالش‌های بسیاری برای خانواده پیش می‌آید اما وقتی هر دو در این مسیر قدم گذاشته‌ایم، شرایط آن را پذیرفته و نسبت به وظیفه هم آگاهی داریم. این آگاهی باعث شده تا مسیر و چالش‌های همدیگر را بهتر متوجه شویم.
از آنجایی که تجربه همسرم چه در زمینه اختراع و چه در زمینه داوری جشنواره‌ها بیشتر از من بوده، در امر تشویق و ترغیب من هم نقش بسزایی داشته‌اند.
تا به اینجا اختراع مشترکی نداشته‌ایم، ولی از آن جهت که تخصص ایشان در زمینه ساخت و تولید است، به عنوان مشاور کمک‌هایی به من کرده‌اند.
بحثی که طی سالیان اخیر بسیار مطرح بوده، موضوع رفتن جوانان یا همان فرار مغزها است. به نظر شما چه کاستی‌هایی وجود دارد که این اتفاق می‌افتد؟ چگونه از این اتفاق جلوگیری شود؟
چرایی: وقتی یک جوان با هزار امید و آرزو به دنبال اهداف و علم می‌رود، اما در واقعیت مطابق آنچه که تصور می‌کرده؛ شرایط خوبی را تجربه نمی‌کند، از وضعیت معیشتی دلسرد شده و به رفتن فکر می‌کند.
پیشرفت علم و تکنولوژی و افزایش سطح امید به زندگی در کشورهای مرفه باعث شده تا جوان بااستعداد ایرانی؛ شرایط خوبی برای آینده خود متصور نبوده و از کشور و حتی از خانواده خود دل بکند؛ امیدوارم این شرایط درست شده و به جوانان بیشتر بها داده شود.
تقاضای من این است که حمایت از قشر جوان نه در حرف بلکه در عمل باید دیده شود تا جوان ایرانی به آنچه که در قلب و ذهنش هست برسد و دانش و استعداد خود را در سرزمین خود به کار بگیرد. شرایط برای جوانان ایرانی باید به نحوی باشد که آنچه در علم آموزی و کسب مهارت به دست آمده در جهت منافع مردم و برای کشور مورد استفاده قرار بگیرد و این علم به نسل‌های بعدی نیز انتقال یابد.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ پیشرفت و توسعه آینده یک کشور مستلزم حضور جوانانی است که با انگیزه و اراده خود، مسیر موفقیت را طی پی گرفته و محدودیت‌ها را نادیده گرفته‌اند. جوانان به عنوان آینده ایران تلقی می‌شوند که باید بیش از هر زمان دیگری ارج نهاده شوند. امید است با اهمیت دادن مناسب و ایجاد شرایطی ایده‌آل از جانب مسؤولان، از جوانان حمایت شده و آینده کشور را که به دستان توانمند آنان وابسته است، تضمین کنند.
