جهاد تبیین؛ تلاشی روشنگرانه برای تببین حرکت نورانی انقلاب، علیه تحریف حقایق

بسم الله الرحمن الرحیم

جهاد تبیین؛ تلاشی روشنگرانه برای تببین حرکت نورانی انقلاب، علیه تحریف حقایق

«تبيين» از مادّه «بَيَنَ» به معناى فاصله ميان دو چيزى و همچنین به معناى جدايى و آشكار شدن است. واژه «تبيين» در بسيارى از آيات قرآن به معناى ظهور و انكشاف و وضوح آمده است[1].

خداوند در سوره ابراهیم(علیه السلام) ابتدا هدف از نزول قرآن را توضیح می‏دهد، لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ، سپس ماجرای کسانی را مطرح می‌کند که به این حرکت ایمان نمی‌آورند و کفر می‌ورزند.

سپس مطرح می‌نماید که سرانجامِ کافرانِ به حرکت در مسیر خروج از ظلمت به سوی نور، عذاب شدید است، و در آیه4 می ‏فرماید: وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ، ما هیچ رسولی را نفرستادیم مگر با گویش و فرهنگ آن قوم صحبت کند و برای‏شان تبیین کنند.

اینکه رسول چه چیزی را باید تبیین کند را می‌توان با توجه به ارتباط آیه با آیات قبل به این صورت معنا کرد که ما هیچ رسولی را نفرستادیم مگر اینکه بحث خروج از ظلمات به سوی نور را برای قوم خود تبیین کند.

در ادامه خداوند در آیه5 سوره ابراهیم مثال عملی این موضوع را در ماجرای موسی(علیه السلام) بیان می‌فرماید: وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‏ بِآياتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ؛ حضرت موسی(علیه السلام) در راستای وظیفه تبیینی خود، با 9آیه‌ای که خداوند به ایشان عطا کرده بود، کل قوم بنی‌اسرائیل را از دست فرعون نجات داده و آنها را از ظلمات به سوی نور بُرد و در خلال مسیر نیز ایام الله پیش رو را به آنها تذکر می‌داد و تبیین می‌کرد. خداوند به ایشان اذن داده بود که علاوه بر تبیین، قومش را از ظلمت ‏ها به سوی نور حرکت دهد.

بحث خروج از ظلمات به سوی نور همیشه در خلال تاریخ رسولان(علیهم السلام) مطرح بوده، و تمامی آنها به تبیین موضوعی که در این سوره مطرح شده، یعنی خروج از ظلمات به سمت نور می‏ پرداخته‌اند.

از میان رسولان(علیهم السلام) به هر کسی که خداوند اذن عطا می‌کرده، راه را برایش باز می‏ کرد تا علاوه بر تبیین برای قوم، آنها را از ظلمت‌ها به سوی نور حرکت دهد.

با توجه به درس سوره ابراهیم(علیه السلام) می‌توان اینگونه مطرح کرد که تبیین لازمه و مقدمه حرکت است. برای حرکت در مسیری که دشمن دارد و افراد زیادی کافر و انکار کننده هدف و مسیر هستند تبیین نیاز است.

لذا تلاش برای تبیین مسیر بر علیه تبلیغات و استدلال‌های مخالفان، یک جهاد الهی محسوب می‌شود. جهادی که با توجه به سوره ابراهیم(علیه السلام) یکی از وظایف اصلی رسول هر قوم بشمار می‌رفته و در امت رسول الله(صلی الله علیه واله وسلم) این وظیفه از سطح قوم به کل مردم « لِتُخْرِجَ النَّاسَ» گسترش پیدا کرد.

رهبر معظم انقلاب چندین بار در مسیر حرکت انقلاب بخصوص در گام دوم انقلاب، از «جهاد تبیین» سخن گفته‌اند. آخرین بار ایشان در دیدار با مداحان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) از جهاد تبیین به عنوان «جهاد عظیم روزگار ما» نام بردند.

ایشان در پایان مراسم عزاداری اربعین حسینی سال ۱۴۰۰ نیز خطاب به جوانان و دانشجویان تأکید کردند: «به مسئله‌ی «تبیین» اهمّیّت بدهید… می‌توانید در این زمینه به معنای واقعی کلمه جهاد کنید.[2]

رهبر انقلاب اسلامی در بیانیه‌ی گام دوم انقلاب تصویری از توطئه‌ی «محاصره‌ی تبلیغاتی» را پیش‌روی همگان قرار دادند، نقشه‌ای که هدف اصلی آن القای ناامیدی در بین مردم و مسئولان نظام مقدس جمهوری اسلامی است، و جهادِ اساسی جوانان را غلبه بر این توطئه‌ی «یأس‌ آفرینی» دشمن معرفی می‌کنند: «شما جوانان باید پیش‌گام در شکستن این محاصره‌ی تبلیغاتی باشید.در خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید. ترس و نومیدی را از خود و دیگران برانید. این نخستین و ریشه‌ای‌ترین جهاد شما است.»[3]

در چنین صحنه‌ای و با شناخت دقیق مختصاتِ نقشه‌ی دشمنان نظام، جوانان باید با امیدآفرینی و افشای حقایق، وارد میدان «جهادِ تبیین» شوند. رهبر معظم انقلاب در این باره اینگونه می‌فرمایند: «خیلی از حقایق هست که باید تبیین بشود. در قبال این حرکت گمراه‌کننده‌ای که از صد طرف به سمت ملّت ایران سرازیر است و تأثیرگذاری بر افکار عمومی که یکی از هدفهای بزرگ دشمنان ایران و اسلام و انقلاب اسلامی است و دچار ابهام نگه داشتنِ افکار و رها کردن اذهان مردم و بخصوص جوانها، «حرکت تبیین» خنثی‌کننده‌ی این توطئه‌ی دشمن و این حرکت دشمن است.»[4]

علی‌رغم اینهمه تأکید رهبر معظم انقلاب بر لزوم جهاد تبیین، شاهد آن هستیم که عموماً فعالین جبهه انقلاب در فضای دانشگاهی، مجازی و رسانه ای بیشتر اهل نقد کردن و انتقاد کردن هستند تا تبیین و روشنگری، و این یک آسیب بزرگ محسوب می‌شود. تبیینِ هدف انقلاب و مسیر رسیدن به این هدف مهمتر و مقدم‌تر از تبیین ابعاد انقلاب و دستاوردهای انقلاب است، هر چند که ذیل تبیین هدف و مسیر، تبیین دیگر بخشهای مرتبط با انقلاب ضروریست.

یکی از مهمترین ابعاد تبیین، بیان مبانی قرآنی انقلاب و ترسیم هدف و مسیر پیش روی انقلاب بر أساس آیات قرآن است که کمتر به آن توجه می‌شود. در جامعه بسیاری از اندیشمندان حاضر هستند از هر مکتب و آیینی استدلال برای حقانیت انقلاب بیاورند غیر از قرآن و احادیث.

تبیین هدف و مسیر پیش روی انقلاب تا حدی مبتنی بر آینده پژوهی است و نیاز است که اندیشکده‌های تبیین مبتنی بر علوم اسلامی و آینده پژوهی قرآنی به این مهم بپردازند. در این مسیر تا حد ممکن باید از تخیل و ظن و گمان پرهیز کرد و مبتنی بر برنامه‌های خدا در قرآن به تبیین هدف انقلاب پرداخت.

این نکته را نیز باید خاطر نشان کنیم که تبیین یک جهاد عمومی و وظیفه همگانی است. همه دلسوزان نظام وظیفه تولید محتوای تبیینی خوب را دارند. متناسب با حرکت انقلاب باید تولید محتوا شود و تبیین‌های جدید ارائه شود. صرف بازنشر محتواهای گذشته نمی‌تواند تأمین کننده نیاز جامعه به تبیین باشد. امروز در جبهه انقلاب با کمبود تولید محتوا مواجهیم و بازنشر مکرر تولیدات قدیمی موجب سرخوردگی گروه‌های مختلف اجتماعی شده است.

بطور خلاصه باید گفت که منظور از جهاد تبیین؛ وظیفه‌ی روشنگری اهداف و آرمانهای اسلام و انقلاب در حرکت از ظلمات به سمت نور است . همانگونه که رهبر معظم انقلاب در این باره می فرمایند: «روش اسلامی تبیین است و همین تبیین‌ها موجب شد که انقلاب اسلامی بر بسیاری از این پیش‌زمینه‌های تاریخی و تربیتهای غلط فائق بیاید و فائق آمد.»[5]

«و ادامه‌ی این حرکت نورانی و غلبه بر توطئه‌های دشمن نیز از مسیر تبیین و روشنگری و جهاد علیه «تحریف» حقایق می‌گذرد و اینگونه است که «تبیین اساس کار ما است.»[6]

در این راستا تازه‌ترین کتاب انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای با عنوان «جهاد تبیین» در یکشنبه، ۲۶دی‌ماه در تالار سوره حوزه هنری انقلاب اسلامی با حضور جمعی از فعالان فرهنگی، سیاسی و فضای مجازی رونمایی شد.

این کتاب در پنج فصل و 384 صفحه، به کوشش حجت الاسلام سعید صلح میرزایی با طراحی هنری استاد مسعود نجابتی به دیدگاه‌های  رهبر معظم انقلاب در حوزه جهاد می‌پردازد که در ذیل برخی از سرفصلهای آن به صورت اینفوگرافی تقدیم می‌گردد:

.

.

.

.

.

.

.

.

مقاله دوم جهاد تبیین در شماره ۱۰۰ مجله کانون سنگرسازان بی سنگر

[1]  پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1386 شمسی‏، چاپ: نهم، ج1، ص 213

[2]   ۱۴۰۰/۰۷/۰۵ پایگاه‌ اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR

[3]   بیانیه گام دوم انقلاب ۱۳۹۷/۱۱/۲۲

[4]  ۱۴۰۰/۰۷/۰۵

[5]   ۱۳۸۷/۰۲/۱۴

[6]    ۱۳۹۵/۰۴/۱۲