صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
یک شرکت دانش‌بنیان در استان قزوین با استفاده از تلفیق دانش و تجربه توانسته در طراحی و ساخت دستگاه‌های حفاری مکانیزه گام بلندی بردارد و بتواند گرهی از مشکلات مختلف همچون فاضلاب اهواز را بگشاید و در خصوص ذخیره آب زیرزمینی و انرژی‌های پاک، ایده‌های خوبی را مطرح و ارائه دهد.
شرکت دانش بنیان، مجموعه یا موسسه خصوصی یا تعاونی است که به منظور هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی و اقتصادی (شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری) و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه (شامل طراحی و تولید کالا و خدمات) در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده فراوان به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوط تشکیل می شود.
شرکت‌های دانش‌بنیان اهدافی همچون ایجاد زمینه برای به کارگیری هر چه بیشتر توانمندی های دانشگاه ها واحدهای پژوهشی در جامعه، ترغیب متخصصین، نوآوران، مخترعان، اعضای هیات علمی دانشگاه ها و واحدهای پژوهشی برای فعالیت های بیشتر در رفع نیازهای جامعه برای ترویج فرهنگ تجاری سازی در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی، تشویق بنگاه های اقتصادی و دستگاه های اجرایی به بهره گیری از یافته های پژوهشی و فناوری های شکل یافته در مراکز پژوهشی، ارتقاء فرهنگ عمومی کارآفرینی و جذب و تبدیل ایده ها به محصول و مشاغل پایدار را دنبال می‌کنند.
در پارک علم و فناوری استان قزوین شرکت دانش‌بنیانی مستقر است که توانسته با تکیه بر دانش و تجربه مورد نیاز، دستگاه‌های حفاری مکانیزه طراحی، ساخت و تولید کند و بتواند گره‌ای از مشکلات موجود همچون فاضلاب اهواز را بگشاید. سالیان سال است که سیستم فاضلاب و دفع روان‌آب در شهر اهواز به صورت معضلی نمایان شده است. ماندن آب در خیابان‌های این شهر بعد از هر بارندگی مختصر و گرفتگی سیستم فاضلاب و بالا آمدن آن در بعضی نقاط، مدت‌ها است به امری عادی بدل شده و این موضوع دغدغه های جدی را به وجود آورده بود که با ورود این شرکت دانش بنیان، گام های بلندی در مسیر رفع آن برداشته شده است.
به همین منظور با علی محمد صاحب مدیرعامل این شرکت به گفت و گو نشستیم که در ادامه می‌آید.
شرکت شما از چه سالی و بر پایه چه دانشی فعالیت خود را آغاز کرد؟
زمانی که شرکت تونل‌ساز ماشین در سال 82 ایجاد شد بحث دانش‌بنیان مطرح نبود اما بر پایه دانشی که آن زمان در کشور احساس نیاز می‌شد، تاسیس شد و در زمینه حفاری‌های مکانیزه که توسط دستگاه‌هایی به نام TBM انجام می‌شود و یکی از نیازهای آن موقع کشور بود، فعالیت خود را آغاز کرد و در پروژههای زیربنایی و زیرساختی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، این زیرساخت‌ها می‌تواند ارتباطات و راه‌ها، تونل‌های راه و مترو و شبکه‌های انتقال آب باشد که حفاری‌های مکانیزه در تونل‌های تاسیسات شهری مانند فاضلاب، کابل‌های فشارقوی، آب های سطحی و… کاربرد دارد.
رسالتی که ما داشتیم این بود که خدمات را به شکل تخصصی به مشتریان و کارفرمایان ارائه دهیم و از سال 82 تاکنون، نخستین و تنهاترین شرکتی هستیم که به شکل تخصصی در زمینه حفاری مکانیزه در ایران ارائه خدمات می‌دهد.
شرکت را بر پایه ۲ بخش تاسیس کردیم
صاحب می‌افزاید: شرکت را بر پایه دو بخش خدمات و تهیه و تعمیر تاسیس کردیم که در زمینه خدمات، سعی بر این بوده خدمات فنی و مهندسی خاص را با توجه به آنچه مشتریان نیاز دارند و ممکن است نیاز داشته باشند در دستور کار قرار دادیم؛ از سویی این شرکت تجارب خاص کسب کرده در تونل‌های مختلف را جمع‌آوری کرد تا بتواند با مشتریان و شرکت‌های پیمانکار این حوزه به اشتراک بگذارد و به آنها کمک کند کارهای مکانیزه را با دقت بیشتر و طبق برنامه زمان‌بندی تعریف شده به جایی برسانند.
بخش دوم پایه شرکت تونل‌ساز ماشین، تهیه و تعمیر بود تا بتواند همزمان با خدمات فنی و مهندسی این امکان را داشته باشد قطعات و تجهیزات مورد نیاز برای اجرای خدمات را داشته باشد و در اختیار مشتریان قرار دهد که با توجه به ورود به سال‌های تحریمی، این خدمات شرکت خیلی توانست مثمرثمر باشد.
در زمان تحریم چه اتفاقاتی در حوزه صنعت تونل رخ داد؟
تقریبا صنعت تونل کمتر از بقیه صنعت‌ها توانست از تحریم آسیب ببیند و حتی تحریم را به فرصت تبدیل کردیم یعنی نه تنها مجبور نشدیم دستگاه‌های حفاری مکانیزه را که تولیدکنندگان آن عمدتا اروپایی‌ها و امریکایی بودند، با قیمت چند برابر وارد کنیم بلکه با توجه به دانش موجود در مجموعه شرکت، برای اینکه کشور را بی‌نیاز کنیم کارفرمایان و مشتریان را به سمتی سوق دادیم که از دستگاه‌های حفاری موجود مجدد استفاده کنند و نسبت به تعمیر و به روزرسانی این دستگاه‌ها و تغییرات لازم مورد نیاز اقدام شد تا در پروژه‌هایی به غیر از پروژههای تعریف شده مورد استفاده قرار گیرند، این موضوع موجب شد فرهنگ استفاده از دستگاه‌های TBM برای پروژههای دوم، سوم و چهارم در کشور نهادینه شود و با بومی‌سازی دستگاه‌ها، راندمان آنها به شدت بیشتر از پروژههای قبلی بود و البته مدیران ناگزیر شدند این تصمیم را اتخاذ کنند، چرا که خرید دستگاه، بسیار دشوار و گران بود و با به‌روزرسانی و بازسازی دستگاه‌های حفاری و متناسب‌سازی آنها هزینه‌ها تا یک چهارم کاهش یافت و گره‌ای از کشور باز شد و موجب شد پروژه‌هایی که بیشتر جزو پروژههای زیرساختی بود پیش رفته و زمین نمانند.
از چه سالی وارد فاز طراحی و ساخت دستگاه‌های حفاری شدید؟
از سال ۹۶ وارد فاز طراحی و ساخت دستگاه‌های حفاری شدیم. هر دسته حفاری یک دستگاه جدید بوده و متناسب با شرایط زمین شناسی و خواست و نیاز مشتری ساخته می‌شود که با توجه به پشتوانه دانش و تجربه ۱۵ ساله و به‌روزرسانی و بازسازی و …. دستگاه‌های حفاری دست دوم وارد حوزه طراحی و ساخت دستگاه‌ها شدیم و تا امسال ۷۰ تا ۸۰ درصد در این مسیر گام برداشتیم و توانستیم گام دیگری را در مرحله خودکفایی و بی‌نیازی کشور و جلوگیری از واردات برداریم؛ از سال ۹۶ تا ۹۹ برای ایجاد دانش و کار تحقیقاتی از جنس طراحی در این زمینه گذشت و در سال‌های ۹۸ و ۹۹ تولید محصولات و خروج از کارخانه آغاز شد که همزمان با دوران رکود پروژههای عمرانی بود و این مشکل ما را بر آن داشت بتوانیم مارکتهای خارجی برای خود ایجاد کنیم و در این زمینه موفق شدیم.
۴ میلیون یورو صادرات محصول داشتیم
نخستین محصول شرکت را به آذربایجان صادر کردیم و محصولات بعدی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس همچون قطر و عمان مورد استفاده قرار گرفت.
از سال ۹۹ تاکنون بیش از ۳.۵ تا ۴ میلیون یورو صادرات محصول داشته‌ایم که عمدتا در کشورهای همسایه مورد استفاده قرار گرفته و البته صادرات خدمات هم داشته‌ایم و انجام شده است.
آیا محصول ساخته شده نمونه خارجی دارد؟ وجه تمایز آن چیست؟
محصولی (دستگاه حفاری) که ساخته شده نمونه خارجی دارد و برای اولین بار در امریکا به عنوان BTM ساخته شده و انواع جدید این دستگاه آمده و همچنان تولید می‌شود که به عنوان راه حل برای نیازها و پروژههای زیرزمینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاری که انجام داده‌ایم این است که راه گذشته دیگران را نرویم و تجربه‌ای که پیش از ورود برای طراحی و ساخت داشتیم خیلی به ما کمک کرد.
با دستگاه‌های برندهای مختلف و شرکت‌های مختلف اروپایی و امریکایی آشنا بودیم و نقاط ضعف و قوت آنها را می‌دانستیم و سعی بر این بود که دستگاه‌ها و تجهیزاتی که می‌خواهیم بسازیم نقاط ضعف را رفع و از نقاط قوت بیشترین بهره را بگیریم و مواردی متناسب با فرهنگ و نیاز داخل به دستگاه‌های اضافه کردیم که خودشان را در عملکرد، کارآیی و راندمان نشان می‌دهند.
تجهیزاتی که تولید کردیم عمدتا به زعم مشتریان عملکرد و راندمان بهتری نسبت به نمونه‌های اروپایی و امریکایی داشت و ماحصل تجربه ما بود چرا که تمام نقاط قوت را گرد آورده و پای محصولات گذاشتیم و نوآوری‌های متناسب با جنس پروژه و مورد نیاز مشتری را به آن اضافه کردیم.
چطور پروژه فاضلاب اهواز به شرکت شما سپرده شد؟
پروژه پر چالشی که اواخر نیمه دوم سال گذشته در دستور کار قرار گرفت، فاضلاب اهواز بود که بزرگترین پروژه داخلی ما بود. قرار نبود پروژه را در اختیار ما قرار دهند چرا که سازندگان اروپایی و آلمانی و چینی دستگاه‌های خود را به اهواز برده و اقدام کرده بودند اما به واسطه چالش‌های زیادی که زمین اهواز داشت موفق نشده بودند و مدیران شهری اهواز به این نتیجه رسیده بودند که راه حلی وجود ندارد.
حتی قرار شد به خاطر حساسیت‌ها و چالش‌های بسیار، این پروژه به تولیدکنندگان خارجی سپرد شود تا دستگاه‌هایی تامین کنند اما ما توانستیم مدیران شهری و قرارگاه سازندگی را در مورد ساخت دستگاه‌های حفاری مکانیزه متقاعد و نظرشان را جلب کنیم.
چه تعداد دستگاه حفاری برای پروژه فاضلاب اهواز ساخته شد؟
قرار شد یک دستگاه حفاری مورد نیاز پروژه به طور پایلوت کار کند که طراحی و ساخت آن را انجام دادیم و به جای یک کیلومتر حفاری، 1300 متر حفاری انجام دادیم. همچنین مقرر شد در صورت رضایت کارفرما از عملکرد مناسب دستگاه، در مورد خرید دستگاه حفاری دوم و سوم مدیران تصمیم بگیرند که با راندمان‌هایی که دستگاه اول کسب کرد و فراتر از انتظار مسئولان، قرارگاه سازندگی و کارفرما بود دستگاه دوم هم طراحی و ساخته شد و دستگاه سوم هم در مرحله ساخت قرار دارد.
البته باید بیان کنم دستگاهی که توسط شرکت تونل‌ساز ماشین برای پروژه اهواز ساخته شد مافوق و فضایی نبود بلکه دستگاه‌ها را با چالش‌های موجود در اهواز و به صورت ریزتر و با راهکارهای فنی و مهندسی از جنس دانش ساختیم و به لطف و کمک خدای متعال و زحمات همکاران تلاش‌ها به ثمر نشست. در ساخت دستگاه‌های حفاری مکانیزه با برندهای روز دنیا رقابت داریم و حتی می‌توانیم ادعا کنیم در موارد فنی و اجرایی محصولات، گوی سبقت را از رقیبان ربوده ایم.
محصولات شرکت تونل ساز ماشین به کدام کشورها صادر می‌شود؟
محصولات ما به کشورهای آذربایجان، قطر، عمان، سری‌لانکا و هندوستان صادر شده و در برخی موارد محصول همراه با خدمات بوده؛ سال گذشته با وجود کرونا خیلی متضرر شدیم و درب مارکت خارجی به روی ما بسته شد اما همچنان فعالیت خود را ادامه دادیم و بر آن هستیم محصولاتمان را به کشورهای مذکور و دیگر کشورها صادر کنیم.
تکنولوژی و دانشی که در کشور در خصوص حفاری مکانیزه ایجاد شده، خیلی می‌تواند در حل یک سِری از معضلات کشور کمک کند، با شناسایی که انجام شده موضوع آب و انرژی جزو چالش‌های اصلی کشور هستند و با توجه به شرایط موجود در سال‌های آینده احتمال تشدید آن وجود دارد، بنابراین ما سعی کردیم تدابیر و راهکارهایی از جنس دانشی که تسلط داریم و ایجاد کرده‌ایم را برای حل این موضوعات بیندیشیم.
آیا طرحهای جدیدی در دستور کار شرکت قرار دارد؟
در مورد تعدادی از طرح‌ها با مدیران و مسئولان ذی‌ربط صحبت کرده‌ایم که می‌توان به ایده شارژ مصنوعی آب‌خوان‌ها از طریق تکنولوژی حفاری مکانیزه اشاره کرد که متناسب با آب بهای استان‌ها بوده و مستلزم ایجاد شبکه‌های زیرزمینی، انتقال آب و رساندن آن به کانال‌هایی که شارژ آب‌خوان ایجاد شده و ذخیره آب در زیرزمین اشاره کرد.
زمان سد ساختن و آب را پشت سد ذخیره کردن گذشته و با توجه به گرم شدن زمین و تغییر اقلیم و تبخیر آب، سد و ذخایر رو زمینی نمی‌تواند راه حل مناسبی برای ذخیره آب باشد و با برگشت به سنت نیاکان و استفاده از تکنولوژی حفاری مکانیزه در زیرِ زمین می‌توان گام خوبی برای ذخیره آب برداشت.
ایده دیگری که در دستور کار قرار دارد، ساخت نیروگاه‌های بادی در پهنه دریاها برای تولید انرژی‌های پاک است و تلاش ما این است سهم این انرژی را در کشور بیشتر کنیم و در حال رایزنی با مسئولان مربوطه هستیم تا بتوانیم به صورت پایلوت در کشور اجرا کنیم و این فناورها را توسعه ببخشیم.
شعار رهبری با عمل محقق می‌شود
برای تحقق شعار امسال مقام معظم رهبری باید ببینیم در عمل برای این شعار چقدر ارزش قائل هستیم چرا که از دغدغه‌های مهم مقام معظم رهبری هم این است که چقدر شعار می‌تواند به عمل تبدیل شود.
امیدواریم در راستای تحقق شعار امسال محصولات واحدها و شرکت‌های دانش‌بنیان آن هم از جنسی که می‌تواند مشکل کشور را حل کند، شناسایی و مورد حمایت واقع شوند.
شرکتی که می‌تواند با تولید محصولات دانش‌بنیان نیاز کشور را برطرف کند و با رویکرد دانش، معضلات را حل کند خیلی باید مورد توجه قرار گیرد، بنابراین شناسایی و حمایت بزرگترین رسالتی است که بر عهده مسئولان نهاده شده است.
هاجر عبدالهی
