مرحوم آقامجتبی تهرانی میگوید: در روایتی از پیامبر(صل الله علیه واله وسلم) داریم: «أَکیَسُ الکَیِّسِین» زیرکترین زیرکان، «مَن حَاسَبَ نَفسَهُ»، کسی است که از خود حساب کشد، «وَ عَمِلَ لِمَا بَعدَ المَوتِ» و کارهایش را در ارتباط با جهان دیگر انجام دهد.
مرحوم آیتالله آقا مجتبی تهرانی استاد اخلاق در یکی از سخنرانیهایش به مناسبت آغاز سال شمسی جدید میگوید: اوّل سال وقت حسابرسی سال گذشته است و این بسیار مهم است.
امام علی (علیه السلام) در روایتی به نقل از نبی اکرم (صل الله علیه واله وسلم) فرمودند که: «أَکْیَسُ الْکَیِّسِین» زیرکترین زیرکان، «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ»، کسی است که از خود حساب بکشد، «وَ عَمِلَ لِمَا بَعْدَ الْمَوْتِ» و کارهایش را در ارتباط با جهان دیگر انجام دهد.
«فَقَالَ رَجُلٌ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِین»، وقتی علی (علیه السلام) این جملات را از پیغمبر (صل الله علیه واله وسلم) نقل فرمود شخصی سؤال کرد، «کَیْفَ یُحَاسِبُ نَفْسَهُ»، انسان چگونه از خود حساب بکشد؟
«قَالَ علی (علیه السلام) إِذَا أَصْبَحَ»، حضرت فرمود: هرگاه شب را به روز آورد، «ثُمَّ أَمْسَی»، و روز را به شب رساند، «رَجَعَ إِلَى نَفْسِهِ»، بازگشتی به خود داشته باشد، «وَ قَالَ یَا نَفْسِی»، و بگوید: ای فلانی! «إِنَّ هَذَا یَوْمٌ مَضَى عَلَیْکَ»، امروز روزی بود که بر تو گذشت، «لَا یَعُودُ إِلَیْکِ أَبَداً»، در حالی که هیچگاه به سوی تو باز نمیگردد، «وَ اللَّهُ یَسْأَلُکِ عَنْهُ بِمَا أَفْنَیْتِهِ»، و خدا از تو میپرسد آن را در چه راهی مصرف کردی؟
در اینجا صحبت از روز نیست، حضرت به زبان من و شما صحبت میکند، این روز و ایّام نیست که فانی شده، این بخشی از هستی ما است که گذشته و از دست رفته است.
(وسایل الشیعه، ج۱۶، ص۹۸)
.
.