آیت الله علوی گرگانی مرجع تقلید شیعیان  و استاد سطوح عالی حوزه  به دیدار حق شتافت

 آیت الله سید محمدعلی علوی گرگانی از مراجع عظام تقلید که روز سه‌شنبه در یکی از مراکز درمانی قم به دیدار حق شتافت، کارنامه ای مملو از خدمت به مذهب تشیع و تحصیل و تدریس معارف دینی و دروس حوزوی دارد.

آیت ‌الله العظمی علوی در خرداد ۱۳۱۸ش (بیستم جمادی الثانی ۱۳۵۹ق)، در نجف اشرف‌ به دنیا آمد. آیت ‌الله العظمی علوی، در هفت سالگی ۱۳۶۵ق همراه پدر بزرگوارش به ایران آمد و نزد ایشان قرآن و حساب و گلستان و پس از آن ادبیات و مغنی و مطول و شرح لمعه را آموخت. در ۱۶ سالگی ۱۳۷۴ق همراه پدر و گروهی از حجاج گرگانی، به زیارت عتبات عالیات، بیت ‌الله الحرام، مدینه منوره، بیت المقدس، الخلیل (حرم حضرت ابراهیم) و سوریه نائل آمد و در طول مسیر برای کاروانیان به خواندن مناسک و کتابهای دینی می‌پرداخت. در بازگشت از سفر حج، که کاروانیان به نجف آمدند، مرحوم آیت ‌الله العظمی حکیم به دیدار پدر بزرگوارش آمد و وقتی که از تصمیم معظم‌له برای اقامت در نجف آگاه شد، به او فرمود:اگر ایشان در حوزه علمیه قم به تحصیل بپردازد، بهتر است. چون حوزه قم و اجد دو ویژگی است: فن تدریس و فن سخنوری. شخصی که در آن حوزه تحصیل نماید هر دو را فرا می‌گیرد، هم درس می‌خواند و هم درس می‌دهد و هم به تبلیغ دین می‌پردازد.
لذا معظم‌له به قم آمد و در حوزه علمیه قم به تحصیل سطوح عالیه نزد اساتیدی چون حضرات آیات:  شیخ مصطفی اعتمادی، (مطوّل) ستوده، (شرح لمعه) میرزا محمد مجاهدی تبریزی (مکاسب) و سید محمد باقر سلطانی طباطبایی (کفایه) پرداخت و این دروس، ۴ سال به طول انجامید.
ایشان، در خلال تحصیل خویش، در حوزه علمیه قم توفیق یافت از دانش سرشار استوانه‌های علم و فقاهت توشه‌ها برگیرد و مبانی علمی‌اش را استوار سازد. آنان عبارتند از:
آیت ‌الله العظمی بروجردی، که معظم‌له سه سال از درس فقه ایشان (۱۳۷۷ – ۱۳۸۰ه.ق ) بهره برد. او کوچکترین کسی بود که در درس آقا شرکت می‌نمود.
آیت ‌الله العظمی امام خمینی، که معظم‌له هشت سال (۱۳۳۵ – ۱۳۴۳) از درس اصول ایشان (در مباحث الفاظ تا پایان قطع و ظن) بهره برد و پس از آن، امام در آبان ۱۳۴۳ به ترکیه تبعید شدند. معظم‌له، این درسها را به عربی می‌نوشتند و دفاترشان، دست به دست بین شاگردان امام می‌گشت و هر کس که چند جلسه در درسها حاضر نبود، مطالب را از روی آن می‌نوشت. امام با پدر ایشان از دوران تحصیل در قم، در درس آیت الله حائری آشنا و دوست بودند و هرگاه معظم له از گرگان به قم می‌آمدند، به دیدارشان می‌رفتند و باهم انس داشتند.
آیت‌ الله سید محمد محقق داماد، که استاد، ۱۲ سال از درس فقه و اصول ایشان بهره برده است.
آیت ‌الله حاج آقا مرتضی حائری یزدی، که استاد مدت ۱۵ سال از درس فقه ایشان بهره برد. و تقریرات آن را هم نگاشتند و مورد توجه بسیار استادش قرار گرفت و استاد به نظرات ایشان، در مجلس درس گوش فرا می‌دادند و قوه اجتهادش را تأیید کردند و به او گفت: «آقای علوی! دیگر لازم نیست شما به درس من بیایید و خودتان درس خارج شروع کنید».
آیت ‌الله العظمی سید محمد رضا موسوی گلپایگانی، استاد، چند سال در درس فقه معظم‌له شرکت نمود و مورد توجه ایشان بود.
آیت ‌الله العظمی حاج شیخ محمد علی اراکی. استاد در بحث صلاة الجمعه ایشان شرکت کرد و تقریرات آن را نگاشت.
آیت ‌الله حاج شیخ عباسعلی شاهرودی. استاد در بحث طهارت ایشان شرکت جستند و تقریرات آن را هم نگاشتند. استاد از کثرت حفظ و قوت حافظه معظم‌له تعریف و تمجید می‌کردند و می‌فرمود: ایشان، سرِ درس، وسائل را نمی‌آوردند و احادیث مورد استناد را با سندش از حفظ می‌خواندند.
آیت الله العظمی علوی گرگانی، از همان سالهای نخستین تحصیل علوم دینی، به تدریس آموخته‌های خود پرداخته است. وی، بارها سیوطی و مغنی و مطول: شرح شمسیه و شرح نظام را تدریس کرد و در همان زمان نوجوانی (۱۷ سالگی، ۱۳۷۵ق) حاشیه ملا عبدالله را به نام «رفع کشف الغاشیة عن وجه الحاشیة» شرح نمود.
وی، از سال ۱۳۸۲ق به تدریس سطوح (معالم، قوانین، شرح لمعه و شرح تجرید) پرداخت و به زودی درس شرح لمعه‌اش – که در زیر گنبد مسجد اعظم تشکیل می‌شد – یکی از شلوغ‌ترین درسهای حوزه علمیه قم شد و دروس رسائل و مکاسب و کفایه‌اش هم – که در حسینیه ارک برگزار می‌شد – از پرجمعیت‌ترین دروس حوزه بود. ایشان گاه، روزی چهار درس را تدریس می‌نمود و به درس اساتیدش هم حاضر می‌شد.
معظم‌له، از فضلاء و مدرسین و اساتید سطوح عالی حوزه علمیه به شمار می‌آمد که به زیور علم و تقوا و متانت و بزرگواری آراسته بود.
آیت الله علوی گرگانی یکی از چهره‌های مشهور علم و تقوا و فقاهت در حوزه علمیه قم بود و در زمان مرجعیت آیات عظام و مراجع تقلید پیشین، چشم‌های بسیاری به سویش دوخته شده بود. حتی، پس از وفات پدر بزرگوارشان – که ایشان به محضر مرحوم آیت ‌الله العظمی گلپایگانی رفته بودند – مرحوم آقا به ایشان فرمودند: مبادا شما به گرگان بروید، وظیفه شما ماندن در قم و درس و بحث است و پس از دیدن کتاب فقهی‌شان، معظم‌له را به چاپ و نشر این کتاب تشویق و ترغیب فرمودند. پس از ضایعه وفات آنان بود که بسیاری از مردم مؤمن و متدین – به ویژه اهالی مازندران – از ایشان تقاضای رساله عملیه نمودند و معظم‌له در سال ۱۴۱۲ق، فتاوای خویش را در اختیار همگان قرار دادند – که به زبانهای عربی و اردو هم ترجمه شد.
آیت الله علوی گرگانی  به جز تدریس منظم فقه و اصول، و منبرهای سالیان بسیار که نوارهای فراوان از آن موجود است، دارای آثار ماندگار و تألیفات متعدد چاپی و خطی (در حدود ۶۰ جلد) و آثار بسیار غیرچاپی بود

….

نگاهی به زندگی پربرکت آیت‌الله علوی گرگانی(ره)

آیت‌الله‌ سیدمحمدعلی علوی گرگانی از مراجع تقلید شیعه که از مدتی قبل دچار بیماری شده و از ابتدای این هفته در یکی از بیمارستان‌های قم بستری شده بود، دقایقی قبل دعوت حق را لبیک گفت و به دیدار معبود شتافت.

آیت‌الله‌العظمی  سیدمحمدعلی علوی گرگانی، خرداد سال ۱۳۱۸ شمسی در نجف به دنیا آمد. پدر بزرگوارش آیت الله سید سجاد علوی از عالمان و فقهای منطقه گرگان بود و این مرجع تقلید ادبیات عرب را نزد پدرش فراگرفت.

وی در ۷ سالگی به همراه خانواده از نجف به ایران بازگشت و در ۱۶ سالگی عازم سفر عتبات و حج شد و در بازگشت از حج قصد ماندن در نجف را داشت؛ اما به توصیه آیت‌الله حکیم به قم بازگشت. وی درس‌های سطح را طی چهار سال نزد علمای بزرگی همچون آیات عظام مجاهدی تبریزی، سلطانی طباطبایی و ستوده اراکی فراگرفت و سپس به مدت سه سال در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و هشت سال در درس خارج اصول فقه امام خمینی (ره) و ۱۵ سال در درس فقه آیت الله شیخ مرتضی حائری یزدی شرکت کرد.

آیت‌الله‌العظمی علوی گرگانی به مدت هفت سال در ایام تابستان به نجف می‌رفت و در درس عالمان حوزه علمیه نجف همچون آیت الله خویی و میرزا باقر زنجانی حاضر شده و علاوه بر آن آیات عظام گلپایگانی، عباسعلی شاهرودی و محمدعلی اراکی از دیگر استادان وی بودند.

وی تدریس علوم دینی را با کتاب‌های ادبیات عرب آغاز کرد، پس از آن کتاب‌های معالم، قوانین، شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه و شرح منظومه را تدریس کرد. وی در سال ۱۴۰۵ق بنا به تقاضای تعدادی از شاگردانش، تدریس درس خارج فقه و اصول فقه را نیز آغاز کرد.

آیت‌الله علوی گرگانی دارای تألیفاتی در زمینه فقه، اصول فقه، حدیث و رجال است. تألیفات وی توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گردآوری و در یک لوح فشرده منتشر شده است که برخی از این آثار عبارت است از توضیح المسائل (به زبان‌های فارسی و اردو)، منهج الصالحین (رساله توضیح المسائل عربی)، أجوبة المسائل یا پاسخ به جدیدترین استفتاءات، منهج الناسکین (مناسک حج عربی)،  المناظر الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة(فقه اجتهادی)، نورالهدی (تعلیقه بر عروة الوثقی)، گلچینی از انوار اخلاقی برگزیده درس اخلاق‌های و ره ‌توشه پارسیان (شرح وصیت‌های پیامبر اسلام به ابوذر غفاری). همچنین نرم‌افزار مجموعه آثار آیت‌الله علوی گرگانی، در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی تهیه شده است.

آیت ‌الله العظمی علوی گرگانی، پیش از انقلاب در راهپیمائی‌های طلاب و فضلای حوزة علمیه قم همواره شرکت داشت و پس از پیروزی انقلاب هم، از سوی حضرت امام (ره) به عضویت «دادگاه عالی قم» درآمد و به بسیاری از پرونده‌های سخت و مشکل قضایی رسیدگی کرد. وی همچنین برای شرکت در جبهه‌های نبرد حق و دفاع مقدس، چند بار جلسه درس خود را تعطیل نمود و خود همراه با شاگردانش به جبهه‌ها شتافت.

این استاد سطوح عالی حوزه، پس از رحلت حضرت امام (ره)، بیشترین حمایت‌ها را از نظام جمهوری اسلامی و رهبری حضرت آیت ‌الله خامنه‌ای به عمل آورده و در سخنرانی‌های عمومی و دیدار اقشار مختلف و مسئولین، از مواضع حکیمانه رهبر معظم انقلاب حمایت نموده و همگان را به اطاعت از ایشان و تقویت معظم‌له، توصیه می‌نمود.

این مرجع تقلید اقدام به ساخت مسجد، حسینیه، درمانگاه و صندوق قرض‌الحسنه در نقاط مختلف ایران کرده است. تعمیر بخشی از مسجد جامع گرگان، تأسیس و تعمیر چند مسجد در این شهر و مناطق اطراف آن، ساخت درمانگاه در روستاهای گرگان، ساخت حسینیه مهدی‌شهر سمنان و تأسیس صندوق قرض الحسنه هیئت فاطمیه تهران از آن جمله است.

ارتحال این مرجع عالیقدر و فقیه انقلابی را به محضر امام زمان (ارواحنافداه)، مقام معظم رهبری، بیت مکرم و شاگردان، مراجع معظم تقلید و حوزه‌های علمیه و همچنین عموم مقلدان و ارادتمندان این عالم ربانی، تسلیت می‌گوییم.