صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
اصرار نمایندگان به نظر میرسد بیشتر برای منافع اقتصادی و سیاسی شخصی مطرح باشد. چرا که تاکنون این مناطق چیزی جز خسارت برای اقتصاد ایران دستاورد دیگری نداشته اند.
مناطق آزاد اقتصادی که روزی قرار بود برای صادرات اقتصادی منافع ملی کشور را تضمین کند حالا تبدیل به اصلی ترین اتاق های تاریک برای قاچاق و واردات بی رویه شده است. با این وجود برخی نمایندگان مجلس علاقه زیادی به آن دارند و هر نماینده ای برای شهر خود به آن به عنوان برگ برنده سیاسی برای محبوبیت خودش می‌نگرد.
کمیسیون اقتصادی مجلس در آخرین روزهای مجلس دهم به دنبال ایجاد ده‌ها منطقه آزاد است. این پدیده اقتصادی را اگر در کنار 90 نماینده ردصلاحیت شده بگذاریم که بیشتر آنها با دلایل اقتصادی عدم صلاحیت خود را دریافت کرده اند مشخص میشود که مجلسی که گذشت اساسا صلاحیت تصمیم های اقتصادی بزرگ را ندارد. نگاهی به تلاش های فراوان نمایندگان شکست خورده مجلس برای افزایش مناطق آزاد اقتصادی نیز این مساله را تایید میکند.
مساله عدم کارآمدی مناطق آزاد فعلی در راستای افزایش تولید ملی و رشد صادرات و تبدیل شدن این مناطق آزاد به بستری برای افزایش حجم واردات کشور برای اکثریت کارشناسان اقتصادی مسجل شده است. چرا که امروزه نزدیک به ۹۰ درصد واردت کشور از این مناطق و با استفاده از معافیتهای خاص مالیاتی و گمرکی مناطق آزاد صورت می گیرد.
حالا بعد از گذشت چند سال از لایحه دولت در افزایش تعداد مناطق آزاد اقتصادی و ایجاد 4 منطقه آزاد دیگر شاهد هستیم که نمایندگان مجلس تعداد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مورد نیاز را به 200عدد رسانده اند. این اصرار نمیاندگان به نظر میرسد بیشتر برای منافع اقتصادی و سیاسی شخصی مطرح باشد. چرا که تاکنون این مناطق چیزی جز خسارت برای اقتصاد ایران دستاورد دیگری نداشته اند. همچنین باید به این مساله توجه داشت که این لایحه بارها با ایرادات شورای نگهبان به مجلس عودت شده است اما نمایندگان حاضر به اصلاح عمده مسائل آن نیستند.
علی خضریان منتخب مردم تهران در مجلس یازدهم و عضو شورای مرکزی جبهه پایداری انقلاب اسلامی در این خصوص میگوید: برخلاف هدف اولیه، صادرات از مناطق آزاد حدود ۱درصد کل صادرات کشور است و واردات آن نیز ۲ تا ۶ برابر صادرات آنها می‌باشد.
خضریان عدم شفافیت این مناطق را نیز یکی از از مشکلات آن عنوان نموده و گفته است: در حالیکه عدم شفافیت شرکت‌های دولتی که حدود دوسوم بودجه کشور را در اختیار دارند، همواره مناقشه برانگیز بوده و همان نظارت نصفه و نیمه را هم ندارند، مناطق آزاد تابع همان قوانین نیز نیستند و مجلس به جای اصلاح قانون و تلاش برای افزایش شفافیت، تعداد مناطق آزاد را ۲ برابر کرده است.
حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در خصوص مشکل مناطق آزاد میگوید: یکی از مشکلاتی که در مناطق آزاد وجود دارد این است که واردات در این مناطق، در سامانه گمرکی کشور ثبت نمی‌شود. این موضوع اثرات منفی زیادی را برای اقتصاد کشور به همراه دارد و باید دقیق مورد بررسی قرار بگیرد.
احمد توکلی نیز نسبت به لابی های گسترده برای تصویب مناطق آزاد هشدار داد و گفت: وقتی می خواهند یک منطقه ای را به منطقه آزاد تبدیل کنند به دلیل انتفاعی که دارد به دنبال لابی هستند. اوایل مجلس نهم بود. یک لایحه ای در مجلس آمده بود که چند منطقه آزاد درست شود در مجموع در یک مقطع زمانی سه لایحه آوردند. که به آنها گفتیم تجمیع کنید و به صحن علنی مجلس آمد. کلیات آن تصویب شد و بعد از آنکه به کمیسیون تخصصی مجلس رفت تعداد مناطق آزاد به ۱۰۱ مورد افزایش یافت. گفتم مگر چه اتفاقی افتاده است که می خواهید دور هر گوشه ای از کشور را سیم خاردار بکشید. اگر قانون مالیاتی آنقدر بد و ظالمانه است به جای این که این همه مناطق آزاد درست کنید. قانون مالیات را اصلاح کنید. این کار شما حماقت محض است. پس از آن نیز چند نماینده طرحی نوشتند و به من گفتند مخالفت نکنم که باز مخالفت کردم و الحمدالله رای نیاورد. نمایندگان در صحن علنی مجدداً لایحه را به کمیسیون تخصصی برای اصلاح فرستادند. این بار تعدادش به ۸۰ منطقه کاهش یافت. اما باز هم با آن مخالفت شد.
توکلی همچنین به اصرار غیرعلمی دولت اشاره کرده و گفته است: دولت که میخواهد منطقه آزاد جدید درست کند اما یک صفحه برنامه توجیهی علمی و عقلانی روی لایحه نمی‌گذارد. این شیوه برخورد غیرعقلانی است. چطور میشود با این مدل موفق شد. وقتی اقدامی در گذشته انجام شده باید بررسی کرد که تا چه میزان موفق بوده است و اثرات منفی و مثبت آن بررسی شود. اگر به هدف نرسیده است باید شیوه و راه را تغییر داد در غیر این صورت این هدف محقق شدنی نیست. با ایجاد هر منطقه آزاد جدید بخشی از تولید کشور از بین می رود.
توکلی همچنین از منافع شخصی به جای منافع ملی خبر داد و گفت: اساساً منافع غیرعمومی و ملی پشت پرده قرار دارد. پس پرده کسانی که اصرار دارند تمایلات بزرگ شخصی، قومی، محلی یا مالی برخی نمایندگان است. وقتی ۷۰ تا ۸۰ نماینده مجلس رد صلاحیت می شوند و مثلاً دنبال این کار هستند می توانند آرای نمایندگان را عوض کنند. فساد همه چیز را خراب میکند. چه منطقه آزاد باشد و چه سرزمین اصلی. بنابراین باید با فساد، پارتی بازی و رفاقت مبارزه شود. مدیران نامناسب هستند. نمی‌گویم فاسد، که البته برخی از آنها فاسد نیز هستند.
توکلی مشکل مناطق آزاد را اینگونه توضیح داد و گفت: در کشور ما برعکس عمل می شود. در دنیا وقتی مناطق آزاد را میخواهند بسازند اول زیربناها را می سازند و تسهیلات و امکانات را فراهم می‌کنند و بعد به سرمایه‌گذار می‌گویند بیاید. من شهر شینگن کشور چین رفتم. یک شهر آباد است که همه چیز دارد. آنجا کارخانه و ساختمان ساخته می‌شد چون زمین کم است روی تراکم کار می‌کنند و اقدامات خوبی که جزء اهداف مناطق بود صورت می گرفت. اما در ایران ایجاد مناطق ازاد اینطور نیست. منطقه آزاد را تعیین و دور آن را محصور می کنند اما پول ندارند و می‌گویند شما واردات کنید از محل عوارض واردات، منطقه را بسازید. همین که واردات کنید منطقه بارانداز واردات می شود. اشکال فنی و عقلانی همین جاست که باعث می شود به اهداف نرسند و در خط واردات قرار بگیرند.
دکتر ایزدخواه منتخب مردم تهران نیز قبلا در مصاحبه با رجانیوز درخصوص منافع نمایدنگان برای افزایش مناطق آزاد گفته بود: «یک‌بار دولت لایحه‌ای برای ایجاد 12 منطقه آزاد به مجلس داد، در تصمیم‌گیری تبدیل به 80 منطقه آزاد شد، چرا؟ چون هر نماینده‌ای می‌گفت یکی هم به شهر ما بدهید، انگار نقل و نبات است. متوجه نیستند که منطقه آزاد، عامل توسعه نیست، بلکه گاهی مانع توسعه میشود. کما اینکه در بسیاری از مناطق آزاد، فقط گرانی به منطقه تحمیل شده و سود دیگری برای مردم نداشته. بیشتر واردات است تا صادرات. قاچاق توسعه پیدا کرده. این مسائل را نماینده نمی‌فهمد و مدام میگوید تعدادش را زیاد کنید. قطعاً در این قضیه ساخت و پاخت و زد و بند هست. نماینده میخواهد بیلان کارش را مثبت جلوه بدهد و به مردم میگوید برایتان منطقه آزاد آورده‌ام و مردم بیچاره با مشکلات منطقه آزاد سرگرم میکند. من به شکل تخصصی روی این بحث‌ها کار کرده‌ام و می‌دانم که فاجعه است. به اسم صادرات، بخش اعظم قاچاق از مناطق آزاد وارد کشور میشوند. چه منطقه آزادی؟ صورت قضیه را درست می‌کنند. مثلاً برنج پاکستانی را به سوله‌هائی در منطقه آزاد چابهار می‌آورند، بسته‌بندی و اسمش میشود تولید داخل و داخل کشور می‌آید.»
حالا باید دید بار دیگر دستگاه های نظارتی و شورای نگهبان مانع از تصمیم غیرتخصصی نمایندگان مجلس دهم میشوند یا خیر.
