گیاهان داروئی برای درمان بیماری دیابت

چکیده:
بیماری دیابت از جمله بیماری های فراگیر درسطح جهان است که علت بروز این بیماری همانا کاهش عملکرد انسولین که موجب افزایش میزان قند خون و اختلالات متابولیسمی بدن می شود. این در حالی است که تغییر فرهنگ و مصرف رژیم غذایی و نیز روش زندگی سنتی به زندگی صنعتی و ناکارامدی داروهای شیمیایی همه و همه باعث افزایش بیماران دیابتی در سطج جهان شده. در حال حاضر داروهای شیمیایی مختلف زیادی برای درمان دیابت وجود دارد . لیکن بیماران دیابتی ترجیح می دهند به جای مصرف داروهای شیمیایی داروها و درمانهای جایگزین را استفاده کنند که علاوه بر کاهش میزان قند خون در مواردی باعث بهبودی کامل بیماری شده. داروها و درمانهای جایگزین همان استفاده از گیاهان دارویی می باشد. که با استقبال فراوان روبرو شده است. مصرف گیاهان داروئی به خصوص زمانی که درمانهای رایج با داروهای شیمایی قادر به پاسخگویی نیستند به حد چشمگیر افزایش یافته و بیماران دیابتی ترجیح می دهند بجای استفاده از داروهای شیمایی برای کنتر قند خون از گیاهان دارویی استفاده کنند. در این میان از جمله گیاهان دراوئی که در کنترل قند خون بیماران دیابتی بیشترین تاثیر را داشته عبارتند از: پیاز، سیر، خیار تلخ، گیمنما سیلوستر، شنبلیله ، علف شوریا سلمکی بوته ای، سیاه گیله ، ژینکوبیلوبا، خار مریم ، هنداونه ابوجهل ، عدس الملک و چای سبز که درکنترل قند خون بیماران دیابتی حتر در موارد بهبود کامل بیماری نقش اساسی دارند. همچنین تاکید سازمان بهداشت جهانی به مصرف گیاهان داروئی باعث رویکرد هر چه بیشتر بیماران دیابتی به مصرف داروهای گیاهی شده است.
کلمات کلیدی: دیابت ، بیماری ، داروها، گیاهان داروئی ، شیمائی

مقدمه:

“قبل از اینکه به نام ها و خواص گیاهان داروئی در درمان بیماری دیابت بپردازیم بهتر است ابتدا با نشانه ها وبیماری دیابت اشنا شویم .بیماری دیابت نوعی اختلال مزمن در متابولیسم کربوهیدرات چربی و پروتین و مشخصه ان افزایش قند خون در بیمار است. نارسایی قلبی ، عروقی کلیوی وکاهش فعالیت عصبی از جمله عوارض طولانی مدت بیماری دیابت می باشد.بیماری دیابت به دلیل عدم جذب سلولی قند خون ، ناشی از کاهش ترشح انسولین یا مقاومت سلولهای بدن در برابر انسولین ایجاد می شود.”
همچنین این بیماری دارای نشانه های نیز می باشند و با بروز این نشانه ها در شخص میتوان دریافت که شخص به بیماری دیابت مبتلا شده. البته تشخیص دیابت نوع چندم قدم بعدی است که توسط پزشک معالج تشخیص داده می شود و اما نشانه های بیماری دیابت.
ادرار مکرر ، تشنگی و پرخوری از علایم بیماری دیابت می باشد و به علت آنکه این علامات برای بیماران جدی تلقی نمی شود لذا بسیاری از بیماران دیابتی در فکر درمان نیستند. برای مثال از حدود 10 میلیون آمریکایی که به بیماری دیابت مبتلا می باشند تنها کمتر از نصف آنها از بیماری خود اگاهی دارند و به پزشک مراجعه می کنند. بیماری دیابت نوع اول و دوم دارد که هر یک ویژگی خاص خود را دارد.

آزمایشگاهی و همچنین تحقیقات بالینی متعددی روی گیاهان دارویی مورد استفاده در درمان بیماری دیابت انجام گرفته که در تعدادی از آنها اثرات قابل ملاحظه ای در کاهش قند خون بیماران دیابتی مشاهده شد. در این مقاله گیاهان دارویی با خواص کاهندگی قند خون که گزارش های بالینی و و ازمایشگاهی معتبر مبنی بر موثر بودن گیاهان دارویی موجود است همچنین گیاهان دارویی که در طب سنتی هند در درمان بیماری دیابت تجویز می شودمورد بازنگری قرار می گیرد.اگرچه گیاهان دارویی که در این مقاله به انها اشاره می شود دارای اثر کاهش دهنده میزان قند خون می باشند ولی به دلیل اثرات ناشناخته این گیاهان خصوصا اثرات جانبی ناشی از مصرف زیاد وطولانی مدت به بیماران دیابتی توصیه نمی شود.البته مصرف گیاهان دارویی تحت نظارات پزشک معالج می تواند اثرات احتمالی منفی گیاهان دارویی را کاهش دهد.
“قبل از کشف انسولین و همچنین داروهای ض دیابت رایج بیماران دیابتی با گیاهان دارویی و درمانهای سنتی معالجه می شدند. تا کنون تاثیر مثبت بیش از 1200 گیاه دارویی در کاهش قند خود و یا کاهش عوارض ناشی از ان شناخنه شده است”

پیاز و سیر (Allium cepa L. & Allium sativum L.)

گزار ش تحقیقات متعددی بیانگر این است که مصرف پیاز و سیر موجب کاهش قندی خون می شوند. ترکیبات فعال گوگردی در پیازو سیر نقش اصلی و فعالی در کاهش قند خون ایفا می کنند. اگر چه فلاونوییدها و دیگر ترکیبات موجود نیز ممکن است موثر باشند.”

خیار تلخ (Mamordica charantia L.)
خیار تلخ که به آن( Balsam pear یا Bitter melon) نیز گفته می شود در آسیا و امریکای جنوب مصرف برای مصرف غذایی کاشته می شود. میوه سبز این گیاه مشابه خیار سبز با دانه های برجسته و شیارهای طولی روی پوست می باشد. میوه نرسیده این گیاه به عنوان مواد غذایی در تهیه غذا استفاده می شود. به علاوه شیره تازه میوه گیاه نرسیده دردرمان بیماری دیابت مورد استفاده می باشد. میوه گیاه دارای ترکیب پلی پپتیدی مشابه انسولین با عوارض کمتر است و تزریق زیر پوستی ان موجب کاهش قند خون در بیماران دیابتی نوع اول می شود.”
گیمنما سیلوستر (Gymnema sylvestre L.)
این گیاه بومی مناطق گرمسیر هندوستان می باشد که در طب سنتی هندوستان در درمان دیابت استفاده می شود. تحقیقات بالینی اخیر اثر بخشی این داروی گیاهی در درمان دیابت نوع اول ودوم را تایید کرده است. گفته می شود که این گیاه دارویی جذب گلوکز درمجاری گوارشی می شود و انرا مهار و درنتیجه گلوکز بدون انکه جذب بدن شود دفع می شود. علاوه بر این گزارش شده است که این گیاه دارویی موجب بازسازی سلولهای بتا ی آسیب دیده شده و در نتیجه میزان انسولین خون بیماران دیابتی افزایش می یابد مقدار ودوز مصرف این گیاهان دارویی برای بیماران دیابتی نوع اول و دوم 400 گرم می باشد.”

همچنین از دیگر گیاهان دارویی که در درمان بیماران دیابتی بکار می رود عبارتند از:

شنبلیله (Trigonella foenum graecum L.)
علف شور یا سلمکی بوته ای (Atriplex halimus L.)
سیاه گیله (Vaccinium Arctostaphylos L.)
خارمریم (Silybum marianum (L.) Gaertn.)
ژیگو بیلوبا (Ginkgo biloba L.)
هندوانه ابوجهل (Citrullus colocynthis (L.) Schrad.)
چای سبز (Camellia sinensis L.)
عدس الملک:(Securigera securidaca L.)

نتیجه:
با وجودی اینکه عوامل ایجاد کنند ه و روش درمان بیماری دیابت نوع اول و نوع دوم متفاوت می باشند لیکن در هر دو حالت افزایش میزان قند خون در بیماران دیابتی موجب بروز اختلالات متابولیسمی شده و عامل اصلی ایجاد عوارض ثانویه و خطرناک در بیماران می شود. در نتیجه لزوم کنترل قندخون بیمار به طور مداوم و طولانی مدت و در مورد دیابت نوع اول تجویز انسولین درتمام طول عمر بیمار طبق دستورپزشک ضروری به نظر می رسد. رژیم غذایی، ورزش، و کاهش وزن از دیگر توصیه ها به بیماران دیابتی است. استفاده گیاهان دارویی به دون تجویز پزشک خطرناک است. با توجه به اینکه بیش از 1500 نوع گیاه دارویی در ایران و 2000 نوع گیاه دارویی در هند وجود دارد لذا توجه به استفاده از گیاهان دارویی درجهان بعنوان داروی جایگزین برای درمان بیماران دیابتی یک امر مهم می باشد.

 

منابع:

– DeFronzo RA. Pathogenesis of type 2 diabetes:
metabolic and molecular implications for identifying
diabetes genes. Diabetes Review 1997; 5: 177 –269-

2-Marles RJ. and Farnsworth NR. Antidiabetic
plants and their active constituents.
Phytomedicine. 1995; 12: 137-165.

3-Sheela CG and Augusti KT. Antidiabetic
effects of S-allyl cysteine sulphoxide isolated from
garlic (Allium sativum L.). Indian J. Exp. Biol.
1992; 30: 523-526.

4-Welihinda J, Karunanaya EH, Sheriff MHR and
Jayasinghe KSA. Effect of Momardica charantia on
the glucose tolerance in maturity onset diabetes. J.
Ethnopharmacol. 1986; 17: 277-282.

5-Reddy SS. Health outcomes in type 2 diabetes.
Int. J. Clin. Pract. Suppl. 2000; 113: 46-53.