چرا ظریف ضعیف بود؟/ چند نکته قابل توجه

آنچه ظریف در درک آن ناتوان است بخشی از همان دیپلماسی التماسی است که دولت تدبیر امید هشت سال دنبال آن در پاریس، لندن و برلین دنبال آن دوید

محمد جواد ظریف وزیرخارجه سابق با انتشار یک یادداشت کوتاه در شبکه‌های اجتماعی برای پیشگیری از ترکمانچای‌ها باید «انتخاب کنیم» که آرزوهایمان را در چارچوب امکانات دنبال کنیم.

ظریف طی پستی با اشاره به اینکه پیش از این جمله «خودمان انتخاب کردیم» مورد انتقاد فراوانی قرار گرفت با توضیح بیشتر در این زمینه نوشت: «مرحوم پروفسور روح الله رمضانی متخصص برجسته سیاست خارجی ایران در آمریکا سیاست خارجی پانصد سال گذشته ایران را چنین آسیب شناسی می کند ایران در پی به دست آوردن دوباره قلمروی بود که زمانی در تصرف داشت و اغلب نمی توانست فاصله ی میان این اهداف امکانات در دسترس برای تحقق آنها را درک کند ما در طول تاریخ اهدافمان را بر اساس آرزوهایمان چیده ایم و به توانایی هایمان توجهی نکرده ایم گرایش تاریخی ما برای رسیدن به آرزوها بدون در نظر گرفتن امکانات نه تنها در سیاست خارجی نمایان، است بلکه در شکل گیری خطوط متراکم خودرو پشت هر تونل کم عرض نیز دیدنی است».

وی با تصریح بر اینکه «در ۷۵ سال برنامه ریزی توسعه، ما منابع ملی نابود شده و توسعه نیز حاصل نشده چون بیشتر برنامه ها به جای ترسیم مسیر جبران عقب ماندگی ها متناسب با امکانات و فرصتها، حدیث آرزومندی رهبران کشور بوده اند»، نوشت: «آگاهانه یا ناخودآگاه ما مردم انتخاب کرده ایم آنان را که به دنبال آرزوهایمان بوده اند بستاییم هر چند برای خود و کشور خسارات فراوان به بار آورده باشند و آنان را که در حد امکانات کوشیده اند تا از گستره خسارات ناشی از حرکات آرزومندانه بکاهند سازشکار» و حتی «خائن» بنامیم. راستی نه تنها ما مردم بلکه نخبگان ما کدامیک را بیشتر نکوهش می کنند. آنها که با آرزوی بازپس گرفتن سرزمین از دست رفته در قرارداد گلستان بخشهای بیشتری از سرزمین و حتی استقلال ایران را به باد دادند یا آنها که با قرارداد ترکمانچای دست کم قسمتی از سرزمین تازه از دست رفته را بازپس گرفتند؟».

وزیر سابق امور خارجه کشورمان با بیان اینکه «برای پیشگیری از ترکمانچای ها باید انتخاب کنیم» که آرزوهایمان را در چارچوب امکانات دنبال کنیم»، نوشت: «ما حتی در واژه هایمان هم توجه به امکانات را ناشایست می دانیم. چرا «سازشکار منفی و سازش ناپذیر مثبت است؟

مگر سازش جز به معنی دستیابی به نقطه ی اشتراک و توازن برای حرکت به سوی آرمانهاست؟ مگر می توان از روش دیگری به آرمانها رسید؟ داشتن آرزو به زندگی جهت می دهد اما توجه به توانایی ها حرکت به سمت آرمانها را ممکن می سازد نیاز امروز ما درک درست و «انتخاب» هوشمندانه است. کنشگری مرزی». چشم به آرمانها و استوار بر توانایی ها».

با توجه به مطالب مطرح شده از سوی ظریف بیان چند نکته قابل توجه است:
۱- جریان اعتدال همچنان محور راهبردی خود برای کنشگری در عرصه سیاسی – انتخاباتی کشور را سیاست خارجی تعریف کرده و می کوشد تا ضمن تبدیل راهبردهای کلی کشور در حوزه سیاست خارجی به خواسته‌های محدود یک حزب سیاسی تاکید کند که سیاست خارجی نه تنها آورده ای نداشته که از سوی دیگر شعاری و بدون در نظر گرفتن توانایی هایمان بوده است.

۲- این جریان می کوشد تا سیاست خارجی مورد تاکید جریان اعتدال را که ذیل عنوان «سازش» نامیده می شود، سفیدسازی کرده و تاکید کند که سازش روشی برای رسیدن به آرمان هاست!

۳- اعتدالی ها تلاش دارند تا سیاست خارجی مورد تاکید حکمرانی را منتج به رسیدن به قراردادهایی از جنس ترکمانچای تعریف کرده و از سوی دیگر یگانه راه حل مشکلات را بازگشت به سیاست خارجی مورد تاکید این جریان یعنی «سازش» تعریف و اجتماعی سازی نمایند.

۴- توجیه سازش با عناوینی چون کمبود امکانات در کشور بیش از آنکه نشانه فهم درست او از سیاست خارجی باشد ناشی از توانایی‌های محدود جریان اعتدالی در کشور است. ضعف یک جریان سیاسی نشانه ضعف همه ارکان کشور نیست! آنچه ظریف در درک آن ناتوان است بخشی از همان «دیپلماسی التماسی» است که دولت تدبیر امید هشت سال دنبال آن در پاریس، لندن و برلین دنبال آن دوید. احتمالا اقای ظریف یادش مانده است که روزی برای برداشتن تحریم‌ها راهی آمریکا شده بود در حالی که حتی به او اجازه نمی‌دانند از محدوده ۸۰۰ متری سازمان ملل خارج شود!

در نهایت آنکه مدتی قبل عباس عبدی اقرار کرده بود که برخی از مطالبی که از زبان ظریف بیان می‌شود، خودش آن‌ها را قبول ندارد، روانشناسی وزیر سابق خارجه نشان می‌دهد که آخرین پست او در فضای مجازی بیش از آنکه تابعی از نقطه نظرات کارشناسی او باشد حاوی برخی مطالب سطحی با تِم انتخاباتی است که در بهترین حالت ظریف به عنوان ادمین این کمپین آن را منتشر کرده است.