سناتور تدکروز خبر داده است که وی این نشست را «بسیار نگران کننده» خوانده و درباره سیاست دولت بایدن در قبال ایران گفته است: «آنها طرح ب ندارند، طرح الف هم ندارند، هیچ برنامه ای ندارند.»
پس از انتشار خبر پایان مذاکرات کوتاه مدت دوحه میان علی باقری با انریکه مورا، پایگاه اینترنتی شبکه آمریکایی ان بی سی برای تیره نشان دادن فضای مذاکرات و تبعات پس از آن به نقل از مقامات آمریکایی دست به خبرسازی زد. در این گزارش که به سرعت در رسانههای داخلی بازتاب داشت، ادعا شده است که در صورت شکست احتمالی مذاکرات رفع تحریم، واشنگتن قصد تشدید تحریم های تهران و اجرای دقیقتر تحریمهای موجود با «تمرکز ویژه بر هدف قرار دادن فروش نفت تهران به چین» را دارد.
در این گزارش همچنین به بررسی گزینههای دیگر با عنوان «طرح ب» برای مقابله با برنامه هسته ای ایران نیز اشاره شده است. در این گزارش آمده است: «قانونگذاران (آمریکایی) گفته اند دو هفته پیش به درخواست سناتورها، دولت بایدن یک جلسه توجیهی محرمانه پشت درهای بسته درباره ایران ارائه کرد و گزینههای احتمالی «طرح ب» را در صورت شکست دیپلماسی در نجات توافق هستهای ۲۰۱۵ ارائه کرد.»
اما یک بررسی اجمالی نشان میدهد که این ادعای رسانه آمریکایی با واقعیت و تحولات میدانی همخوانی ندارد.
اول؛ نگاهی به اخبار منتشر شده در خبرگزاریهای آمریکایی پس از نشست مورد اشاره در سنای آمریکا نشان میدهد تا چه اندازه دست کاخ سفید در اقدام متقابل با ایران بسته است. اظهارات سناتورهای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا بعد از جلسه غیر علنی دو هفته پیش با نمایندگان دولت همچون رابرت مالی برای توضیح «طرح ب» بسیار منفی بوده است. تا جاییکه خبرنگار آمریکایی رسانه جوئیش اینسایدر از اذعان آنها به دستان خالی گزارش داده است. این خبرنگار آمریکایی در گفت وگو با سناتور تدکروز خبر داده است که وی این نشست را «بسیار نگران کننده» خوانده و درباره سیاست دولت بایدن در قبال ایران گفته است: «آنها طرح ب ندارند، طرح الف هم ندارند، هیچ برنامه ای ندارند.» این خبرنگار همچنین به نقل از مارکو روبیو سناتور ایالت فلوریدا پس از این نشست نوشت: «فکر نمی کنم آنها (دولت بایدن) طرح ب داشته باشد آنها چیزی در این مورد به ما نشان نداده اند.»
از همین رو بنا به اعتراف مقامات ایالات متحده میتوان گفت آمریکایی ها هیچ گزینه ای برای جایگزینی با مذاکرات ندارند و آنچه در رسانهها گفته میشود تنها یک جنگ روانی است.
دوم؛ انبیسی در حالی ادعا دارد که در صورت شکست مذاکرات، دولت جوبایدن قصد دارد تا تحریم فروش نفت ایران را به شکل دقیقتری اجرایی کند که شواهد بسیاری نشان میدهد در طول مذاکرات نیز این کشور در حال اعمال کارزار موسوم به فشار حداکثری بوده است. پیش از این رویترز در گزارشی که در تاریخ 29 سپتامبر 2021 منتشر کرده بود خبر از اقدامات غیرسازنده دولت جدید آمریکا در قبال فروش نفت کشورمان داده بود. رویترز در این گزارش که با تیتر «ایالات متحده برای قطع واردات نفت از ایران با چین تماس گرفته است» نوشت: «مقامات آمریکایی و اروپایی روز سه شنبه گفتند، در حالی که واشنگتن به دنبال متقاعد کردن تهران برای از سرگیری مذاکرات درباره احیای توافق هسته ای 2015 است، ایالات متحده از طریق دیپلماتیک با چین برای کاهش خرید نفت خام از ایران تماس گرفته است.»
با این وجود رویترز ادامه داد: «مشخص نیست که چین تا چه حد ممکن است پذیرای هرگونه اقدام دیپلماتیک ایالات متحده علیه ایران باشد.» آمارهای رسمی متعدد نیز بعدا نشان داد که ایالات متحده در پیگیری این سیاست شکست خورده است و نتوانسته ایران و چین را از روابط تجاری با یکدیگر بازدارد. همچنین رویترز، به طور جداگانه، به نقل از یک مقام اروپایی گفت که جلوگیری از خرید نفت ایران یکی از موضوعاتی بود که «وندی شرمن» معاون وزیر خارجه ایالات متحده هنگام سفر به چین در اواخر ماه ژوئیه مطرح کرده بود.
به نوشته این خبرگزاری انگلیسی، این مقام اروپایی که به دلیل حساسیت دیپلماسی هستهای به شرط ناشناس ماندن صحبت کرده بود، همچنین تحلیل کرد که چین از ایران محافظت میکند. وی گفته بود یکی از مسائل اصلی غرب این است که چین چقدر نفت از ایران خریداری میکند!
نگاه دقیقتر به این مساله نشان میدهد نسبت دادن فروش نفت ایران به آسان گیری دولت آمریکا واقعیت ندارد. همچنین دولت آمریکا در عمل نشان داده است از هر اقدامی برای کاهش فروش نفت ایران استفاده کرده است. ازسرقت نفت جمهوری اسلامی در آب های یونان که با اقدام متقابل مواجه شد تا تلاش آنها برای جلوگیری از خرید نفت ایران توسط چین همگی گویای این موضوع است که تاکتیک اعلامی توسط شبکه انبیسی یک روش قدیمی و البته شکست خورده است. علاوه بر این باید توجه داشت آمریکا و کشورهای اروپایی فشارهای داخلی بیسابقه ای به دلیل افزایش قیمت سوخت که متاثر از حمله روسیه به اوکراین است را متحمل شدهاند، به همین جهت بسیاری از نخبگان و افکار عمومی معتقدند که آنها راهی جز احیای توافق با ایران و بازگشت نسبی آرامش به بازارهای جهانی ندارند.
سوم؛ درحالی رسانههای غربی تلاش دارند تا مذاکرات را شکست خورده معرفی کنند که تاکنون هیچ مقام اروپایی و حتی آمریکایی به طور رسمی این موضوع را اعلام نکرده است. حتی آنریکه مورا که به عنوان تسهیل گر مذاکرات در دوحه حضور داشته است تنها به این اظهار نظر که پیشرفت مورد انتظار رخ نداده است بسنده کرده و بلافاصله از تلاش های بیشتر برای احیای توافق هستهای سخن گفته است. مقامات کشورمان نیز سخنی از شکست مذاکرات ابراز نداشتهاند. محمد مرندی عضو تیم رسانهای هیات مذاکره کننده در گفتگو با شبکه المیادین در همین خصوص گفته است: اختلافات باقیمانده از وین، شکست نخورده و ما اظهارات رسانهای مقامات آمریکایی را جدی نمیگیریم. وزیر امور خارجه کشورمان نیز در گفتوگوی تلفنی با همتای قطری با بیان اینکه ارزیابی ما از مذاکرات دوحه مثبت است، گفت: برای رسیدن به توافقی خوب، قوی و پایدار جدی هستیم و در صورت واقع بینی آمریکا، توافق دست یافتنی است.
از همین رو میتوان گفت ایالات متحده همزمان با پیشبرد مذاکرات تلاش دارد تا با ایجاد هراس و انتقال پیامهای منفی به افکارعمومی در میز مذاکرات دستان بسته خود را بازتر نماید و تیم ایرانی را مجبور به عقب نشینی از حقوق کشورمان کند. هرچند ایران با تجربه گذشته خود هیچ گاه به توافقی ضعیف، کوتاه مدت و غیرسودمند برای منافع کشور تن نخواهد داد.