صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
نگاهی به سوابق و کارنامه دو معاون جدید دستگاه دیپلماسی
دکتر علی باقری و دکتر مهدی صفری به قطار وزارت امور خارجه پیوستند تا پیام تغییر در ریل‌گذاری این وزارت خانه نیز به گوش برسد.
مسیر تغییر در مدیریت‌های کشور با روند امیدوارکننده‌ای آغاز شده و خبر انتصاب معاونین وزرات امور خارجه که روز گذشته رسانه‌ای شد در همین راستا قابل ارزیابی است. دکتر علی باقری و دکتر مهدی صفری به قطار وزارت امور خارجه پیوستند تا پیام تغییر در ریل‌گذاری این وزارت خانه نیز به گوش برسد.
: با حکم وزیر امور خارجه، مهدی صفری به عنوان معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه و علی باقری در سمت معاونت سیاسی قرار گرفتند. این اتفاق از جهات گوناگونی قابل بررسی است.
آمریکا به دنبال انحلال قدرت ایران است نه حل مساله
دکتر علی باقری که بیشتر او را به دلیل حضور در تیم مذاکرات هسته‌ای در دولت نهم و دهم می‌شناسند سابقه معاونت بین الملل قوه قضائیه و همچنین دبیری شورای حقوق بشر این قوه را در کارنامه خود دارد. باقری که اکنون بر صندلی عراقچی در وزارت خارجه تکیه زده نگاه خوشبینانه‌ای به آمریکا ندارد: « یکی از اشتباهات جریان غیرانقلابی این است که موضوع مذاکره را ساده تصور می‌کند و تصور این جریان مطابق بر تصویرسازی آمریکاست. آمریکا و به دنبال آن جریان غیرانقلابی به دنبال تصویرسازی غلط از مذاکرات هستند که آمریکا دنبال حل مشکل است، درصورتی که آمریکا به دنبال حل مسئله نیست بلکه به دنبال انحلال قدرت نظام است! انحلال قدرت هسته‌ای، انحلال قدرت موشکی و بقیه مسائل.» وی برخلاف دولتمردان سابق معتقد است مسیر احقاق حقوق ملت از طریق تمکین صرف به قواعد بین المللی نمی‌گذرد بلکه تولید قدرت و استفاده از ابزارهای آن راهی برای مجبور کردن دشمنان در احترام به حقوق مردم ایران است: «یکی از اشتباهات جریان غیرانقلابی در مذاکرات همین بود که تصور کردند با قوانین بین‌المللی می‌توانند آمریکا را در مذاکرات نگه دارند، درصورتی که با ابزار‌ها و مولفه‌های قدرت میتوان آمریکا را مجبور به کرنش کرد نه با قوانین بین‌المللی!»
بازی اروپا در مساله کانال مالی اینستکس
علی باقری همچنین سه کشور اروپایی را همگام با سیاست های آمریکا می‌داند. او برای اثبات این تحلیل، در برنامه تلویزیونی دست خط نوع برخورد آنها در ماجرای اینستکس را مثال می‌زند: «بهترین دلیل برای اینکه اروپائی ها در غذا، دارو و تجهیزات پزشکی ایران را تحریم کرده‌اند، همین سازوکار «اینستکس» است. اینستکس به چه معنی است؟
اینستکس یعنی سیستم خاص تبادل مالی خارج از چارچوب نظام مرسوم بانکی دنیا.
بعد نفت در برابر غذا هم نیست؛ می دانید چرا؟ چون اروپائی ها می گویند اگر می خواهید اینستکس فعال شود، باید یک پولی در آن بگذارید. می گوییم نفت ما را بخرید. می گویند نفت تحریم است و نمی توانیم بخریم. می گوئیم پیش خرید کنید؛ نفت را الان بخرید و پولش را پرداخت کنید و بعداً وقتی تحریم برداشته شد … قبول نمی کنند! می‌گویند اصلاً وارد تحریم نفت نباید شد! می گویند پول بیاورید و به ما بدهید تا به شما غذا و دارو بدهیم. می گوئیم چطور این کار را کنیم؟ می‌گویند خودتان می دانید. می گوئیم پس ما نفت می فروشیم و پول را به شما می دهیم. می گویند شما نفت می فروشید؟ می گوییم بله. می گویند شما اگر نفت بفروشید که نفت تحریم است و شما مرتکب جرم سازمان‌یافته می شوید. شما به پالرمو پیوسته اید یا خیر؟ می گوئیم خیر. می گوید طبق پالرمو این جرم سازمان یافته است و این مجازات دارد. می گوئیم ما هنوز به پالرمو نپیوسته‌ایم. می گویند کار خیلی خراب‌تر شد! اول به پالرمو بپیوندید، وقتی پیوستید نفت هم نمی توانید مخفیانه صادر کنید، چون ما تحریم کرده ایم و پول هم به ما بدهید پولشویی می‌شود! می گوئیم ما چیکار کنیم؟ می گویند نمی دانیم، ولی ما خیلی دوست داریم به شما کمک کنیم.»
ما در مسائل حقوق بشری طلبکاریم نه بدهکار
از جمله مواضع انقلابی و رو به جلو باقری کنی زمانی بود که پارلمان اروپا قصد تصویب قطعنامه‌ای در خصوص حقوق بشر در ایران داشت که طبق آن، تلاش هدفمندی برای عدم دسترسی کودکان بیمار ایرانی به دارو صورت میگرفت: «اکنون اروپایی‌ها در جایگاه اتهام قتل ده‌ها کودک بیمار ایرانی قرار دارند، لذا صلاحیت نشستن در جایگاه مدعی حقوق بشر را ندارند. اگر سازوکار تحریم علیه ناقضان حقوق مردم ایران در کشورهای اروپایی اجرا شود، برخی دولت‌ها در اروپا از رسمیت می‌افتند، چراکه بسیاری از مقام‌های اروپایی با اعمال تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه علیه ملت ایران، نقش مؤثری در نقض حقوق مردم ایران از جمله “حق حیات”، “حق سلامت”، “حق آموزش”، “حق اشتغال” و “حق بر توسعه” داشته و دارند.»
دکتر باقری که آن زمان مسئولیت دبیری ستاد حقوق بشر را برعهده داشت، با ذکر اسامی آوا آریافر، یگانه حیدری، معصومه اینانلو، خدیجه رحمانی، محمد طاها علیزاده، سینا قره قاتلویی، انس آذری، سپهر حسن‌پور، سلما بارحم، زینب عبدالملکی، امیر محمد صالحوند، آرمین الهیاری، مهدی حسن‌پور، رضا فرهنگ وشمسی، از نمایندگان پارلمان اروپا پرسید: «آیا این افراد را می‌شناسید؟ پاسخ قطعاً منفی است، چراکه این افراد نه تروریست هستند و نه جاسوس و نه مزدور غرب در ایران، بلکه اینها کودکان معصومی هستند که فقط به جرم ایرانی بودن از دسترسی به دارو محروم شدند و توسط سازوکار “تروریسم دارویی” اروپا به قتل رسیدند.»
به نظر میرسد با انتصاب دکتر علی باقری شاهد تغییر ریل جدی معاونت سیاسی این وزارت خانه خواهیم بود، بدین صورت که دشمن با وعده‌های نسیه نتواند امتیازات قابل توجهی را از ایران بگیرد، بلکه تاکید بر حقوق ملی مبتنی بر واقع‌بینی و عدم خوش‌بینی نسبت به دشمنان و همکاری سازنده و موثر با کشورهای دوست در سرلوحه کار قرار خواهد گرفت.
مهدی صفری؛ از سفارت اتریش، روسیه و چین تا دیپلماسی اقتصادی
در کارنامه مهدی صفری نیز مسئولیت‌های حساس و مهمی به چشم می‌خورد. سفیر ایران در کشورهای اتریش، روسیه و چین و معاونت اروپا و آمریکای وزارت امورخارجه از جمله سوابق دیپلماتیک وی بوده است.
از جمله دیدگاه‌های شاخص وی میتوان به نگاه عمیق به کشورهای همسایه با عنوان یکی از راه حل‌های راهبردی خروج از بحران اقتصادی اشاره کرد. او که از منتقدان دولت روحانی بود که انتقاداتش به بی توجهی به کشورهای همسایه و شرق در رسانه‌ها دیده می‌شد.
سفارت‌خانه‌ها باید با وزارت‌خانه‌های اقتصادی ارتباط موثر داشته باشند
صفری معتقد است تحریم‌ها نباید مانع بهره‌مندی ایران در تجارت با جهان شود. او نقش سفارت‌خانه‌ها در تامین منافع کشور را کلیدی ارزیابی می‌کند: «سفارتخانه‌های ما می‌توانند بهترین دیده‌بان‌های ما باشند. آنها می‌توانند در کشوری که هستند، مثلاً عراق، افغانستان، روسیه و… دیده‌بانی کنند. روسیه فقط یک میلیارد دلار گوجه‌فرنگی و صیفی‌جات از لهستان وارد می‌کرد که در اثر تحریم قطع شد. سفارت ما می‌توانست به موقع این موضوع را رصد کند، اطلاعات را بدهد و وزارت خارجه این اطلاعات را به مقامات ذی‌ربط منعکس کند. این را هم اضافه کنم که در داخل هم باید هماهنگی‌های قوی‌ای صورت بگیرند. من اگر در مقامی بودم، تمام این وزارتخانه‌ها را در بخش برق، گاز، کشاورزی و… هماهنگ می‌کردم. ما الان داریم گوشت و کنجاله‌مان را از برزیل می‌آوریم، در صورتی که همه اینها در روسیه و قزاقستان پر است.»
به عنوان نمونه وی از ظرفیت همکاری با کشورهایی چین و روسیه می‌گوید: «روسیه در تکنولوژی های زیرساختی و زیربنایی کشور می‌تواند موثر باشد ،من نمی‌گویم نامبروان است اما آن می تواند کیفیت کار ما را آنگونه که می‌خواهیم تامین کند. در حال حاضر ۹۰ درصد داروها از چین به آمریکا و اروپا صادر می شود؛ پس چرا ما نتوانیم وارد کنیم؟ اما می‌گویند برخی از اجناس تقلبی است، قطعا از سفارشات تقلبی است که این نوع از اجناس به دست ما میرسد»
سفیر سابق ایران در چین و معاون دیپلماسی اقتصادی دولت سیزدهم از منتقدان به نگاه غرب‌گرایان بوده و معتقد است ما کشورهای نوظهور و قدرت‌های دیگر جهانی را به خوبی نمی‌شناسیم: « بنده می‌گویم اکنون بیشترین و بهترین نوع وسایل مصرفی و تجهیزات پزشکی و بهترین نوع آنها در چین به اروپا و آمریکا تولید و صادر می‌شود. چین با زیمنس و مارک های قوی دنیا رقابت می کند پس چرا ما نیاییم و از آن استفاده کنیم؟ گاهی آموزش‌هایی در ذهن ما وجود دارد که با همان حرکت می‌کنیم لذا به دنبال راه جدید نمی‌رویم. ما فکر می‌کنیم چین همان چینِ 40 سال پیش است در صورتی که امروز از لحاظ اقتصادی، نظامی و سیاسی با ابرقدرت ها را رقابت می‌کند»
صفری البته صرفا به تامین نیازهای کشور از طریق همکاری با چین اعتقاد ندارد، او حتی می‌گوید ما می‌توانیم با صادرات به این کشور و دیگر کشورهای منطقه در ارزآوری موفق عمل کنیم: «اکنون ما تجهیزات پزشکی و نانو به چین صادر می‌کنیم، کشور ما در این زمینه خیلی قوی‌تر از چینی ها است بنابراین این امکان وجود دارد که در این بخش قوی عمل کنیم. ما حدود ۲۵۰ میلیون دلار تجهیزات نانویی به چین صادر کردیم لذا از این پتانسیل می‌توانیم در این حوزه‌ها استفاده کنیم. ما توان بالایی در زمینه اقتصادی، صدور خدمات مهندسی، سدسازی، جاده سازی و نیروگاه سازی داریم اما باید از آن استفاده کرده و به کشورها صادر کنیم که کار وزارت خارجه است»
می‌توانیم در قزاقستان هم انبوه‌سازی کنیم
صفری در خصوص رابطه سودآور با کشورهای منطقه می‌گوید: «در جاده‌سازی، در مسکن، ما بالاخره در انبوه‌سازی قوی هستیم. پس یکی از صدور خدمات ما به قزاقستان است. من دارم قزاقستان را مثال می‌زنم، چون پولدار است. ما می‌توانیم در آنجا انبوه‌سازی کنیم و راحت به ما وام و امکانات می‌دهند و این یعنی ایجاد شغل. پس دیپلماسی در اینجا در جهت منافع، یعنی پول داخل جیب مردم عمل کرده و ایجاد شغل کرده و این ایجاد شغل فقط در سطح کارگر ساده نیست، بلکه در زمینه HI-TECH هم دارد شغل ایجاد می‌کند.»
سهم ایران از نیازهای دارویی عراق؛ تقریبا هیچ!
وی معتقد است در ارتباط با کشورهای همسایه دچار غفلت هستیم. به عنوان نمونه سهم ایران از نیازهای دارویی عراق تقریبا هیچ است: «کشور عراق حدود سالی ۶، ۷ میلیارد دارو وارد می‌کند. ۸۰ درصد این داروها را ما در ایران تولید می‌کنیم. ما چه سهمی از این بازار داریم؟ تقریباً هیچ. یکی دو میلیون. تمام این سهم را ترکیه و اردن گرفته‌اند. تازه شروع کرده‌اند و دو تا کارخانه کوچک دارند می‌زنند. اگر از این ۶ میلیارد، ۲ میلیاردش سهم ما بشود، چه فضای تولیدی و ایجاد شغلی در داخل اتفاق می‌افتد؟ مواد اولیه داروهای شیمیائی مواد پتروشیمی هستند و به این ترتیب پتروشیمی‌های ما هم در این زمینه فعال خواهند شد.»
باید در منطقه نگاه فرصت محور داشته باشیم
او همچنان تاکید دارد که میتوان تهدید‌های موجود در منطقه را به فرصت تبدیل کرد. با شناسایی درست مزیت نسبی و ایجاد همکاری های اقتصادی می‌شود امنیت بیشتری برای منطقه به ارمغان آورد: «در مورد افغانستان، این کشور معادن سنگ‌آهن زیادی دارد. ما هم داریم، ولی متأسفانه برای ظرفیت فولاد ما کافی نیست. اگر با افغانستان همکاری مشترکی داشته باشیم، کار اقتصادی، خودش امنیت می‌آورد. برویم و در آنجا یک کارخانه کنسانتره بزنیم و کنسانتره را بیاوریم و گندله و تبدیل به شمش کنیم. این شمش را می‌توانیم به کشور همسایه‌مان عراق ببریم و در آنجا کارخانه‌ای بزنیم که میلگرد تولید می‌کند. پس یک زنجیره ایجاد می‌شود و ما و افغانستان و و عراق ایجاد شغل کرده‌ایم. پتانسیل‌های فراوانی وجود دارند. وقتی این کشورها مشاهده می‌کنند که ما داریم با آنها کار اقتصادی می‌کنیم، در اختلافات هم تهدیدات برای ما تبدیل به فرصت می‌شوند. در مورد پاکستان ما می‌توانستیم به پاکستان گاز صادر کنیم. اگر این کار را می‌کردیم، چون باید از امنیت لوله گاز محافظت می‌شد، امنیت ما و آنها بالا می‌رفت و این خودش گره زدن اقتصاد و امنیت است.»
