درباره کتاب

مجموعه حاضر بیست و نه مقاله علمي و پژوهشي در حوزه انديشه سياسي با موضوع ابعاد بيداري اسلامي در انديشه‌‌هاي امام راحل(ره) و حضرت‌ آيت‌الله العظمي خامنه‌‌اي(مدّظلّه) را شامل مي‌گردد. كتاب در ده فصل و عنوان، و با طبقه‌بندي موضوعي و تخصصي تنظیم شده تا خواننده بهتر بتواند در يك مطلب خاص به تأمل نشسته و ارتباط آن را با ساير فصول دقيق‌تر مورد سنجش و ارزيابي قرار دهد. مقالات چاپ شده از بين بيش از 350 مقاله كه براي همايش نظريه بيداري اسلامي ارسال شده بود، انتخاب گرديد و در مواقعي با چندين بار رفت و برگشت، توسط نويسندگان مقالات، نواقص آن برطرف و يا مطالب و عناويني از آن كسر و يا بدان اضافه شد. همچنين سعي شده تا مقالات از نظر شكلي و از نظر ارجاعات،‌ فهرست منابع و تيترهاي اصلي و فرعي صورت واحدي داشته باشند.

صفحاتی از کتاب

نخستين و مهم‌ترين دست‌آورد حضرت امام خميني(ره) آن بود که گفتمان بيداري اسلامي را از يک خرده گفتمان تبديل به گفتمان مسلط در عرصه‌ی سیاسی جوامع اسلامی نمود. پس از آن نیز مقام معظّم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، ادامه دهنده‌ی راه امام راحل در تبیین گفتمان بیداری اسلامی گردیدند. نوشتار حاضر به دنبال تبیین، فهم و ارائه تحلیلی سیاسی گفتمانی از حوزه‌ی بیداری اسلامی است. در اینجا منظور از بیداری اسلامی، پدیده‌ی اخیر تحولات خاورمیانه است. این پژوهش تلاش دارد تا با تبیین هویت بیداری اسلامی به سوال اصلی خود بپردازد؛ هویت بیداری اسلامی چگونه شکل می گیرد و این گفتمان، چگونه در یک منظومه‌ی معنایی منسجم، صورت‌بندی می‌شود؟ بنابراین پژوهش حاضر تلاش می کند تا با توصیف روند تغییرات گفتمانی در جوامع عربی به نحوه‌ی شکل‌گیری هویت گفتمان بیداری اسلامی بپردازد و در پاسخ به پرسش اصلی این‌گونه اشعار دارد که: هویت بیداری اسلامی به عنوان پادگفتمان ناسیونالیسم عربی در قالب گفتمان بیداری اسلامی با مَفصل‌بندی حول دال مرکزی مردم‌سالاری دینی سامان می‌یابد. بنابراین طبق این تحلیل، نقطه ثقل خواست مردم در تحولات خاورمیانه، به تعبير مقام معظم رهبري خواستی براي دموكراسي، از سوی مردمي است كه در بستری اسلامي مي‌زيند و مي‌انديشند.
تاریخ جوامع اسلامی تا کنون با نهضت‌ها، جریان‌های فکری و جنبش‌های مختلفی رو به رو بوده است. به دلیل وجود بحران‌های داخلی که حول استبداد و استعمار در این کشورها شکل داد، جریان اصلاحی برخاسته از زمینه‌های مذهبی و فرهنگی این کشورها پدید آمد. این جریان که ماهیتی اسلامی داشت در دهه‌های اخیر برجستگی خاصی پیدا کرده است. بحران داخلی جوامع مسلمان و نفوذ و سلطه استعمار بر فراز و نشیب این جریان افزود. بررسی جریان بیداری اسلامی بیانگر هویت تقابلی این جریان در برابر غرب است که موجودیت آن را شکل داد و اعتراضها و خیزشهایی را بر این اساس شکل داد. این تحولات که در غرب از آن به عنوان بهار عربی یاد شد؛ آغاز نوینی برای موج بیداری اسلامی گردید. اتفاقاتی که خود تقابل دو جریان اسلامی و غربی را به رخ کشید. تقابلی که تحولات جهانی را تحت تأثیر خواهد گذاشت. افول غرب به عنوان یکی از نتایج این تقابل مطرح است و به عنوان اثرگذاری بیداری اسلامی بر تحولات جهان غرب مسأله‌ی اصلی این مقاله را شکل داد. در همین راستا این مقاله با روشی توصیفی – تحلیلی به بررسی این موضوع خواهد پرداخت. در سطح نظام بین‌المللی، رابطه‌ی میان کشورها رابطه نظام سلطه و سلطه‌پذیر است. براساس اندیشه‌ی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای این رابطه بر مبنای تهدید، ظلم و زور شکل گرفته است و رابطه‌ای طبیعی نمی‌باشد. پدیده‌ی انقلاب اسلامی ایران، شکافی در رابطه سلطه و سلطه‌پذیر در سطح بین‌المللی ایجاد کرد. شعارها و رفتار انقلاب اسلامی ایران عنصر فراموش‌شده‌ی”مقاومت” را در مقابل سلطه‌گر برجسته کرد. پیروزی‌‌های بعدی انقلاب اسلامی در سطح نظام‌‌سازی، حفظ نظام و مراقبت از آرمان‌هایش از یکسو و از سوی دیگر موفقیت‌‌های چشمگیر در سطح کارآمدی سبب شد جریان مقاومت قوی‌تر شود. با تقویت جریان مقاومت، عنصر “تهدید” که ابزار نظام سلطه است ضعیف‌‌تر می‌گردد. با ضعف “تهدید” و تقویت “مقاومت” عنصر مقاومت تکثیر می‌شود و سبب بیداری کشورهای تحت سلطه می‌گردد. این بیداری صرفا معطوف به مرز جغرافیایی خاصی نیست بلکه هرچه عنصر مقاومت که آغاز دوباره‌‌اش از انقلاب اسلامی ایران بود- قدرت تکثیرش بیشتر باشد محدوده بیشتری را دربرمی‌گیرد.

موضوعات مهم

درباره مفهوم، هویت و مولفه‌های بیداری اسلامی/ مبانی فقهی حمایت از جنبش‌های بیداری اسلامی/ بیداری اسلامی؛ تقابل اسلام و غرب/ بیداری و احیای تمدن اسلامی/ تاثیر “مقاومت” بر بیداری اسلامی/ ظرفیت‌های تاریخی انقلاب اسلامی ایران در بیداری اسلامی/ آسیب‌شناسی جنبش بیداری اسلامی/ نقش امام خمینی(ره) و مقام معظّم رهبری در بیداری اسلامی