بلومبرگ: آمریکا با دقت انتخابات ایران را دنبال میکند
یک خبرگزاری آمریکایی تاکید کرد که انتخابات ایران در بحبوحه شرایط بحرانی خاورمیانه برای واشنگتن مهم است و آمریکا با دقت، انتخابات ایران را زیر نظر گرفته است.
بلومبرگ نوشت: انتخابات در ایران قرار است ۲۸ ژوئن برگزار شود و پیشبینیهای عمومی بر این اساس است که یک نامزد تندرو یا محافظهکار برنده این انتخابات شود. این در حالی است که همزمان با جنگ غزه و بحران در خاورمیانه، دولت ایالات متحده آمریکا با دقت فرآیند انتخابات را در ایران دنبال میکند.
انتخابات زودهنگام در ایران برای تعیین جانشین سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور فقید ایران، با سلطه اکثریت نامزدهای تندرو به علاوه فقط یک نامزد اصلاحطلب از میان ۶ نامزدی که توانستند برای شرکت در انتخابات پذیرفته شوند، برگزار میشود. نامزدهای این انتخابات، رئیسمجلس محمد باقر قالیباف، مذاکرهکننده پیشین هستهای سعید جلیلی، شهردار تهران علیرضا زاکانی، جراح و نماینده پیشین امیرحسین قاضیزاده هاشمی، وزیر پیشین کشور و دادگستری مصطفی پورمحمدی و نماینده اصلاحطلب مجلس مسعود پزشکیان هستند.
شورای نگهبان، نهادی که بر انتخابات نظارت میکند، از میان ۸۰ نفری که ثبتنام کردند، لیست 6 نفری را پذیرفت که قرار است در انتخابات ۲۸ ژوئن برای تعیین رئیسجمهور ایران پس از فوت سید ابراهیم رئیسی در سقوط بالگرد، با یکدیگر رقابت کنند. آمریکا، در شرایطی که خصومتها با تهران به دلیل جنگ اسرائیل و حماس در غزه و همچنین پرونده برنامه هستهای ایران تشدید شده، با دقت نتایج این انتخابات را دنبال میکند. نامزدها تا ۲۷ ژوئن فرصت دارند که کارزار تبلیغاتی خود را پیگیری کنند و انتظار میرود که در ۵ برنامه زنده تلویزیون ملی با یکدیگر مناظره کنند. قاضیزاده هاشمی در انتخابات سال ۲۰۲۱ شرکت کرده بود و نفر چهارم شد، درحالیکه در آن انتخابات زاکانی و جلیلی به نفع سید ابراهیم رئیسی از رقابتها کنار کشیدند.
از جمله چهرههایی که در این انتخابات رد صلاحیت شدند، محمود احمدینژاد، رئیسجمهور پیشین و علی لاریجانی، سیاستمدار کهنهکار بود که هر دو در انتخابات ۲۰۲۱ هم رد صلاحیت شده بودند. چند عضو کابینه حسن روحانی، رئیسجمهور پیشین ایران، از جمله اسحاق جهانگیری، معاون اول پیشین رئیسجمهور نیز از جمله نامزدهای رد صلاحیت شده بودند.
میانهروها و اصلاحطلبها شانس بسیار کمی در انتخاباتهای ایران داشتند و لیست نهائی نامزدها نشان میدهد که تا چه اندازه از نفوذ و اثرگذاری آنها در قدرت کاسته شده است. پزشکیان که در حال حاضر پنجمین دوره نمایندگی خود را در مجلس پشت سر میگذارد، تنها نامزد اصلاحطلبان است.
پزشکیان به دلیل مواضع انتقادی صریح و شفافش در مورد کانون تندرو قدرت، به خصوص پس از آنکه این نیروها در دوران ریاستجمهوری رئیسی قدرتمندتر شدند، شناخته شده است.
رایگیری در ایران در شرایطی انجام میشود که خاورمیانه به دلیل استمرار جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه به رغم تلاشهای کشورهای دیگر در منطقه برای میانجیگری با هدف آتشبس در شرایط عدم قطعیت و بحران فرو رفته است.
ایران بهعنوان اصلیترین حامی حماس و حزبالله لبنان، پیش از این وارد نبرد شده است و در ماه آوریل برای نخستین بار حمله مستقیم نظامی به اسرائیل انجام داد. هم حماس و هم شاخه نظامی حزبالله از سوی ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا به عنوان گروههای تروریستی تلقی شدهاند.
پرونده هستهای برخلاف سال 92 نمیتواند تاثیرگذار اصلی در انتخابات باشد
یک رسانه وابسته به اپوزیسیون اذعان کرد رأیدهندگان ایرانی برخلاف سال 1392 نسبت به پرونده هستهای بیاعتنا هستند.
وبسایت رادیو فردا در تحلیلی نوشت: یازده سال پیش، در خردادماه ۱۳۹۲، وقتی حسن روحانی در رقابتهای تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری از جیب خود کلیدی بیرون آورد و وعدۀ باز شدن قفل تحریمهای هستهای را مطرح کرد، نقطۀ عطفی در باب اهمیت فعالیتهای هستهای پدید آمد؛ ترازی تازه برای ارزیابی وعدهها و شعارهای انتخاباتی و عملکرد رؤسای جمهور در ایران. روحانی با عنایت به همان وعدهها برای رفع تحریمها و توافق با قدرتهای جهانی موفق شد بر رقبای خود که رویکرد مشخص و راهگشایی در قبال گفتوگوهای هستهای و تحریمهای شورای امنیت نداشتند، پیروز شود.
او در شرایطی موفق شد از گفتمان «حل مسئله هستهای» برای پیروزی خود در انتخابات آن سال بهره ببرد که شورای امنیت سازمان ملل در مدت هشت سال ریاست جمهوری محمود احمدینژاد، شش قطعنامه علیه تهران تصویب کرده و با این حال، رئیسجمهور وقت آن قطعنامهها را «کاغذپاره» خوانده بود.
حالا گروهی از تندروهای وابسته به حلقههای مرکزی قدرت، نگران تکرار تجربۀ سال ۹۲ هستند. بهنظر میرسد پس از ۱۸ ماه، کشورهای غربی و بهویژه اروپایی به این نتیجه رسیدهاند که رویکرد پیشین در قبال ایران پاسخگو نیست و مقامهای جمهوری اسلامی قصد ندارند گامی مثبت در جهت تنشزدایی و اعتمادسازی بر سر برنامۀ هستهای خود بردارند. البته چه بسا این قطعنامه، گام نخست برای نابودی کامل توافق هستهای موسوم به برجام پیش از انقضای آن در سال آیندۀ میلادی باشد تا محدودیتهایی که در ۱۰ سالگی این توافق به پایان میرسند، عملاً از میان بروند.
هرچند بهنظر میرسد تندروهای حکومت از تبدیل شدن برجام و مذاکرات هستهای به محور کلیدی مباحث انتخاباتی هراس دارند و کوشیدند با تکرار تهدیدهای پیشین، کشورهای غربی را از صدور این قطعنامه منصرف کنند اما بر اساس روال تعیین نامزدهای ریاست جمهوری در انتخابات ایران، این شورای نگهبان است که مشخص میکند چه فردی مجوز نامزدی در انتخابات را دارد.
با این حال، برای مشاهدۀ خروجی نهائی شورای نگهبان باید چند روز دیگر تأمل کرد تا روشن شود که نهایت، چه سازوکاری برای انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در نظر خواهند گرفت.
اگر فرض بگیریم یک نامزد اصلاحطلب و یا فردی مانند علی لاریجانی که در سالهای اخیر بیش از آنکه یک اصولگرا باشد به شخصیتی میانهرو و نزدیک به حسن روحانی مبدل شده، بتوانند از فیلتر سخت شورای نگهبان عبور کنند، آیا میتوان کار را پایانیافته تلقی کرد و دولت آینده را کابینۀ میانهروها و اصلاحطلبان دانست؟ میتوان انتظار داشت که هر نامزد میانهرو یا اصلاحطلبی که در فهرست نامزدهای نهائی قرار بگیرد از ظرفیت حل اختلافات در مذاکرات هستهای و احیای برجام و مسائلی مشابه سخن خواهد گفت.
همین حالا هم گروهی از آنها با شعار «راهگشایی کنیم»، بیانیهای را با امضای ۱۵۱ نفر منتشر کردهاند که از ایرانیان خواستهاند با حضور در انتخابات اجازه ندهند «مسیر افراطگرایی در سیاست خارجی و دو قطبیسازی و اعمال تحریمها علیه ایران» ادامه یابد.
با این حال، بعید به نظر میرسد که حتی این وعدهها هم بتوانند مؤثر بیفتد. حتی کسانی که در جریان رقابتهای انتخاباتی از لزوم احیای برجام و مذاکرات هستهای و رفع تحریمها سخن بگویند، نمیتوانند چشم خود را بر عمر کوتاه دستاوردهای دیپلماسی دولت حسن روحانی در این عرصه ببندند. با وجود شوق و امیدی که بعد از حصول آن توافق در ایران ایجاد شد، همۀ آرزوهای آن دوران خیلی زود بر باد رفت و حالا دیگر از برجام، چیزی جز یک نام باقی نمانده است.
دنیای اقتصاد: با وجود تحریمها تجارت خارجی ایران رونق گرفته است
روزنامه اصلاحطلب مایل به غرب اذعان کرد: تعاملات و تجارت خارجی کشور در دولت آقای رئیسی گسترش یافته است و دست دولت بعدی را در زمینه بیاعتنایی به تحریمها باز کرده است.
دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: صادرات نفت ایران به چین در ماه مه، رکورد هفتماهه خود را شکست. پکن در طول این ماه، روزانه معادل یکمیلیون و ۵۴۰هزار بشکه نفتخام از تهران خریداری کرده است. به لطف مشتریانی مانند چین، مبادلات نفتی افزایش داشته و این روند موجب شده است ایران در سال گذشته میلادی رکورد افزایش تولید اوپک را ثبت کند.
همچنین شواهد نشان میدهد پاکستان با نادیده گرفتن تهدیدها به اجرای پروژه مشترک خط لوله انتقال گاز میان دو کشور، مصمم است. به گزارش بلومبرگ، بلوک کشورهای تحریمشده توسط آمریکا، دارای پتانسیل برقراری تجارت دو و چندجانبه با یکدیگر هستند تا بتواند از آنها در برابر جنگ اقتصادی واشنگتن محافظت کند. این موارد به معنی آن است که رئیسجمهور بعدی ایران، حداقل در صادرات نفتخام برای حفظ شرایط فعلی کار چندان دشواری نداشته باشد.
حجم صادرات نفتخام ایران به چین در ماه مه، بهدنبال بهبود شرایط و حاشیههای سود پالایشگاهی بهویژه در پالایشگاههای مستقل چینی، به بالاترین رقم طی هفت ماه گذشته رسید. به نوشته بلومبرگ، اطلاعات شرکت کپلر نشان میدهد چین تنها در طول ماه گذشته میلادی، روزانه برابر با یکمیلیون و 540هزار بشکه نفتخام از ایران وارد کرده که بالاترین رقم از ماه اکتبر بوده است.
پالایشگاههای مستقل چین که اصطلاحا به آنها تیپات نیز میگویند؛ در سال 2024 میلادی با حاشیههای ضعیف سوددهی برای تولید انواع سوخت، مواجه بودهاند. امری که موجب کاهش سطح فعالیتهای آنها شد. این دسته از پالایشگاهها، معادل ربع کل ظرفیت پالایش نفتخام چین را به خود اختصاص میدهند و در عین حال از پیشگامان تولید گازوئیل نیز محسوب میشوند. نکته قابلتامل آنکه سود فرآوری نفتخام به بنزین و گازوئیل از ابتدای آوریل افزایش یافته تا جاییکه به بالاترین رقم فصلی خود طی 10 سال گذشته رسیده است.
در میان کشورهایی که مشمول طرح کاهش تولید نمیشوند، ایران و ونزوئلا تولید خود را افزایش دادهاند. تولید نفت ایران به بالاترین رقم طی 5 سالگذشته رسیده است. ایران در سال 2023 بهرغم تحریمهای ایالاتمتحده، رکورد افزایش تولید اوپک را ثبت کرد. از دیگر عوامل مؤثر بر بازار جهانی نفت میتوان به این واقعیت اشاره کرد که به نوشته بلومبرگ، فعالان بازار بینالمللی انرژی انتظار ندارند وضع هرگونه تحریم جدید، تاثیری درخور اعتنا بر صادرات نفت ایران داشته باشد. بهعنوان مثال، بهرغم هشدارهای صادره از سوی واشنگتن در مورد تحریمها، هندوستان قرارداد توسعه بندر چابهار در ایران را امضا کرد. امری که میتواند مسیر ترانزیت زمینی را برای صادرات تولیدات هندی به سمت آسیای مرکزی باز کند.
در واکنش به امضای این قرارداد، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران اعلام کرد: هر شخص حقیقی یا حقوقی و در هر قالب که به انجام معاملات تجاری با ایران فکر میکند باید از خطر بالقوه تحریمها آگاه باشد. تحریمهای ایالاتمتحده علیه ایران پابرجاست و ما به اجرای آن ادامه میدهیم.
از سوی دیگر و به نوشته «شانا» معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه پاکستان نیز بهتازگی با نادیدهگرفتن تهدیدهای آمریکا درباره برقراری روابط تجاری با ایران، بهویژه در زمینه پروژه مشترک خط لوله انتقال گاز میان دو کشور گفت؛ نمیتوان به پاکستان امر و نهی کرد و این کشور در تصمیمگیریهایش تنها منافع خود را در نظر میگیرد.
روزنامه پاکستانی «دان» در همین رابطه گزارش داد: معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه پاکستان در جریان یک نشست خبری در اسلامآباد در پاسخ به پرسشی درباره این پروژه اعلام کرد، ما باید مراقب منافع خود باشیم و تعهدهای خود را در نظر بگیریم و دولت باید با در نظر داشتن منافع پاکستان درباره کاری که میخواهیم انجام بدهیم، زمان و چگونگی آن تصمیمگیری کند، فارغ از اینکه آمریکا و دیگر کشورها در اینباره چه فکری میکنند. هرچند محدودیتهای مالی و تجاری بیسابقه علیه روسیه، ایران، ونزوئلا، کرهشمالی و چین با محدودکردن دسترسی به کالاها و بازارهای غربی، اقتصاد آنها را تحت فشار قرار داده، اما به گفته مقامهای غربی و دادههای گمرکی، پکن بهطور فزایندهای با تقویت روابط تجاری خود، این تلاشهای تحت رهبری ایالات متحده را خنثی کرده است.
تحت شرایط فعلی، بلوک کشورهای تحریمشده در مجموع از مزیت مقیاسی که بتواند از آنها در برابر جنگ اقتصادی واشنگتن محافظت کند، برخوردار شدهاند و در حال تجارت با یکدیگر در تمام زمینهها هستند. در یکسوی معادله، چین اقدام به خریداری نفت از سه قدرت در اوپک، یعنی روسیه، ایران و ونزوئلا میکند و در عوض آنها، منابع مالی لازم را برای خریداری کالاهای تحریمشده از چین کسب میکنند.
اعتمادا! نعل را وارونه زن
روزنامه اجارهای اعتماد که سابقه طولانی در تخریب و توهین دارد، در فرآیند فرافکنی و مظلومنمایی اصلاحطلبان مدعی شد: کلونیهای تخریب علیه پزشکیان در انتخابات دست به کار شدند.
اعتماد در یک خبرسازی گل درشت و فاقد سند و خبر مینویسد: «فيتيله انتقاد، اتهام و تخريب عليه مسعود پزشكيان را بالا بكشيد.» اين فرماني است كه گفته ميشود[!!؟] از سوي برخي افراد و جريانات راديكال خطاب به كانالها، پيجها و صفحات مجازي همسو صادر شده است. فرماني كه به دنبال ايجاد جوي منفي عليه نامزدي است كه ميبايست يك تنه با لشگري 5 نفره از نامزدهاي اصولگرا روبهرو شود. اما پدرخواندههاي راديكال به همين وضعیت غير متناسب و غير متعادل هم قانع نشده و به دنبال استفاده از رويكردهاي تخريبي عليه پزشكيان شدهاند. حجم، اندازه و گستره اين تخريبها عليه پزشكيان به اندازهاي بالاست كه به نظر ميرسد، برخي ستادهاي تبليغاتي به جاي تأكيد و تكيه بر تواناييها، دستاوردها و ظرفيتهاي نامزد مورد نظر خود، هم و غم خود را معطوف تخريب پزشكيان قرار دادهاند.
مطابق معمول بخشي از نشانههاي مشترك، ميان پروژههاي تخريبي راديكالهاي داخل و خارج كشور نيز مشاهده ميشود. بسياري از رسانههاي بيروني، تمركز خود را بر تخريب مسعود پزشكيان قرار دادهاند و با اتهامزني، تخريب و فضاسازي به زعم خود، تلاش ميكنند از حجم توجه افكار عمومي به پزشكيان بكاهند. چرا كه از منظر اين جريانات، گفتمان اصلاحات با توجه به جايگاهي كه در افكار عمومي ايرانيان دارد، ميبايست با تندترين برنامههاي تخريبي مواجه شود. جالب اينجاست كه با توجه به كارنامه سفيد پزشكيان و دست خالي رقبا، اتهاماتي وارد ميشود كه هيچ پايه و اساس درستي ندارند. مثلاً در يك نمونه از اين تخريبها، زاكاني به خاطرات گذشته خود رجوع كرده و اتهاماتي را از زمان حضور او در وزارت بهداشت وارد ميسازد، بدون اينكه براي اتهامات خود هيچ سند و مدركي داشته باشد. در نمونه ديگر در يكي از كانالهاي تلگرامي يكي ديگر از نامزدهاي اصولگرا، كليپي قديمي از پزشكيان بارگذاري شده كه در آن چالشي كلامي ميان پزشكيان و يكي از خبرنگاران ايجاد شده و ستاد مزبور آن را به معناي پاسخگو نبودن نامزد جريان اصلاحات تلقي كرده است.
اما آيا اين براي نخستين بار است كه يك چنين راهبردي از سوي جريان راست براي مقابله با نامزد اصلاحطلب در پيش گرفته ميشود؟ بررسي روند تخريبها، دروغها و اتهامزنيها عليه مسعود پزشكيان نشان ميدهد، طيفهاي راديكال جناح راست دست به همان اقداماتي زدهاند كه پيش از اين در جريان رقابتهاي انتخاباتي سال 76 تكرار شده بود. روزنامه اعتماد در ادامه برای خالی نبودن عریضه، ادامه تحلیل باسمهای خود را به انتخابات سال 1376 حواله داده و متن مطولی را به ادعای بیسند خود در مقدمه افزوده است!! فرافکنی روزنامه زنجیرهای در حالی است که این روزنامه و همقطارانش روزانه سرگرم تخریب و تهمتپراکنی و تحریف و ترور شخصیت نوع مدیران خدمتگزار و فعالان انقلابی هستند. به تعبیر شاعر، تا نشان سُمّ اسبت گم کنند- ترکمانا نعل را وارونه زن!