صراط عشق؛ مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری مجله ی فرهنگی، معرفتی، ادبی، هنری
در روزهای اخیر اوپک پلاس تصمیم گرفت تا عرضه و تولیدات خود را به مقدار دو میلیون بشکه نفت کاهش دهد. از آنجایی که عربستان از تصمیم گیران این موضوع بوده خبرها حکایت از افزایش اختلاف بین ریاض و واشینگتن دارد.
این تصمیم درحالی انجام شد که «جو بایدن» بعد از گذشت دو سال از ریاست جمهوری خود، علی رغم مخالفت زیاد نمایندگان دموکرات در کنگره، سرانجام به عربستان سعودی سفر کرد. وی در دیدار با بن سلمان خواستار افزایش تولید نفت بود تا بتواند وضعیتی که در پی جنگ بین روسیه و اوکراین اتفاق افتاد را مدیریت کند. اما علی رغم پیش بینی برخی تحلیلگران وی بدون نتیجه دلخواه خود به واشینگتن برگشت.
در خصوص روابط عربستان سعودی و ایالات متحده آمریکا و بررسی علت کاهش تولید نفت از سوی اوپک پلاس، دکتر سیروس فیضی، استاد مطالعات آمریکای شمالی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران انجام داده است که مشروح آن در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد:
دکتر فیضی در خصوص نگاه ریاض به بایدن گفت: بن سلمان، دولت بایدن را مانند دولت اوباما می‌بیند. اوباما دولت وحشتناکی برای آل سعود بود. اوباما خواستار تغییر وضع موجود بود و به همین دلیل بعد از انقلاب‌هایی که از سال ۲۰۱۰ در کشورهای عربی رخ داد، آنها ترسیدند و پنداشتند که پشت پرده این خیزش‌ها اوباما است.
وی در ادامه گفت: رویکرد بایدن در قبال عربستان نیز مانند دولت اوباما است. به این معنا که دولت بایدن همواره از وضعیت دشوار حقوق بشر در عربستان و به ویژه قتل «جمال خاشقچی» انتقاد می¬کند. بایدن همواره گفته بود که ولیعهد عربستان را در حد یک آدم پست می¬بیند و در صورت سفر به آن کشور با او دست نخواهد داد.
این استاد مطالعات آمریکای شمالی دانشگاه تهران پیرامون دوری عربستان از آمریکا به دلیل کاهش تولید نفت توسط اوپک پلاس تصریح کرد: واشینگتن نمی‌تواند رژیم آل سعود را حذف کند و در طرف متقابل هم آمریکا همیشه متحد طبیعی عربستان بوده‌است. اما شرایط فعلی کمی پیچیده است. بن سلمان به خاطر انتقادات دولت بایدن دلخور است و مایل است قدری آمریکا را اذیت کند. پیش از این، عربستان همیشه در پی ثبات بازار نفت و پایداری اعتماد فروشندگان و خریداران نفت بوده است. حالا ریاض میل دارد دولت بایدن را اذیت کند و باعث شکست دموکرات‌ها در انتخابات میان¬دوره‌ای مجلس نمایندگان آمریکا شود و زودتر به استقبال دولت ترامپ برود و این یک قمار مهم است که تا به حال کسی در عربستان جرأت انجام آن را نداشته است.
او در ادامه در مورد تفاوت دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در آمریکا گفت: جمهوری‌خواهان علی¬الاصول به پول نفت وابسته هستند و منافع عظیمی در شرکت‌های نفتی دارند. به همین خاطر، همیشه طرفدار افزایش نسبی قیمت نفت هستند و با افزایش قیمت، موقعیت آنها در نظام سیاسی آمریکا بهبود پیدا می‌کند. اما دموکرات‌ها به دنبال آنند که مصرف انرژی کاهش پیدا کند. سطح آلاینده در جهان کنترل شود تا قیمت انرژی نیز کاهش پیدا کند و بتوانند سیاست‌های رفاهی بهتری اعمال کنند.
این استاد دانشگاه افزود: انتخابات کنگره و سیاست جمهوری¬خواهان، موضوع را بسیار حساس نموده و از همین حالا می‌توان تصور کرد که انتخابات ریاست¬جمهوری هم دارد رقم می‌خورد. عربستان حالا موقعیت را مناسب دیده و می‌خواهد دست به قمار بزند. اولویت‌های مورد نظر بن سلمان، رهبری عربستان در تأمین امنیت منطقه، حل و فصل جنگ با یمن، عادی‌سازی روابط با اسرائیل و فشار بیشتر بر ایران است. اما بن سلمان دارد می¬بیند که هم مورد تحقیر بایدن واقع می‌شود و هم هیچ کاری برای اولویت‌های عربستان انجام نمی¬شود. به همین دلیل، عربستان قمار می‌کند تا با کاهش دو میلیون بشکه در روز، قیمت نفت به بالای ۱۰۰ دلار برود و بایدن در ۲۰۲۴ شکست بخورد و شخصی مانند ترامپ به قدرت برگردد تا بتواند خواسته‌هایشان را تأمین نماید.
دکتر فیضی در مورد سرکوب‌های داخلی عربستان نیز تشریح کرد: بن سلمان با سرکوب‌هایی که در دوره ترامپ در داخل کشور و با کمک خود آمریکا انجام داد، توانست تمام مخالفان خود را سرکوب کند و نظم داخلی مناسبی برای خود ایجاد کند. به همین دلیل سیاست «دوری موقتی از آمریکا» تا زمان بازگشت یک جمهوری‌خواه به قدرت، هزینه سیاسی برای بن سلمان در داخل ندارد و او با اطمینان این قدم را برمی‌دارد.
وی در خصوص میزان روابط عربستان با روسیه و چین گفت: عربستان تمام تخم‌مرغ‌های خود را از ابتدا شکل‌گیری خود در سبد آمریکا گذاشت و همان طور که اشاره شد، این دوری برای مدت طولانی امکان‌پذیر نیست. چراکه تمام ذخایر ارزی ریاض در بانک‌های آمریکا یا در منابع آمریکایی است. بیشترین سرمایه‌گذاری‌های ایجاد شده در عربستان در حوزه‌های نظامی و اقتصادی در اختیار آمریکا است. و به طور کلی، روابط با روسیه و چین در زمینه‌های حساس و استراتژیک نیست. بنابراین این فاصله‌گیری کوتاه¬مدت خواهد بود چراکه چین و روسیه نمی‌توانند به مانند آمریکا برای آل سعود مفید باشند. اما به هر روی، این اهرم فشاری برای بن سلمان است تا برای مدت کوتاهی استقلال از آمریکا را تجربه کند.
دکتر سیروس فیضی، با بیان اینکه حال ما شاهد دوری عربستان از آمریکا هستیم و باید از این موقعیت به نحواحسن استفاده کنیم و روابط بهتری با عربستان پیدا کنیم، تشریح کرد: ایران می‌تواند با استفاده از این موقعیت روابط خود را با عربستان اصلاح کند. ماهیت سیاست، حفظ منافع و بازیگری برای منافع بیشتر است. ما در گذشته در روابط با عربستان زیان‌های زیادی دیده‌ایم. در روزهای آینده، عربستان به همراهی ما نیاز خواهد داشت و دیپلماسی هم هنر بهره بردن از فرصت‌ها است و ما می‌توانیم عربستان را به سمت خودمان آوریم؛ به مانند زمانی که اردوغان را از کودتای ۲۰۱۶ در ترکیه نجات دادیم و یا زمانی که قطر مشکلاتی با کشورهای دیگر عربی پیداکرد و ما قطر را به چنگ آوردیم. بنابراین می‌توان در تکمیل این دو کار خوب، با عربستان نیز روابط بهتری نسبت به قبل پیدا کنیم.
وی در ادامه گفت: به دست آوردن عربستان در این شرایط، برای ما بسیار مهم است. اولاً ما به لحاظ حیثیتی می‌توانیم شکستی را به دولت بایدن تحمیل کنیم. دوم اینکه عربستان قدرت مالی زیادی دارد و با حرکت خود می‌تواند بخشی از تحریم‌ها علیه ایران را سست نماید. سوم اینکه در آینده، اگر ترامپ یا یک جمهوری¬خواه بیاید، ما سرسختی و سرکشی چندانی از ریاض نخواهیم دید. از سوی دیگر، فاصله‌گیری عربستان از آمریکای بایدن، هم در قضیه احیای برجام و هم در تخفیف تحریم‌ها فرصت‌های بیشتری می‌تواند برای ما داشته باشد. و پنجم اینکه درگیری ما با ریاض، مسلماً هزینه‌های امنیتی فراوانی برای ما و عربستان داشته است. فکر می¬کنم در هر دو سو، علائق مهمی برای تجدیدنظر در این زمینه وجود دارد. چند دور مذاکرات اخیر ایران و عربستان شاید ناظر بر این موضوع است.
