باید در نظر گرفت که باز بودن بیش از اندازهی فضاهای مجازی و عدم کنترل دقیق بر محتواها و کاربران ایجادکننده محتوای کذب میتواند آسیبهای جبران ناپذیری را به جامعه وارد سازد. آخرین کشوری که نسبت به این مسئله معترض شده ، فرانسه و رییس جمهور آن ماکرون است.
فضای مجازی و مخاطرات سیاسی آن تنها به جمهوری اسلامی ایران ختم نمیشود. شبکههای اجتماعی نظیر فیسبوک و واتساپ هر روز انبوهی از دادههای شخصی مردم را در اختیار سیاستمداران میگذارند و روند انتخابات را به نفع آنان تغییر میدهند. فضای مجازی باعث شده است که با ایجاد موجهای غالبا کاذب، بحرانهای سیاسی آفریده شود. آخرین کشوری که نسبت به این مسئله معترض شده ، فرانسه و رییس جمهور آن ماکرون است.
به تازگی دولت فرانسه لایحهای به مجلس ارائه کرده که در آن مجازاتهای سنگینی برای برهم زنندگان نظم و امنیت فضای مجازی در نظر گرفته شده است.
«امانوئل ماکرون»، رئیسجمهور فرانسه در روزهای گذشته بارها به موضوع گسترش «اخبار جعلی» در رسانههای اجتماعی اشاره کرده و از قصد خود برای معرفی لایحهای برای مبارزه با آنها خبر داده است.
وی، به عنوان مثال روز چهارشنبه در جمع خبرنگارانِ «کاخ الیزه» با اشاره به اینکه برخی از رسانههای اجتماعی به ابزارهایی برای ارائه اطلاعات نادرست و راهاندازی هجمههای تبلیغاتی علیه شخصیتهای صنفهای مختلف تبدیل شدهاند، خواستار مسدود کردن آنها شد.
ماکرون گفته است:
«در شبکههای اجتماعی سراسر جهان و به تمام زبانها، هزاران حساب کاربری ایجاد شدهاند که هدفشان گسترش پروپاگاندا و ترویج دروغ برای لکهدار کردن حیثیت مقامهای سیاسی، شخصیتها، مقامهای دولتی و روزنامهنگاران است.»
جالب است که ماکرون به مابقی کشورها نیز پیشنهاد داده است که فضای مجازی را محدود کنند تا از آسیبها در امان بمانند.
البته چندی میشود که نگاهها به فضای مجازی و شرکتهایی چون فیسبوک، واتساپ وتلگرام منفی شده است و در کشورهای مختلف دنیا از این شرکتها به سیاسیکاری شناخته میشوند.
مدتی قبل اتهام نقض حریم خصوصی ۵۰ میلیون کاربر فیسبوک در راستای تبلیغ برای کارزار انتخاباتی دونالد ترامپ در انتخابات سال ۲۰۱۶، از سوی شرکت کمبریج آنالیتیکا جنجال آفرین شد.این اتفاق سبب شد تا ارزش سهام شرکت فیسبوک به سرعت سقوط کند و با کاهش ۷ درصدی، حدود ۴۰ میلیارد دلار به این شرکت ضرر و زیان وارد کند.
مقامهای آمریکایی میگویند فیسبوک از این قضیه مطلع بوده اما واکنشی نشان نداده است. درباره این مساله مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیسبوک همچنان سکوت کرده است.
کمبریج آنالیتیکا، یک شرکت خصوصی است که در زمینه واکاوی و پردازش داده در زمینه انتخابات فعالیت میکند. این شرکت به عنوان یکی از شاخههای شرکت بریتانیایی آزمایشگاههای ارتباطات استراتژیک (CLS) برای مشارکت در سیاستهای آمریکا در سال ۲۰۱۳ احداث شد. به نظر میرسد که این کمپانی در همهپرسی عضویت بریتانیا در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶، انتخابات ریاستجمهوری کنیا در سال ۲۰۱۷ و دیگر رویدادهای بزرگ سیاسی در سراسر جهان نقش داشته است.
کانال ۴ خبر بریتانیا گزارش داده بود که این شرکت برای رسیدن به اطلاعات مورد نظر خود از روشهایی چون تله گذاری برای سیاستمداران، سواستفاده از موقعیتهای غیرمتعارف، رشوه، استفاده از کارگران جنسی و حتی فرستادن دختران جوان به خانه مشتریان سعی در پیشبرد اهداف خود دارد. همچنین این شرکت با کسانی که برای سرویسهای اطلاعاتی مانند امآی ۵ و امآی ۶ کار میکنند، همکاری میکند.
کمبریج آنالیتیکا تنها یک نمونه از رسوایی شرکتهای بزرگ فضای مجازیست. این رسوایی به قدری بزرگ بود که کشوری چون هند در ایام نزدیک انتخابات نخست وزیری خود حساب کاربری این شرکت را مسدود کرده بود.
البته یک سوی معضلات فضای مجازی به اقدامات سیاسی برای برهم زدن نظم موجود ختم میشود که غالبا هم با مراکز امنیتی در ارتباط هستند. از یک جهت دیگر نشر اکاذیب و باز بودن دست کاربران برای ایجاد تشنج و ایجاد خبر دروغ در فضای مجازی آسیبهای جبران ناپذیری را به هر حکومت و کشوری وارد میکند.
فیسبوک در فتنه 88 نقش مهمی را برای عناصر ضدانقلاب بازی میکرد و هم از لحاظ امنیتی و هم از لحاظ نشراکاذیب به مهمترین رسانهی فتنه تبدیل شده بود. اکنون نیز فضاهای مجازیای چون اینستاگرام و توییتر نیز با انتشار حجم بالایی از مطالب کذب، باعث بوجود آمدن بحرانها و نارضایتیهایی میشوند. ماجرای اخیر انتشار خبر کذب از سمت یک سلبریتی باعث کشته شدن طلبهای در همدان شده بود.
باید در نظر گرفت که باز بودن بیش از اندازهی فضاهای مجازی و عدم کنترل دقیق بر محتواها و کاربران ایجادکننده محتوای کذب میتواند آسیبهای جبران ناپذیری را به جامعه وارد سازد. این مسئلهایست که تمام دنیا با آن رو به روست. از ایجاد تشنج در فرانسه تا مدیریت افکارعمومی در انتخابات آمریکا همگی دستاورد عدم کنترل بر فضای مجازی بوده است. البته باید گفت که هم فرانسه و هم آمریکا نیز به این نتیجه رسیدهاند که باید دربرابر این نوع بحرانسازیها ایستاد. باید دید که در ایران نیز مسئولان به این نتیجه خواهند رسید یا نه؟
به نام خدا
موضوع: درخواست نظارت و کنترل فضای مجازی
سلام علیکم
امام خامنهای در ۱۷ اسفند ماه ۱۳۹۰طی حکمی اعلام فرمودند که گسترش فزاینده ی فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی بویژه شبکهی جهانی اینترنت و آثار چشمگیر آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، و لزوم سرمایهگذاری وسیع و هدفمند در جهت بهرهگیری حداکثری از فرصتهای ناشی از آن در جهت پیشرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به اقشار گوناگون مردم و همچنین ضرورت برنامهریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیبهای ناشی از آن اقتضا می کند که نقطهی کانونی متمرکزی برای سیاستگذاری، تصمیمگیری و هماهنگی در فضای مجازی کشور بوجود آید. به این مناسبت دستور تشکیل شورای عالی فضای مجازی کشور با اختیارات کافی به ریاستِ رئیس جمهور را صادر فرموده و اعضای حقوقی آن را رئیس جمهور(رئیس شورای عالی)، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه ی قضائیه، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، دبیر شورای عالی و رئیس مرکز، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر اطلاعات، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرمانده نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران تعیین نمودند. هم چنین از این شورا خواستند تا مرکزی به نام مرکز ملّی فضای مجازی کشور جهت اشراف کامل و به روز نسبت به فضای مجازی در سطح داخلی و جهانی و تصمیمگیری نسبت به نحوه مواجهه فعال و خردمندانه کشور با این موضوع از حیث سختافزاری، نرمافزاری و محتوایی در چارچوب مصوّبات شورای عالی و نظارت بر اجرای دقیق تصمیمات در همه سطوح ایجاد نماید و کلیه دستگاههای کشور را موظف به همکاری همه جانبه با این مرکز نمودند.
ایشان در دیدار با معلمان و فرهنگیان در 13/2/1395 وزارت ارتباطات را نیز یکی دیگر از دستگاههای مسئول در زمینهی تربیت نسل آینده برشمردند و با اشاره به گستردگی فضای مجازی و سرعت روزافزون تحولات در این عرصه و ارتباط مستمر جوانان با فضای مجازی خاطرنشان کردند: کسی مخالف استفاده از فضای مجازی نیست بلکه موضوع اصلی این است که در چنین عرصهای که لغزشگاه است باید زمینهی استفادهی صحیح فراهم شود نه آنکه فضای مجازی بهصورت رها و غیر قابل کنترل باشد. رهبر انقلاب اسلامی با گلایه از وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی گفتند: کسی بهدنبال بستن فضای مجازی نیست؛ زیرا این کار عاقلانه نیست اما چرا هنگامی که کشورهای دیگر برای حفاظت از فرهنگ خود، در استفاده از فضای مجازی چارچوبهایی قرار میدهند، ما فضای مجازی را رها کردهایم؟
همچنین در دیدار با جمعی از فرماندهان نیروی انتظامی در 8/2/1398 به مسأله امنیت فضای مجازی اشاره کرده و فرمودند: امروز فضای مجازی در زندگی مردم، دیگر مثل پنج سال پیش و ده سال پیش نیست؛ گسترش فضای مجازی یک گسترش بسیار وسیع و عظیمی است. خب، این فضای مجازی منافعی دارد، امکاناتی دارد، خطراتی هم دارد، خطرات بزرگی هم دارد. اگر چنانچه این فضا ناامن باشد برای مردم، ضررش را مردم میبَرند. شما خب -حالا پلیس فتا و مانند اینها هم که هست، کارهایی میکنید- در این زمینه میتوانید به معنای واقعی کلمه، به طور جدّی وارد بشوید و کار کنید که آن وقت، همکاری شما با قوهی قضائیّه، مهم است. ما بیشتر از خیلی از کشورها، دشمن داریم؛ دشمن هم راههای نفوذ را پیدا میکند و یکی از راههای نفوذ، همین مسئلهی فضای مجازی است. شما هم میتوانید نقش ایفا کنید، نقش مهمّی میتوانید ایفا کنید؛ در این مسئله به طور کامل، به صورت جدّی وارد بشوید.
اکنون با وجود تمام این پیش بینی ها و تذکرات مکرر امام خامنه ای متأسفانه شاهد موارد زیر در فضای مجازی هستیم که بیش از همه جوانان این کشور را در معرض آسیب های جدی قرار داده است:
1- انواع تبلیغات سود جویانه با سوءاستفاده از جاذبه های زنان بدحجاب و بی حجاب و برخی سلبریتی های هنرمندنما با ترویج فرهنگ لاابالی گری و اشرافی گری غربی
2- ترغیب افراد به کسب در آمدهای باد آورده و حرام با انجام کارهای مخرب و غیر مولد در جهت تأمین منافع دشمنان با حمایت های مالی از طرف ایشان
3- نشر انواع دروغ ها و شایعه ها بر علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی، اسلام ناب محمدی و ولایت فقیه
4- القاء انواع شبهات اعتقادی به منظور سست کردن پایه های ایمانی
5- ترویج مفاسد اخلاقی در سایت های مستهجن به منظور تخریب بنیان خانواده
6- گسترش مبانی فکری اسلام آمریکایی مبتنی بر لیبرال دموکراسی غربی
لذا از رئیس جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه ی قضائیه، رئیس سازمان صدا و سیما، رئیس مرکز ملّی فضای مجازی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر اطلاعات، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرمانده ی نیروی انتظامی و همه ی مسئولین سایتها و شبکه های اجتماعی و سایر مسئولین مربوطه می خواهیم با نظارت کامل بر فضای مجازی و کنترل و فیلترینگ مناسب، این فضا را برای همه به ویژه نسل جوان امن نموده و از کلیه ی مظاهر شیطانی پاکسازی نمایند.