روی دیگر نهضت آزادی در مستند «۴۳ روز»

دانلود فیلم 

این حمله منجر به حمله بزرگ گروهک کومله به ستاد لشگر سنندج، ژاندارمری، تلویزیون، استانداری و نهایتاً پادگان لشگر می شود. اشتباه مفتی زاده در این ماجرا در عدم توان جمع کردن واقعه به علت آن است که او دوست داشت رهبری باشد برابر با آیت الله خمینی. همین زیاده طلبی عجیب فرصت سازی بی نظیری برای کومله می کند.

پس از اشغال ژاندارمری سنندج، تصرف پادگان سنندج در اولویت ضد انقلاب قرار گرفت. به طوری که مقارن با ایام نوروز 58، این شهر درگیری های خونینی را به خود دید.

فرمانده حمله به پادگان سنندج، صدیق کمانگر است. یکی از افراد خشن و غیرقابل کنترل کومله. او به وضوح بیان می کند که از آغاز قصد تصرف پادگان سنندج و ساقط کردن انقلاب را داشته اند. علت تاخیر یکی کم بودن سلاح بود که با تصرف مهاباد تامین شد و دیگری ترس از واکنش مذهبیونی مثل مفتی زاده.

صدیق کمانگر فرمانده کرد لشگر را از ستاد لشگر که در شهر قرار داشته می دزد و به تلویزیون سنندج می برد.

او را وا میدارد تا به لشگر اعلام کند تسلیم شوند. پادگان لشگر چند ده برابر مهاباد تسلیحات دارد. قرنی فرمانده را عزل و یک سرگرد حزب اللهی را به جای او منصوب می کند. لشگر آنقدر مقاومت می کند تا نیروی کمکی در میان انواع گلوله باران به پادگان برسد. تنها خط کمک رسانی به پادگان از راه هوا آنهم زیر تامین کبراهاست! این اولین نتیجه مذاکرات صلح بازرگان است. با اینهمه بازرگان به جای مقاومت و شکستن هیمنه جدایی طلب ها گروه دوم حسن نیت را به سوی کردستان راهی می کند. متشکل از آیت‌الله طالقانی، شهید بهشتی، مرحوم هاشمی و احمد صدر حاج سید جوادی و بنی صدر را برای گفتگو به آشوب‌گران به سنندج بفرستد.

این هیئت اعزامی دولت موقت، متاثر از تفکر حاکم در دولت موقت، تصمیم به مماشات با گروه های مسلح گرفت و در بیانیه‌ای که در روز پنجم فروردین 58 پیش از بازگشت به تهران صادر کرد، حوادث رخ داده در کردستان را متوجه عوامل رژیم سابق کرد.

مذاکره پر قدرت یا ضعف معنا دار؟

پادگان سنندج به قدری حائز اهمیت بود که در صورت سقوط پادگان به دست کومله ها و دموکرات ها، بخش از اعظمی از منطقه غرب کشور، از کنترل دولت مرکزی خارج می‌شد. گرچه با ورود هیئت اعزامی دولت موقت به منطقه کمی از حجم درگیری ها کاسته شد، اما این حضور چندان کارساز نبود که از حمله دوباره کومله و دموکرات ها به پادگان سنندج جلوگیری کند. از همین رو بود که سرلشگر شهید قرنی، به نیوری هوایی دستور داد که دیوار صوتی اطراف پادگان را بشکند تا از حجم حملات آشوب‌طلبان به پادگان کاسته شود. در همین زمان کومله مهمانسرای نظامی بیرون شهر را محاصره و آب را روی افسران می بندد. دور مهمانسرا را زن و بچه می نشاند تا از هجوم ارتش جلوگیری کند و افسران تشنه بمیرند! شیرودی با مانور هوایی بالاخره این محاصره را می شکند.(بخش حذف شده از مستند)

استدلالی که شهید قرنی برای انجام این کار داشت، این بود که گروه های مسلح باید می‌فهمیدند که ارتش زنده است و با آشوب‌طلبی مقابله می‌کند. اما این تصمیم رییس ستاد ارتش به مذاق مرحوم بازرگان خوش نیامد. چرا که طبق گفته هاشم صباغیان، «این استراتژی در دولت اتخاذ شده بود که برخورد با کردها(گروه های مسلح)، نباید مسلحانه باشد!»

به عبارتی دیگر، درحالی که شهید قرنی در پی برخورد مقتدرانه با گروه های معاند کردستان بود، اما دولت موقت به ریاست مرحوم بازرگان چه سهواً و چه از روی عمد، با ضعیف جلوه دادن دولت مرکزی در مقابله با این گروه ها و عدم برخوردش با معاندین، دموکرات ها و کومله ها را در رسیدن به هدف خود که همان جدایی کردستان از ایران بود را دنبال می‌کرد.

دموکرات ها برای پایان دادن به درگیری ها، 19 درخواست مطرح کرده بودند که مهم ترین آنها عبارت بودند از «خروج تمامی نیروهای نظامی از کردستان، داشتن رییس جمهور و پرچم مستقل از دولت مرکزی و مهم تر از اینها، کوچ دادن تمامی کردهای ایران به این منطقه!».

درخواست اخیر دموکرات ها بیش از اینکه در راستای خود مختاری کردستان باشد، حاکی از آن بود که این گروه های در پی ایجاد یک اسرائیل جدید در ایران هستند ورود دولت مرکزی از در مصالحه و مذاکره برای ختم غائله، تاثیر خاصی نمی‌توانست داشته باشد.

از این زاویه، مستند چهل و سه روز کاری بدیع و دیدنی است مملو از تصاویر دیده نشده و روایت های دست اول از اتفاق آن روزهای ملتهب.

حوادثی که در روزهای آغازین پس از انقلاب در کردستان روی داد و پرداختن به دیدگاه ها و اختلافات شهید قرنی و مرحوم بازرگان از موضوعات مهمی است که مستند «چهل و سه روز» به آنها پرداخته است.