صفر تا صد تحولات سودان /آیا ارتش، انقلاب مردم را مصادره کرد؟

مردم سودان ضمن واکنش منفی به کودتای ارتش علیه رئیس‌جمهور این کشور، اعلام کردند که تا تحقق خواسته‌های خود، به اعتراضات خیابانی و تحصن ادامه می‌دهند.

پنجشنبه گذشته ارتش سودان به فرماندهی «عوض بن عوف» وزیر دفاع سودان ، «عمر البشیر» رئیس‌جمهور این کشور را پس از حدود 30 سال حکمرانی ، از قدرت خلع و بازداشت کرد. پس از این اتفاق، بن عوف به عنوان رئیس‌«شورای نظامی انتقالی» سودان، سوگند یاد و پس از آن نیز با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: کمیته عالی امنیتی مسئولیت کامل امور کشور را به مدت دو سال برعهده ‌دارد. وی همچنین، از اعلام حالت فوق‌العاده در کشور به مدت سه ماه و منع رفت و آمد به مدت یک ماه خبر داد. بن عوف زمان برگزاری انتخابات را نیز دو سال دیگر اعلام کرد.

این در حالی است که مردم و گروه‌های سیاسی هر چند برکناری البشیر را یک پیروزی برای خود می‌دانند، ولی جانب ارتش را هم نگرفته و حتی تهدید کرده‌اند که تا تحقق خواسته‌شان و شکل‌گیری یک دولت بر‌خاسته از انتخابات، به اعتراضات خود ادامه خواهند داد. در عرصه میدانی نیز اعتراضات مردمی همچنان ادامه دارد.

اما در رابطه با ماجرای برکناری البشیر، رسانه‌ها و کارشناسان گمانه‌های متعدد و بسیار متفاوتی را مطرح کرده‌اند؛ برخی معتقدند که این کودتا یک اقدام هماهنگ شده میان ارتش و شخص البشیر است.

روزنامه لبنانی«البنا» هم این گمانه را مطرح کرده که البشیر با ولیعهد عربستان در این مورد هماهنگ بوده و گواه آن نیز سفری است که بن‌عوف چند روز قبل از کودتا، به عربستان داشته است. البته کارشناسان این گمانه را درست نمی‌دانند و می‌گویند در حال حاضر سودان حدود 8000 نظامی را تحت چارچوب ائتلاف سعودی، در یمن مستقر کرده و این تعداد حتی بیشتر از نیروهای سعودی و اماراتی در یمن است.

ولی موافقان وجود پیوند میان ریاض و کودتاچیان سودان می‌گویند که آل‌سعود از پیروزی شفاف و آشکار مردم در سودان واهمه داشته و می‌ترسیده است که اتفاقات این کشور و پیروزی مردم، برای مردم سایر کشورهای عربی الهام‌بخش شود و آنها را نیز به خیابان‌ها بکشاند، به‌گونه‌ای که کابوس بیداری اسلامی و انقلاب‌های عربی سال 2011 در تونس ، مصر، لیبی، بحرین و یمن تکرار شود.

شماری از تحلیلگران و رسانه‌ها هم بر وجود رابطه میان فرمانده کودتا و رژیم صهیونیستی انگشت گذاشته و به دیدار اخیر بن عوف با رئیس‌موساد در مونیخ‌ اشاره می‌کنند و نتیجه می‌گیرند که رژیم صهیونیستی در این ماجرا نقش داشته است.

اما در مجموع ، در مورد اینکه پشت ماجرای کودتا چه کسی بوده ، هنوز زود است که قضاوت شود و برای برملا شدن آن، باید مدتی بگذرد و برخی از پیوندها و اسناد بر‌ملا گردد.

با این وجود، در مورد علل سقوط البشیر و فاصله گرفتن مردم از وی، تحلیل‌های درستی را می‌توان با توجه به شیوه حکومت 30 ساله‌اش، ارائه کرد؛ البشیر در همان اوان حکمرانی خود و در سال 1370 به خبرنگار کیهان عربی گفته بود، انتخابات در حکومت وی جایی ندارد و الگویش نیز، «معمر قذافی» (دیکتاتور بر‌کنار شده لیبی) است! البشیر به این رویه و سیاست در تمام طول 30 ساله حکومتش تکیه کرده بود.

او چند سال قبل نیز با نزدیک شدن به آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان، شکاف میان خود و مردم سودان را بیشتر کرد. همین بی‌توجهی به مردم و نزدیکی به جبهه ضد‌مقاومت و به‌ویژه مشارکت فعال در تجاوز به یمن و ارتکاب جنایت در این کشور، زمینه‌های سقوط عمر البشیر را فراهم کرده بود.