یک بررسی ساده نشان میدهد که حجم زیادی از ادعاهای حسن روحانی در پاسخ به تنها سوالی که توانست در ظاهر نمایندگان را قانع کند، مخالف واقع بوده است. از چنین رویهای میتوان به اعتبار باقی پاسخهای او و ادعاهای عجیب و غریبی چون اشتغال میلیونی و کاهش پنجاه درصدی قاچاق و… پی برد. به نظر میرسد مجلس باید در شنیدن و قضاوت درباره اطلاعاتی که از سوی دولت ارائه میشود حساسیت بیشتری داشته باشد تا با ادامه روند فعلی اداره کشور، خسارات بیشتری بر مردم تحمیل نشود.
جلسه امروز مجلس با محوریت سوال از رئیس جمهور برگزار شد. از میان پنج سوالی که از رئیس جمهور پرسیده شد، حسن روحانی توانست تنها در یکی از موارد نظر مثبت نمایندگان را جلب کند. این سوال مربوط به باقی ماندن تحریمهای بانکی پس از اجرای برجام بود: «علت استمرار تحریمهای بانکی با گذشت بیش از دو سال وعلیرغم اجرای همه تعهدات برجامی ایران چیست؟» روحانی با توجیهات نادرست و البته اطلاعات غلطی که ارائه داد، توانست با رای ناپلئونی پنجاه درصدی نمایندگان این سوال را از سر بگذراند. رجانیوز در این گزارش به بررسی ادعاهای رئیس جمهور در پاسخ به این سوال میپردازد.
دستاورد تراشی برای توافقی که تحریمها را لغو نکرد
روحانی در بخش اول پاسخ خود به این سوال گفت: «باید پرسید برجام برای چه بود؟ برجام برای این بود که ما به دنیا بگوییم فعالیت صلح آمیز هسته ای داریم در حالی که آنها به دروغ گفته اند غیرصلح آمیز است.» این دست ادعاها که مذاکرات و برجام با هدف اثبات صلح آمیز بودن و مبارزه با ایران هراسی و امثال این توجیهات خودساخته صورت گرفته است، در مواضع هیات مذاکره کننده مسبوق به سابقه است. غلظت این ادعاها و دستاورد تراشی ها برای برجام به حدی زیاد و خارج از منطق شده است که رهبر انقلاب در دیدار با کارگزاران نظام به صراحت به این منطق غلط واکنش نشان دادند و اعلام کردند: «اگر چنانچه از این تجربهها استفاده نکردیم، به چیزهای کماهمّیّت دلمان را خوش کردیم [ضرر میکنیم]. همینطور که آقای رئیسجمهور گفتند واقعاً آمریکاییها در این قضیّه از لحاظ اخلاقی، از لحاظ حقوقی، از لحاظ آبروی سیاسی در دنیا شکست خوردند؛ خب بله، آمریکا بیآبرو شد؛ این یک واقعیّتی است و در این تردیدی نیست امّا من میخواهم این را مطرح کنم که آیا ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه آمریکا بیآبرو بشود؟ هدف مذاکرهی ما این بود؟ ما مذاکره را شروع کردیم برای اینکه تحریمها برداشته بشود -و شما ملاحظه میکنید که بسیاری از تحریمها برداشته نشده، حالا هم دارند تهدید میکنند که تحریمهای چنینوچنان را بر ایران تحمیل خواهیم کرد؛ همان تحریمهای ثانویّهای را که با مصوّبهی برجام و با قطعنامهی شورای امنیّت سازمان ملل برداشته شد، همانها را دوباره میخواهند اینها برگردانند- هدف، این بود؟ یا گفته میشود مثلاً بین اروپا و آمریکا شکاف به وجود آمد؛ خب بله، ممکن است یک شکاف ظاهریِ کماهمّیّتی هم بینشان [به وجود آمده]، لکن ما برای این مذاکره نکردیم. ما مگر مذاکره کردیم که بین آمریکا و اروپا شکراب به وجود بیاید؟ ما مذاکره کردیم که تحریم برطرف بشود؛ شروع مذاکره برای این بود، ادامهی مذاکره برای این بود؛ و این باید تأمین بشود؛ اگر این تأمین نشد، بقیّهی چیزهایی که حاصل شده، ارزش زیادی را نخواهد داشت.» با این وصف باید از حسن روحانی پرسید چرا به جای پاسخ به سوال نمایندگان، فرافکنی کرده و سعی دارد فلسفه و هدف مذاکرات را طور دیگری نشان دهد؟
افتخار به پروندهای که ایران در آن محکوم شده است!
او در ادامه درباره دستاورد دیگر برجام میگوید: «در برجام ما یک دستاوردهای سیاسی، بین المللی و هسته ای و درباره PMD داشتیم که هیچگاه از بین نمی رود.» این ادعا در حالی مطرح شده که شورای حکام پروندهPMD ایران را با محکوم کردن ایران به داشتن برنامه مخفیانه نظامی بست و در واقع این دعوای حقوقی با محکومیت ایران و نه اثبات بی گناهی آن مختومه شد. قطعنامه شورای حکام آژانس در بند (۸) خود گزارش آژانس درباره PMD را به رسمیت شناخته است و قرائت آمانو از پرونده PMD را قرائت مورد تایید خود عنوان کرده است که بر اساس آن ایران محکوم به داشتن برنامه مخفیانه نظامی هستهای تا سال ۲۰۰۹ شده و البته شورای حکام پس از برسمیت شناختن این اتهام علیه ایران، در بند (۹) قطعنامه پرونده PMD را مختومه اعلام کرده است. این در حالی است که در همین حال در بند نهایی این قطعنامه نیز با وجود ادعای بسته شدن پرونده PMD باز هم پرونده ایران به مدت ۱۰ سال در دستور کار شورای حکام باقی خواهد ماند و از دستور کار خارج نخواهد شد و عملا پروندهای جدید در دستور کار شورای حکام قرار خواهد گرفت. به واسطه این قطعنامه، ایران محکوم به داشتن برنامه هستهای مخفیانه با کاربرد نظامی شده و پرونده جدیدی در شورای حکام برای ایران گشوده می شود که شرط اعلام سفید بودن پرونده ایران را اجرای پروتکل الحاقی دانسته است و در نهایت امکان بازرسی های گسترده از تاسیسات نظامی برای آژانس را نیز فراهم خواهد کرد!
حاتم بخشی تسلیحاتی برای حصول زودتر توافق
روحانی درباره تحریمهای تسلیحاتی نیز در ادعایی عجیب میگوید: «تحریم تسلیحاتی برای کشور تعیین شد که می گفت ایران حق ندارد سلاح بخرد یا بفروشد که ما این را به پنج سال تقلیل دادیم و دو سال و نیم آن گذشته و در آینده آزاد می شود.» این ادعای عجیب روحانی در حالی است که تحریم تسلیحاتی یکی از موارد خط قرمزی بود که توسط هیات مذاکره کننده در جریان مذاکرات مورد معامله قرار گرفت. داستان معروف وقفه چند روزه مذاکرات برای اصرار روسیه و چین بر سر عدم نیاز به طرح مساله تسلیحاتی در برجام و در نهایت رضایت تیم ایرانی برای مصالحه بر سر مسائل تسلیحاتی یکی از نقاط سیاه دوران مذاکرات هستهای است. وندی شرمن با اشاره به برخی از نقاط اختلاف تیم مذاکره کننده آمریکا و روسیه در جریان مذاکرات هسته ای گفت: «یکی از نقاط واگرایی و اختلاف ما و روسها که البته در اواخر مذاکرات بر روی میز گذاشته شد، قطعنامه سازمان ملل در خصوص تحریم موشکی و تسلیحاتی بود. روسیه معتقد بود که نباید هیچ محدودیتی بر روی موشک و تسلیحات باشد. آنها هیچ محدودیتی را بر روی موشکهای خودشان نمیخواستند و البته فکر میکردند که چنین محدویتی نباید بر ایرانیان هم اعمال شود. نهایتاً بر سر این موضوع مصالحه کردیم.» شرمن ادامه می دهد: «روسیه و چین معتقد بودند که قطعنامه صرفا باید توافق را تائید کند و نباید هیچ محدودیتی بر برنامه موشکی و تسلیحاتی ایران باقی بماند. آنها نمیخواستند برنامه موشکی یا ممنوعیت واردات تسلیحاتی ایران پابرجا بماند. اما آنها متوجه شدند که بدون وجود محدودیتهایی که بود، ما نمیتوانیم توافق کنیم.» ریابکوف عضو ارشد تیم مذاکره کننده روسیه در این باره گفت: «این موضوعی پنهان نیست که روسیه طی مذاکرات هستهای حامی رفع تحریمهای تسلیحاتی ایران در زودترین موعد ممکن بود، ما حتی در مقاطعی پیشنهادهایی را تدوین کردیم که براساس آن تحریم تسلیحاتی یک ماه پس از اجرای برجام رفع شود، اما نتیجه متفاوت بود.» سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز دو روز پس از انعقاد برجام در تاریخ 25 تیر 1394 اظهار داشت که علیرغم مقاومت روسیه و چین، طرف ایرانی با طرف غربی درباره تحریم های تسلیحاتی مصالحه کرد!
تحریم ثانویهای که لغو نشد
روحانی درباره تحریم دلار و مسائل و مشکلات بانکی نیز گفته است: «برجام بخشی از مشکلات اقتصادی را حل کرده و تحریم آنچه مربوط به برنامه هسته ای بود لغو شد اما تحریم های ما بخشی هسته ای بوده و بخشی تحریم های اول آمریکا بوده و بخشی مربوط به سیستم بانکی است که نیاز به تحول دارد.» ابتدا باید توجه داشت که دلار هرچند ارز ملی آمریکاست اما در حال حاضر یک کارکرد جهانی داشته و وقتی نظام بانکی یک کشور اجازه استفاده از آن را ندارد، مشکلاتی در ابعاد بینالمللی ایجاد میشود. آمریکا به عنوان صاحب دلار حق سو استفاده از دلار را ندارد و خلاف تعهدات این کشور در کنفرانس «برتوون وودز» است. آمریکا دارای یک مسئولیت بینالمللی در قبال دلار است و تحریم استفاده از چرخه دلار را نمیتوان یک تحریم اولیه دانست. این نکته را آدام ژوبین که جانشین دیوید کوهن در اداره کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری شده است و نیز کنت کاتزمن در گزارش مرکز تحقیقات کنگره مورد تاکید قرار میدهند. آدام ژوبین در ۱۳ مرداد 1394 (۵ آگوست) ۱۵ روز بعد از جمعبندی توافق جامع در مجلس سنا میگوید: «بانکهای ایرانی قادر نخواهند بود تا دلار آمریکا را از طریق نیویورک تمیز (clear) کنند.» کاتزمن نیز در آخرین گزارش خود از سلسله گزارشهای «تحریمهای ایران» که در ۱۲ مرداد 1394 (۴ آگوست) منتشر شده است، به ممنوعیت استفاده از U-turn اشاره کرده و از عدم برداشته شدن این تحریم بر اساس برجام میگوید.
اصرار بر تصویب FATF، معاهدهای که بازوی اصلی اجرای «کاتسا» است
روحانی در قدم بعد مشکلات بانکی را به مسائلی فراتر از برجام حواله داده و میگوید: «در زمینه بانکها باید توجه داشت که ارتباطاتهای اولیه برقرار شده است اما در این زمینه دولت 4 لایحه به مجلس تقدیم کرده که این لوایح برای حیثیت ایران اساسی است.» منظور روحانی به وضوح پیوستن به کنوانسیونهای مالی بین المللی است. کنوانسیونهایی که کارکردی جز قدرتمندتر کردن تحریمهای جدید آمریکا همچون «کاتسا» ندارند. توجه به این نکته لازم است که با وجود FATF ، حلقه فشارها روی اقتصاد ایران تنگتر میشود و وزارت خزانهداری آمریکا که عامل اجرایی تحریم علیه ایران است مراودات پولی ایران را راحتتر رصد میکند. اینکه ما تمام اطلاعات پولی خود را در اختیار این سازوکار قرار دهیم، امنیت ملی کشورمان را خدشهدار میکند و چنین کاری به صلاح نیست. آمریکا هر تراکنش ناخوشایندی را در سیستم بانکی ایران پیدا کند به سایر کشورها اعلام میکند و در آن زمان مطمئنا دیگر نباید منتظر سرمایهگذار خارجی باشیم. رهبر انقلاب نیز اخیرا در دیدار نمایندگان مجلس، صراحتا قوه مقننه را از تصویب چنین معاهداتی بر حذر داشته و بر لزوم تصویب قوانین داخلی و نه پیوستن به معاهدات استعماری تاکید داشتند.
یک بررسی ساده نشان میدهد که حجم زیادی از ادعاهای حسن روحانی در پاسخ به تنها سوالی که توانست در ظاهر نمایندگان را قانع کند، مخالف واقع بوده است. از چنین رویهای میتوان به اعتبار باقی پاسخهای او و ادعاهای عجیب و غریبی چون اشتغال میلیونی و کاهش پنجاه درصدی قاچاق و… پی برد. به نظر میرسد مجلس باید در شنیدن و قضاوت درباره اطلاعاتی که از سوی دولت ارائه میشود حساسیت بیشتری داشته باشد تا با ادامه روند فعلی اداره کشور، خسارات بیشتری بر مردم تحمیل نشود.
برچسببقیه پاسخ جواب زودترین ژوبین شکراب قانع وای وچنان وودز