رجبیون چه کسانی هستند؟

ماه رجب فرصت خوبی است؛ ماه دعاست، ماه توسل است، ماه توجه است، ماه استغفار است. دائم هم باید استغفار کنیم. هیچ کس هم خیال نکند که من از استغفار مستغنی ام. پیغمبر خدا میفرماید که: «انّه لیغان علی قلبی و انّی لأستغفر اللَّه فی کلّ یوم سبعین مرّة».

بلاشک پیغمبر هم حداقل روزی هفتاد مرتبه استغفار می کرد. استغفار برای همه است؛ بخصوص ماها که در این تحرکات مادی، در این دنیای مادی غرقیم و آلوده ایم. استغفار بخشی از این آلودگی را پاکیزه میکند و از بین میبرد. ماه استغفار است؛ ان شاءاللَّه فرصت را مغتنم بشماریم.

ماه رجب المرجب یکی از برترین و پر فضیلت ترین ماه های سال است و این ماه به علاوه ماه شعبان و رمضان بهترین فرصت برای خودسازی و توشه چینی های معنوی محسوب می شود.

بسیاری از بزرگان ما ماه رجب و شعبان را بسیار مغتنم می شمردند و آن را مقدمه ای برای ورود به ماه خدا تلقی می کردند و از تک تک لحظات و دقایقش توشه بر می گرفتنتد.

رعایت تقوا و مراقبه ی بیش از پیش و انجام اعمال این ماه بخش مهمی از خودسازی در این ماه را شامل خواهد شد.

در ادامه به بخشی از فضیلت ماه رجب و برخی از اعمال آن اشاره می کنیم: 

ماه مبارک رجب، ماهِ نزول رحمت الهی(1) و ماهِ مولودِ(2) کعبه است.

ابن عباس می گوید: «هرگاه ماه رجب فرا می رسید، رسول الله صلی الله علیه و آله ، به مسلمانان دستور گِردهمآیی می داد و عظمت این ماه را به آنان، تذکّر می داد.»(3)

معنی رجب

عن ابی الحسن علیه السلام قال:

«رجب نهر فی الجنّة اشد بیاضا مِن اللّبن واحلی مِنَ العسل، مَن صام یوما مِن رجبٍ سقاه اللّه عزّوجلّ مِن ذلک النّهر؛

رجب، نهری است در بهشت، [آب آن [سفیدتر از شیر و شیرین تر از عسل است، کسی که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، خدای عزّوجلّ از آن نهر به او می آشاماند.»(4)

1 ـ روزه

امام صادق علیه السلام فرموده است: «وقتی که حضرت نوح علیه السلام سوار بر کشتی شد، اوّلین روز از ماهِ رجب بود، به همراهانش دستور داد که این روز را روزه بگیرند و سپس فرمود:, روزه ی این روز تا سال آینده، روزه گیر را از آتش دور می کند و فردی که هفت روز از این ماه را روزه بگیرد درهای عذاب به روی او بسته می شود.»(5)

«آن که یک روز این ماه را روزه بدارد، از ناراحتی قیامت ایمن خواهد بود.»(6)

(7)بیان آن ها مفصل است.

أیْنَ الرجبیّون؟

در خصوص روزه داری در این ماه از ناحیه ی ائمه ی اطهار علیهم السلام تأکید بسیار شده است و ثواب دنیوی و اخروی برای صائمین در این ماه بر شمرده اند، از جمله امام صادق علیه السلام فرموده است:

«اذا کان یوم القیامة نادی مناد من بطنان العرش أَیْنَ الرَّجَبیُّون؟ فیقوم اناس یُضی ء وجوههم لأهل الجمع علی رؤوسهم تیجان الملک و ذکر ثوابا جزیلاً الی أن قال:,هذا لمن صام مِن رجب شیئا ولو یوما من اوّله او وسطه او آخره؛

روز قیامت منادی از بطن عرش صدا می زند: کجایند رجبیّون؟ [در این هنگام[ عدّه ای از میان مردم بر می خیزند و این در حالی است که از چهره ی آن ها نور می درخشد و [خداوند] بر سر آنان تاج ملائکه را نهاده است.

و  امام صادق علیه السلام   ثواب زیادی را ذکر کرد تا آنجا که فرمود:, این مزد کسانی است که ماه رجب روزه گرفته اند ولو یک روز از اوّل، وسط و یا آخر آن.»،(8)

2 ـ صدقه

صدقه دادن به مساکین به اندازه ی یک مُدْ طعام توسط کسانی که وسعت مالی دارند، کسانی که توانایی مالی ندارند هر مقدار از تسبیحات و اذکار را می توانند بخوانند.(9)

بخواند:

«یا من ارجوه لکلّ خیر و امَن سخطه عند کل شرّ، یامن یعطی الکثیر بالقلیل، یا من یعطی من سأله، یا من یعطی من لم یسئله و من لم یعرفه تحنّنا منه و رحمة اعطنی بمسئلتی ایّاک جمیع خیرالدّنیا و جمیع خیر الآخرة واصرف عنّی بمسئلتی ایّاک جمیع شرّ الدّنیا و شرّ الآخرة فانّه غیر منقوص ما اعطیت و زدنی من فضلک یا کریم یا ذاالجلال و الاکرام، یا ذاالنعماء والجود، یا ذالمنّ و الطَّول، حرّم شیبتی علی النّار.»(10)

الرضا علیهماالسلام (11)

5 ـ انجام حج عمره(12)

6 ـ خواندن دعای مخصوص این ماه، هر روز(13)

7 ـ تکرار این اذکار در این ماه:

یک هزار بار «لا اله الاّ اللّه»، یک صد بار «استغفراللّه الذی لا اله الاّ هو وحده لاشریک له و اتوب الیه»، یک هزار مرتبه «استغفراللّه ذالجلال والاکرام من جمیع الذّنوب و الاثام.»(14)

8 ـ نماز

در هر شب ماه رجب، دو رکعت نماز بدین ترتیب خوانده شود:

الف ـ در هر رکعت بعد از حمد، سه مرتبه سوره ی کافرون و یک مرتبه سوره ی اخلاص.

ب ـ پس از نماز این دعا خوانده شود:

«لا اله الاّ اللّه وحده لاشریک له، لهُ الملک و له الحمد، یحیی و یمیت و هو حیّ لایموت بیده الخیر و هو علی کل شی ءٍ قدیر و الیه المصیر ولاحول ولا قوّة الاّ باللّه العلی العظیم. اللّهمّ صلّ علی محمد النبیّ الاُمیّ و اله.» و سپس حاجت خود را از خدای سبحان طلب کند.»(15)

9 ـ عمل لیلة الرغائب

«اولین شب جمعه ی ماه مبارک رجب (لیلة الرَغائب) نامیده شده است که فضائل بسیاری برای این شب برشمرده اند و دستور مخصوص این عمل، چنین است:

روز پنجشنبه را روزه بگیرد. بین نماز مغرب و عشا دوازده رکعت نماز دو رکعتی بدین ترتیب بخواند:

الف ـ در هر رکعت بعد از حمد، سه مرتبه سوره ی قدر و دوازده مرتبه سوره ی اخلاص

ب ـ بعد از هر نماز بگوید: «اللّهم صلّ علی محمد النبّی الاُمّی و علی آله»

ج ـ آن گاه سجده کند و 70 مرتبه بگوید: «سبّوحٌ، قُدّوسٌ، رب الملائکة والرّوح» سپس از سجده برخیزد و بگوید: «ربّ اغفر وارحم و تجاوز عمّا تعلم انّک انت العلی العظیم»

د ـ بار دیگر به سجده رود و 70 بار بگوید: «سبّوح، قدّوس، ربُّ الملائکة والروح» و در پایان حوائج خود را درخواست کند.»(16)

شب اول ماه:

شب ولادت با سعادت ششمین اختر آسمان ولایت و امامت حضرت امام محمد باقر علیه السلام در سال 57 ه . ق.

1 ـ غسل(17)2 ـ احیا(18)

الف ـ در رکعت اول بعد از حمد، یک مرتبه سوره ی انشراح و سه بار سوره ی اخلاص

ب ـ در رکعت دوم بعد از حمد، سوره های انشراح، اخلاص، فلق و ناس

ج ـ پس از نماز 30 مرتبه «لا اله الاّ اللّه و 30 مرتبه صلوات»(19)

4 ـ زیارت امام حسین علیه السلام (20)

5 ـ دعای امام جواد علیه السلام (21)

اعمال روزهای ماه مبارک رجب

روز اولِ ماه

1 ـ غسل(22)2 ـ روزه(23)

3 ـ زیارت امام حسین علیه السلام (24)

4 ـ زیارت امام رضا علیه السلام (25)

5 ـ نماز حضرت سلمان

این نماز ده رکعت است که به صورت پنج نماز دو رکعتی بشرح زیر خوانده می شود:

الف ـ در هر رکعت بعد از حمد، یک بار سوره ی اخلاص (قل هوالله احد) و سه بار سوره ی کافرون

ب ـ بعد از هر رکعت، دست ها را بلند کند و این دعا را بخواند:

«لا اله الاّ اللّه وحده لاشریک له، له الملک و لهُ الحمد، یحیی و یمیت و هو حی لایموت بیده الخیر و هو علی کلّ شی ءٍ قدیر.»

ج: سپس بگوید: «اَللّهُمَّ لا مانِعَ لِما اَعْطَیْتَ وَ لا مُعْطِیَ لِما مَنَعْتَ وَ لا یَنْفَعُ ذَالجِدِّ مِنْکَ الجِدُّ.»(26)

روز سوم ماه

شهادت امام هادی علیه السلام در سال 254 ه.ق.(27)

روزه دهم ماه

الف ـ ولادت امام جواد علیه السلام در سال 195 ه . ق.(28)

ب ـ وفات عباس بن عبدالمطلب، در سال 32 ه . ق.(29)

روز سیزدهم ماه

ولادت با سعادت امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام در سال 23 ه . ق مطابق با سال 30 عام الفیل. اعمال ویژه ی شب و روز سیزدهم رجب چنین است:

در شب سیزدهم دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، سوره ی یس، ملک و اخلاص خوانده شود(30) مستحب است.

اعمال ویژه ی روز سیزدهم عبارتند از:

1 ـ روزه(31)

2 ـ اعمال ام داوود(32)

روز چهاردهم ماه

اعمال مخصوص این روز به شرح ذیل است:

در شب چهاردهم چهار رکعت نماز دو رکعتی (مثلِ دستورِ شب سیزدهم)(33) خوانده می شود. در روز آن، روزه وارد شده است.(34)

روز پانزدهم ماه

وفات حضرت زینب کبری علیهاالسلام در سال 62 ه.ق.

دستورهای ویژه ی شب و روز پانزدهم ماه:

شب:

1 ـ غسل(35)2 ـ احیا(36)

دستور نماز شب سیزدهم.(37)

4 ـ زیارت امام حسین علیه السلام (38)

روز:

1 ـ غسل(39)2 ـ روزه(40)

رجب)(41)

4 ـ زیارت امام حسین علیه السلام .

از هشتمین امام معصوم علیه السلام سؤال شد: چه زمانی زیارت امام حسین علیه السلام فضیلت بیشتری دارد؟ فرمود: «نیمه ی رجب و نیمه ی شبعان.»(42)

روز بیست و چهارم ماه

فتح خیبر، در سال 7 ه . ق.(43)

روز بیست و پنجم ماه

شهادت امام موسی کاظم علیه السلام در سال 183 ه . ق. و در سن 55 سالگی در بغداد(44)

روز بیست و ششم ماه

وفات ابوطالب پدر مولای متّقیان حضرت علی علیه السلام در سال سوم قبل از هجرت(45)

روز بیست و هفتم ماه

بعثت حضرت ختمی مرتبت، محمد مصطفی صلی الله علیه و آله در سال سیزدهم ه . ق. اعمال مخصوص شب و روز آن چنین است:

شب:

1 ـ غسل(46)

2 ـ زیارت حضرت علی علیه السلام (47)

3 ـ دعای مخصوص این شب(48)

خوانده شود و سپس:

الف ـ بعد از نمازها، 7 مرتبه سوره های حمد، ناس، اخلاص، کافرون، قدر و آیة الکرسی خوانده شود

ب ـ آنگاه این دعا تلاوت شود:

«الحمد لله الّذی لم یتخذ ولدا ولم یکن له شریک فی الملک و لم یکن لهُ و لیٌّ من الذُّلِ و کبّرهُ تکبیرا. اللّهم انّی اسئلکَ بمعاقدِ عزّک، علی ارکان عرشک و منتهی الرحمةِ مِن کتابِک و باسمک الاعظم الاعظم و ذکرک الاعلی الاعلی الاعلی و بکلماتک التّامات ان تُصلّی علی محمد و آله و ان تفعل بی ما اَنت اهله»(49)

روز

1 ـ غسل

2 ـ روزه: از حضرت علی بن موسی الرضا علیهماالسلام روایت شده است که: ثواب روزه ی این روز برابر است با هفتاد سال روزه گرفتن.(50)

3 ـ ذکر صلوات(51)

4 ـ زیارت حضرت رسول و حضرت علی علیه السلام (52)

روز سی ام ماه

اعمالِ مخصوصِ آخرِ ماهِ رجب به این شرح است:

1 ـ غسل(53)2 ـ روزه(54)

3 ـ نماز حضرت سلمان(55)

توصیه های اخلاقی و معنوی رهبر انقلاب برای ماه رجب:

* در ماه رجب به ذکر، دعا و توسل اهمیت بدهید

الان در ماه رجب هستیم؛ ماهی که روزهای متبرّکی دارد. از این ایام استفاده بردن و معنویت را تقویت کردن و با خدا ارتباط برقرارکردن و ذکر و دعا و توسّل را اهمیت دادن از وظایف است. تقویت ارتباط خود با خدا؛ تلاش در مسائل دنیایی – اعم از فراگیری علم و دانش و کوشش در راه سازندگی – آگاه بودن از مسائل سیاسی و اقتصادی و مهمتر از همه، حفظ آن امید، عوامل و ویژگیهایی است که ان شاءاللَّه در آینده – آینده ای نه چندان دور – همه روی زمین را به نور جمهوری اسلامی منوّر خواهد کرد و بشریت را از برکات اسلام برخوردار خواهد ساخت و ملت ایران را – همچنان که خدای متعال به مسلمانان وعده فرموده است – شاهدِ یکپارچگی و وحدت بشریت در روی زمین قرار خواهد داد.[1]

* از دعاهای ماه رجب معارف الهی را یاد بگیرید

امروز جامعه ی انقلابی ما، مردم مؤمن ما، نیاز به این دارند که این آرامش را، این سکینه را، این طمأنینه و وقار را در خودشان هرچه بیشتر به وجود بیاورند.«الا بذکر الله تطمئن القلوب». یاد خداست که دلها را در ماجراهای طوفانی دنیا و زندگی حفظ میکند. یاد خدا را مغتنم بشمارید.

ایام ماه رجب نزدیک است. دعاهای ماه رجب یک دریائی از معرفت است. در دعا فقط این نیست که انسان دل را به خدا نزدیک میکند؛ این هست، فراگیری هم هست. در دعا هم تعلیم است، هم تزکیه هست. دعا هم ذهن را – این دعاهای مأثور از ائمه (علیهم السّلام) – روشن میکند، حقایقی را، معارفی را به ما می آموزد که در زندگی به آنها نیاز داریم، و هم دل را متوجه به خدا میکند. ذکر الهی را خیلی باید مغتنم بشمرید.[2]

* از هرساعت ماه رجب برای به دست آوردن توجه الهی استفاده کنید

ماه رجب، ماه مبارکی است؛ ماه توسل و تذکر و توجه و تضرع و استغاثه و محکم کردن پیوند دلهای محتاج و نیازمند ما به ذیل لطف و فضل الهی است. این روزها را قدر بدانید. هر یک روز ماه رجب، یک نعمت خداست. در هر ساعتی از این ساعات، یک انسان اگر هوشمند و زرنگ و آگاه باشد، میتواند چیزی را به دست بیاورد که در مقابل آن، همه ی نعمتهای دنیا پوچ است؛ یعنی میتواند رضا و لطف و عنایت و توجه الهی را به دست آورد. بعد از ماه رجب، ماه شعبان و بعد ماه رمضان است. برادران و خواهران مسلمان! ای صاحبان دلهای بیدار و مخصوصاً ای جوانان! این سه ماه را قدر بدانید. در این سه ماه، فرصت برای وصل کردن و منور نمودن دلها به لطف و نور پروردگار، بیش از همیشه است.[3]

* توسلات خود را هرچه میتوانید بیشتر کنید

باید همه به یکدیگر تبریک عرض کنیم [این ] توفیق الهی را که توانستیم بار دیگر وارد ماه رجب بشویم. ماه رجب یک فرصت تقرّب به ارزشهای الهی و تقرّب به ذات مقدّس پروردگار و فرصت خودسازی است. این ایّامی که در روایات ما به عنوان ایّام برجسته معرّفی شده اند، اینها همه فرصتند؛ هر فرصتی هم نعمت است و هر نعمتی هم نیازمند شکر و سپاس است. شکر و سپاس نعمت هم این است که انسان نعمت را بشناسد، بر طبق اقتضای این نعمت رفتار کند، از آن بهره ببرد، نعمت را از خدا بداند و آن را در راه خدا به کار ببرد؛ ماه رجب از این نعمتها است.

بعد هم ماه شعبان است که آن هم نعمت دیگری است و این دو ماه از نظر کُمَّلین و اهل توحید و اهل معنا مقدّمه ی ماه رمضانند؛ و ماه رمضان ماه عروج است، ماه رفتن به معراج است، ماه تزکیه است، ماهتصفیه است که همه ی ما به اینها احتیاج داریم. از ماه رجب قدردانی کنید؛ در این ماه توسّلات خودتان به درگاه پروردگار عالم را هرچه میتوانید بیشتر کنید؛ به یاد خدا باشید و کار را برای خدا انجام بدهید؛ این تلاشی که میکنید، این زحمتی که میکشید، برای خدا قرار بدهید.[4]

* در ماه رجب دائم استغفار کنید

ماه رجب فرصت خوبی است؛ ماه دعاست، ماه توسل است، ماه توجه است، ماه استغفار است. دائم هم باید استغفار کنیم. هیچ کس هم خیال نکند که من از استغفار مستغنی ام. پیغمبر خدا میفرماید که: «انّه لیغان علی قلبی و انّی لأستغفر اللَّه فی کلّ یوم سبعین مرّة». بلاشک پیغمبر هم حداقل روزی هفتاد مرتبه استغفار میکرد. استغفار برای همه است؛ بخصوص ماها که در این تحرکات مادی، در این دنیای مادی غرقیم و آلوده ایم. استغفار بخشی از این آلودگی را پاکیزه میکند و از بین میبرد. ماه استغفار است؛ ان شاءاللَّه فرصت را مغتنم بشماریم.[5]

* جوانها از سنت حسنه اعتکاف در ماه رجب بیشتر استفاده کنند

در نیمه ی این ماه، جوانان ما سالهائی است که این سنت حسنه را در کشور رائج کرده اند؛ سنت اعتکاف را، رفتن در مساجد را، روزه گرفتن را. واقعاً چقدر منظره ی زیبا و معطّری است که جمع کثیری از جوانهای ما برخلاف سیره ی متعارف جوانهای دنیا که غرق در شهوات و تمایلات نفسانی هستند، روزها و شبهائی را روزه بگیرند؛ بروند در یک مسجدی بنشینند، اعتکاف کنند؛ شب و روزشان را ذکر و فکر و شنیدن معارف الهی و شنیدن احکام و مذاکره ی علم حقیقی – که علم توحید است – قرار دهند؛ این خیلی چیز مهمی است.

اینها از برکت انقلاب است. قبل از انقلاب، ما در این ایام نیمه ی ماه رجب ندیده بودیم یا خیلی بندرت میدیدیم که کسانی بروند اعتکاف کنند. غالباً همه ی ماها، همه ی مردم غافل بودیم از این روزنه ی رحمت الهی. بنده در مشهد که اصلاً ندیده بودم؛ در قم هم یک تعداد معدودی، یک چند نفر طلبه در مسجد امام میرفتند و ایام نیمه ی ماه رجب اعتکاف میکردند. امروز شما نگاه کنید؛ نه فقط مساجد جامع، نه فقط مساجد بزرگ، نه فقط در یک شهر و دو شهر، بلکه در همه ی کشور، در همه ی شهرها، در همه ی مساجد، جوانهای ما، مردان ما، زنان ما، دختران ما، پسران ما میروند صف میکشند، اسم مینویسند، برای اینکه به آنها فرصت داده شود که در این مسجد، در آن مسجد، سه روز روزه بگیرند و اعتکاف کنند؛ این خیلی برای یک ملت حائز ارزش است، این خیلی مهم است. اینها هست. این ماه رجب است؛ از این فرصتها استفاده کنید. جوانها! شما بیشتر استفاده کنید. دلهای پاک شما، جانهای باصفا و نورانی شما آماده ی تلألؤات و تشعشعات رحمت الهی و توجهات الهی است؛ این را قدر بدانید.[6]

* ماه رجب بیشتر ماه نماز است

برای این که انسان بتواند وقتی وارد این تالار (ماه رمضان) شد، چشمش باز باشد، غافل نشود، دچار گیجی و گولی نشود که سرش را بیندازد پایین و از این در وارد شود و از آن در بیرون برود؛ نگاهی به دوروبر کند و استفاده ای ببرد و برای این که این آمادگی در من و شما پیدا شود، این ماه رجب و شعبان را قرار داده اند؛ رجب یک جور، شعبان یک جور دیگر. رجب، بیشتر ماه نماز است؛ شعبان، بیشتر ماه دعا و روزه است.[7]

———————————————————————————

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه

پی نوشت: 

 ـ بحار الانوار، ج 97، ص 26.

2 ـ وسائل الشیعه، ج 7، ص 47، حدیث 33.

3 ـ بحار الانوار، ج 97، ص 47، حدیث 33.

4 ـ ثواب الاعمال، ص 47؛ بحار الانوار، ج 97، ص 36.

5 ـ وسائل الشیعه، ج 7، ص 348، حدیث 1.

6 ـ بحار الانوار، ج 97، ص 47، حدیث 33.

7 ـ همان، ص 26 تا 31.

8 ـ وسائل الشیعه، ج 7، ص 355، چاپ اسلامیه؛ بحارالانوار، ج 97، ص 41 با همین مضمون.

9 ـ بحارالانوار، ج 97، ص 42، ح 29.

10 ـ همان، ج 98، ص 390.

11 ـ مفاتیح الجنان، انتشارات حافظ تهران، ص 139.

12 ـ همان، 139.

13 ـ بحار الانوار، ج 98، ص 389.

14 ـ همان، ج 97، ص 53.

15 ـ مفاتیح الجنان، ص 138.

16 ـ بحارالانوار، ج 98، ص 396، ح 2.

17 ـ مفاتیح الجنان، ص 40.

18 ـ المراقبات، ص 41.

19 ـ بحار الانوار، ج 98، ص 379.

20 ـ مفاتیح الجنان، ص 140.

21 ـ همان، ص 140.

22 ـ عروة الوثقی، ج 1، ص 461.

23 ـ بحار الانوار، ج 97، ص 33.

24 ـ کامل الزیارات، ص 182، ح 2.

25 ـ مفاتیح الجنان، ص 250.

26 ـ المراقبات، ص 46.

27 ـ تقویم عبادی، ص 66.

28 ـ همان، ص 67.

29 ـ همان، ص 67.

30 ـ مفاتیح الجنان، ص 142.

31 ـ بحارالانوار، ج 97، ص 50، حدیث 3.

32 ـ همان، ج 98، ص 399؛ مفاتیح، ص 144.

33 ـ مفاتیح الجنان، ص 142.

34 ـ بحارالانوار، ج 97، ص 50، ح 3.

35 ـ همان، ج 97، ص 46.

36 ـ مفاتیح الجنان، ص 142.

37 ـ همان.

38 ـ همان.

39 ـ همان.

40 ـ بحارالانوار، ج 97، ص 50، ح 3.

41 ـ مفاتیح، ص 142.

42 ـ کامل الزیارات، ص 182، ح 1.

43 ـ تقویم عبادی، ص 70.

44 ـ منتهی الآمال، ج 2، ص 214.

45 ـ تقویم عبادی، ص 70.

46 ـ عروة الوثقی، ج 1، ص 461.

47 ـ مفاتیح الجنان، ص 148.

48 ـ همان، ص 150.

49 ـ همان، ص 148.

50 ـ عروة الوثقی، ج 1، ص 461.

51 ـ همان، ج 2، ص 241؛ بحارالانوار، ج 97، ص 37، حدیث 21.

52 ـ مفاتیح الجنان، ص 152.

53 ـ همان، ص 152.

54 ـ عروة الوثقی، ج 1، ص 461.

55 ـ مفاتیح الجنان، ص 154.

[1] بیانات در دیدار مردم قم ۱۳۷۱/۱۰/۱۹

[2] خطبه های نماز جمعه ی تهران ۱۳۸۸/۰۳/۲۹

[3] خطبه های نماز جمعه ی تهران ۱۳۶۹/۱۱/۱۹

[4] بیانات در دیدار فرماندهان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ۱۳۹۴/۰۲/۰۶

[5] بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی ۱۳۸۸/۰۴/۰۳

[6] بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم ۱۳۹۲/۰۲/۲۵

[7] بیانات در دیدار وزیر و مدیران وزارت اطلاعات ۱۳۸۳/۰۷/۱۳